بزرگنمايي:

آریا بانو - تهران- احمد خاوری وقتی دید خیلی از کودکان بی سرپرست و بدسرپرست هستند، از خانه فرار کرده یا اجازه و هزینه تحصیل ندارند، تصمیم عجیبی گرفت. خانه اش را وقف آموزش و پرورش کودکان محروم و نیازمند کرد.

حالا امروز احمد خاوری در قالب یک انجمن به بچه های محروم و نیازمند الفبای زندگی را آموزش می دهند و آنها در این کلاس ها انسانیت را مشق می کنند.
احمد با وجود داشتن 5 فرزند قد و نیم قد اما هر روز برای شروع کلاس ها و آموزش به دانش آموزانش، لحظه شماری می کند. او مدیر موسسه آموزشی امام زمان(عج) در مشهد است. جایی که به بچه ها مباحث درسی و سبک زندگی را آموزش می دهند. در این کلاس ها بچه ها با اولین چیزی که آشنا می شوند زندگی بدون مرز است. آسمان اینجا آبی است و فرقی ندارد بچه ها ایرانی باشند، افغانستانی، پاکستانی و.... آنها همگی پشت نیمکت هایی می نشینند که تا دیروز رویای آن را در سر می پروراندند.
اما چه شد که احمد 44 ساله تصمیم گرفت کلاس های آموزشی برای بچه های افغانستانی و نیازمند برگزار و آنها را با خواندن و نوشتن آشنا کند؟
قصه این حکایت از کجا کلید خورد؟
سال 57 در جریان درگیری ها در کشورافغانستان، احمد همراه خانواده اش برای ادامه زندگی راهی ایران شدند. آنها تا مدت ها در کوه و بیابان ها سکونت داشتند و شرایط سختی را تحمل کردند. زندگی طاقت فرسا، احمد را که آن زمان 5 سال بیشتر نداشت هر روز بزرگ و بزرگتر می کرد. بعد از گذشت سه چهار سال اما پدر احمد، آنها را به مشهد آورد و در این شهر ساکن شدند.
سال ها گذشت. مرد جوان افغانستانی سال 74 دیپلم گرفت و برای ادامه تحصیل وارد رشته علوم تربیتی شد. در طول این سال ها احمد به خاطر غیرایرانی بودن سختی های زیادی را تحمل کرد و کودکی اش در تفاوت ها گذشت. اما وقتی در رشته علوم تربیتی درسش را تمام کرد دغدغه اش ساماندهی بچه هایی بود که قادر به درس خواندن نبودند. او می گوید: آنها یا بدسرپرست بودند یا نیازمند یا بی سرپرست. عده ای هم به خاطر غیر ایرانی بودنشان و اینکه تبعه کشورهای دیگر بودند و مجوز سکونت در ایران نداشتند، قادر به تحصیل نبودند.
تا اینکه در سال 80 و به صورت غیررسمی احمدد خاوری خانه کوچک اجاره ای خود را تبدیل به محلی برای درس خواندن بچه ها کرد.
«مدت زیادی از ازدواجم نمی گذشت. همسرم هم به اندازه من نگران این بچه ها بود. به خصوص بچه هایی که تبعه افغانستان بودند و به خاطر نداشتن مجوز نمی توانستند درس بخوانند. به همین خاطر سراغ بزه کاری می رفتند یا درگیر مصرف موادمخدر می شدند. این اصلا خوب نبود و در نهایت با مشورت همسرم اتاق کوچکمان را برای آموزش بچه ها اختصاص دادیم».
احمد در قبال گرفتن مبلغ کمی به بچه ها آموزش می داد و خانواده ها هم بی نهایت از این طرح او استقبال کردند.
از طرفی صاحب خانه احمد هم وقتی دید نیت او خیر است اجازه داد از اتاق به نفع آموزش کودکان استفاده کند.
*آموزش در سه شیفت
کلاس ها از 7 صبح تا 10 شب و در قالب سه شیفت برگزار می شد. رنج سنی دانش آموزان کودک، نوجوان و حتی بزرگسالان هستند. به گفته احمد، بزرگسالان در شیفت شب آموزش می بینند.
«دانش آموزان کلاس هایم فقط کودکان افغانستانی نبودند. بلکه بعدها به بچه هایی که سرپرستی نداشتند یا حتی فراری بودند نیز آموزش دادیم».
اما هدف احمد و همسرش فقط آموزش به بچه ها نبود. آنها سعی می کردند دانش آموزان را با سبک زندگی درست هم آشنا کنند. او می گوید: انسان ها در طول زندگی به دنبال برآورده کردن نیازهای مادی و غیرمادی خود هستند. به همین خاطر ما در کنار تعلیم و تربیت، دلم می خواست آنها را با جامعه آشنا کنیم تا این بچه ها در زندگی شان پیشرفت کنند. حتی ما یکسری دانش آموز افغان داشتیم که به فارسی دری صحبت می کردند و با زبان ایرانی آشنایی نداشتند. به همین خاطر در کلاس های ما راحت تر مباحث درسی را آموزش می دیدند و در این میان ما آنها را با فارسی ایرانی هم آشنا می کردیم.
اما تلاش های احمد نتیجه خوبی داشت. تعداد دانش آموزان هر روز بیشتر می شد و در این راه خیلی ها به او و همسرش پیوستند تا جایی که آنها موفق شدند موسسه آموزشی امام زمان (عج) را راه اندازی کنند. حالا این مجموعه 500 دانش آموز دارد وزیر نظر 60 مربی و مدرس اداره می شود. هزینه کلاس ها رقمی نیست که دانش آموزان یا خانواده هایشان قادر به پرداخت آن نباشند. «ما در گذشته ماهی هزار تومان و در حال حاضر ماهی 35 هزار تومان برای آموزش و نگهداری موسسه از بچه ها دریافت می کنیم». در این موسسه از کلاس اول تا مقطع پیش دانشگاهی دانش آموزان دختر و پسر آموزش می بینند.
*طب سنتی در کنار تحصیل
از دیگر آموزش هایی که در این کلاس ها به دانش آموزان آموزش داده می شود کمک های اولیه، طب سنتی، مهارت های زندگی و روانشناسی برای مادران و دانش آموزان است.
اما چرا طب سنتی؟ احمد می گوید: افغانستان سرزمین کوهستانی است و گیاهان دارویی زیادی دارد. به همین دلیل مردم افغانستان باید روزی به این کشور برگردند و آشنایی با گیاهان دارویی و طب سنتی می تواند مسیری برای درآمدزایی آنها باشد.
آنها در این کلاس ها بچه ها را با جنس گیاهان، اهمیت آنها، فصل و مناطق رشدشان و... آشنا می کنند.
اما از سوی دیگر دانش آموزان با مهارت های زندگی هم آشنا می شوند. «ما با کمک متخصصان روانشناسی به بچه ها یاد می دهیم چطور دوست و دشمن شان را تشخیص بدهند در مقابل خواسته های منفی دیگران نه بگویند، بحران را پشت سر گذاشته و زندگی بهتری را برای آینده خود بسازند. از طرفی دیگر جلساتی هم برای مادران داریم و آنها را با نحوه تربیت کودکان آشنا می کنیم».
این کلاس ها به بچه ها و خانواه هایشان کمک های زیادی کرده است تا جایی که آنها امروز بهتر از گذشته مشکلاتشان را حل کرده و برای درس خواندن با علاقه سر کلاس ها حاضر می شوند.
*دانش آموزی که رتبه اولی شد
برای احمد و مدرسان دیگر این مجموعه هر روز یک خاطره است اما خاطره مشترک همگی آنها پیشرفت و موفقیت بچه ها است. او می گوید: امسال یکی از رتبه اولی های کنکور رشته زمین شناسی که افغانستانی است، روزی دانش آموز خود ما بود و من به او بی نهایت افتخار می کنم. این فرد تا دیروز در کلاس های ما درس می خواند و امروز پشت نیمکت های دانشگاه تهران می نشیند و چه لذتی بالاتر از این که دانش آموزمان را در اوج موفقیت ببینیم.
به گفته احمد در کلاس های موسسه صاحب الزمان(عج) هم دانش آموزان افغانستانی و هم دانش آموزان ایرانی حضور دارند. در این میان اما آنها دانش آموزانی از سوریه و پاکستان نیز داشته اند.
احمد درباره تبلیغات منفی درباره زندگی افغانستانی ها و عدم علاقه شان به آموزش می گوید: در افغانستان 4 قوم زندگی می کنند. پشتون، هزاره، تاجیک و ازبک. قوم پشتون مردمان سنی هستند و به خاطر یکسری تعصباتی که دارند شاید علاقه ای نداشته باشند که فرزندانشان درس بخوانند اما قوم های دیگر افغانستان و به ویژه هزاره ها علاقه دارند و در این میان شاید خیلی ها هم به خاطر شرایط جنگ یا نداشتن وضعیت مالی خوب نمی توانند ادامه تحصیل بدهند.
*حامی روزهای سخت
موسسه 10 اتاق دارد و بیشتر دانش آموزان آن دختر هستند. خیلی از این بچه ها در شرایط بسیار بدی وارد موسسه شدند. احمد می گوید: در میان دانش آموزان عده ای هستند که فراری بوده یا خودزنی می کردند اما در این کلاس ها محیط امنی را برای آنها فراهم کرده و با کمک متخصصان سعی می کنیم به این بچه ها درست زندگی کردن را آموزش بدهیم.
یکی دیگر از کارهای احمد و همراهانش در موسسه این است که برای دانش آموزان فراری یک قیم که اقوام و آشنایان شان پیدا کرده و سرپرستی دانش آموز را به آنها واگذار می کنند. در این بین مدام پیگیر زندگی او هستند و سعی می کنند مشکلاتش را حل کرده و حامی اش باشند. آنها در موسسه برای بچه ها تولد گرفته و سعی می کردند مدرسه را تبدیل به محل امنی برای دانش آموزان کرده و اعتماد آنها و خانواده هایشان را جلب کنند.
گزارش از فاطمه شیری
* * ف ش*