بزرگنمايي:

آریا بانو - سه‌شنبه روز جهانی کودک است و یونیسف برای کودکان دنیا برنامه ویژه‌ای دارد. یونیسف در روزهای گذشته تبلیغات وسیعی انجام داده است تا مردم در روز کودک لباس آبی بپوشند و در مورد حقوق کودکان اطلاع‌رسانی کنند.

تلاش‌ها برای جلب توجه جهانی به حقوق کودکان،‌ تامین امنیت و آسایش آنها تا سنین بزرگسالی و افزایش آگاهی در مورد لزوم توجه به امنیت کودکان در 1954 آغاز شد. 29 آبان،‌ 20 نوامبر 1959 سالگرد تصویب اعلامیه جهانی حقوق کودک در مجمع عمومی سازمان ملل است.
ده اصل اعلامیه حقوق کودک شامل موارد زیر است:
اصل‌ 1: کودک‌ باید از کلیه‌ حقوق‌ مندرج‌ در این‌ اعلامیه‌ برخوردار شود. همه‌ کودکان‌ بدون‌ استثناء و تبعیض‌ و بدون‌ در نظر گرفتن‌ نژاد، رنگ‌، زبان‌، دین‌، عقاید سیاسی‌ یا سایر عقاید، منشأ اجتماعی‌ یا ملی‌، ثروت‌، تولد و یا ویژگیهای‌ فردی‌ دیگر یا خانوادگی‌ مشمول‌ این‌ حقوق‌ می‌شوند.
اصل‌ 2: کودک‌ باید از حمایت‌ ویژه‌ برخوردار شود و امکانات‌ و وسایل‌ ضروری‌ جهت‌ پرورش‌ بدنی‌، فکری‌، اخلاقی‌ و اجتماعی‌ وی‌ به‌ نحوی‌ سالم‌ و طبیعی‌ و در محیطی‌ آزاد و محترم‌ توسط‌ قانون‌ یا مراجع‌ ذیربط‌ در اختیار وی‌ قرار گیردو در وضع‌ قوانینی‌ بدین‌ منظور منافع‌ کودکان‌ باید بالاترین‌ اولویت‌ را داشته‌ باشد.
اصل‌ 3: کودک‌ باید از بدو تولد صاحب‌ اسم‌ و ملیت‌ گردد.
اصل‌ 4: کودک‌ باید از امنیت‌ اجتماعی‌ بهره‌مند گردد، در محیطی‌ سالم‌ پرورش‌ یابد و بدین‌ منظور کودکان‌ و مادران‌ باید از مراقبت‌ و حمایت‌ خاص‌ که‌ شامل‌ توجه‌ کافی‌ پیش‌ و بعد از تولد می‌شود، بهره‌مند شود. کودک‌ باید امکان‌ برخورداری‌ از تغذیه‌، مسکن‌، تفریحات‌ و خدمات‌ پزشکی‌ مناسب‌ را داشته‌ باشد.
اصل‌ 5: کودکی‌ که‌ از لحاظ‌ بدنی‌، فکری‌ یا اجتماعی‌ معلول‌ است‌ باید تحت‌ توجه‌ خاص‌، آموزش‌ و مراقبت‌ لازم‌ متناسب‌ با وضع‌ خاص‌ وی‌، قرار گیرد.
اصل‌ 6: کودک‌ جهت‌ پرورش‌ کامل‌ و متعادل‌ شخصیتش‌ نیاز به‌ محبت‌ و تفاهم‌ دارد و باید حتی‌الامکان‌ تحت‌ توجه‌ و سرپرستی‌ والدین‌ خود، و به‌ هر صورت‌ در فضائی‌ پرمحبت‌ در امنیت‌ اخلاقی‌، مادی‌، پرورش‌ یابد. کودک‌ خردسال‌ را بجز در موارد استثنایی‌، نباید از مادر جدا کرد. جامعه‌ و مقامات‌ اجتماعی‌ موظفند که‌ نسبت‌ به‌ کودکان‌ بدون‌ خانواده‌ و کودکان‌ بی‌بضاعت‌ توجه‌ خاص‌ مبذول‌ دارند. کمک‌های‌ نقدی‌ دولت‌ و دیگر تسهیلات‌ جهت‌ تأمین‌ و نگهداری‌ فرزندان‌ خانواده‌های‌ پرجمعیت‌ توصیه‌ می‌شود.
اصل‌ 7: کودک‌ باید از آموزش‌ رایگان‌ و اجباری‌، حداقل‌ در مدارج‌ ابتدایی‌ بهره‌مند گردد. کودک‌ باید از آموزشی‌ بهره‌مند شود که‌ در جهت‌ پیشبرد و ازدیاد فرهنگ‌ عمومی‌ او بوده‌ و چنان‌ سازنده‌ باشد که‌ در شرایط‌ مساوی‌ بتواند استعداد، قضاوت‌ فردی‌، درک‌ مسئولیت‌ اخلاقی‌ و اجتماعی‌ خود را پرورش‌ داده‌ و فردی‌ مفید برای‌ جامعه‌ شود. در امر آموزش‌ و رهبری‌ کودک‌ مصالح‌ کودک‌ باید راهنمای‌ مسئولین‌ امر باشد. چنین‌ مسئولیتی‌ در درجه‌ اول‌ بعهده‌ والدین‌ می‌باشد. کودک‌ باید از امکانات‌ کامل‌ برای‌ بازی‌ و تفریح‌ با همان‌ اهدافی‌ که‌ در مورد آموزش‌ او آمد برخوردار گردد، جامعه‌ و مقامات‌ اجتماعی‌ باید کوشش‌ نمایند تا امکان‌ استفاده‌ از این‌ حقوق‌ را رایج‌ سازند.
اصل‌ 8: کودک‌ باید در هر شرایطی‌ جزو اولین‌ کسانی‌ باشد که‌ از حمایت‌ و تسهیلات‌ بهره‌مند گردد.
اصل‌ 9: کودک‌ باید در برابر هر گونه‌ غفلت‌، ظلم‌، شقاوت‌ و استثمار حمایت‌ شود. کودک‌ نباید به‌ هر شکلی‌ وسیله‌ مبادله‌ قرار گیرد. کودک‌ نباید قبل‌ از رسیدن‌ به‌ حداقل‌ سن‌ مناسب‌ به‌ استخدام‌ درآید و نباید به‌ هیچ‌ وجه‌ امکان‌ و یا اجازه‌ استخدام‌ کودک‌ در کارهایی‌ داده‌ شود که‌ به‌ سلامت‌ یا آموزش‌ وی‌ لطمه‌ زده‌ و یا باعث‌ اختلال‌ رشد بدنی‌، فکری‌ و یا اخلاقی‌ وی‌ گردد.
اصل‌ 10: کودک‌ باید در مقابل‌ هر گونه‌ اعمال‌ و رفتاری‌ که‌ ترویج‌ تبعیضات‌ نژادی‌، مذهبی‌ و غیره‌ را ممکن‌ سازد، حمایت‌ شود. کودک‌ باید با روحیه‌ای‌ پر تفاهم‌، گذشت‌، معتقد به‌ دوستی‌ بین‌ مردم‌، صلح‌ و برادری‌ جهانی‌ و با آگاهی‌ کامل‌ بر اینکه‌ توانائی‌ و استعداد وی‌ باید وقف‌ خدمت‌ به‌ همنوعانش‌ شود، پرورش‌ یابد.
در بیستم نوامبر 1989 کنوانسیون جهانی حقوق کودک هم تصویب شد و بیستم نوامبر،‌ روز جهانی حقوق کودکان نام گرفت. در این کنوانسیون که ایران هم به صورت مشروط به آن پیوسته است،‌ همه افراد زیر 18 سال کودک محسوب می‌شوند و شامل حمایت‌های کنوانسیون حقوق کودک می‌شوند.
از مهم‌ترین مواد این کنوانسیون،‌ تعیین نحوه برخورد قانونی با کودکان است.‌ نحوه ثبت ازدواج کودکان، ‌جلوگیری از سوءاستفاده از کودکان در جنگ‌ها و درگیری‌های مسلحانه دولتی و غیر دولتی، سوءاستفاده از کودکان در جابه‌جایی مواد مخدر، سوءاستفاده جنسی از کودکان،‌ به کار گماردن کودکان در صنایع، معادن و مشاغل زیان‌آور دیگر،‌ جلوگیری از شکنجه و آزار کودکان در زندان‌ها،‌ مصونیت کودکان از دستگیری‌های خودسرانه و سایر برخوردهای غیرقانونی در این حوزه،‌ جلوگیری از استثمار، ‌قاچاق و ربودن کودکان و تاکید بر حق بازی کودکان، ‌برخورداری کودکان از فرهنگ‌ و تعلیم‌ و انجام‌ اعمال‌ مذهبی‌ خود یا زبان‌ خویش، فراهم کردن زمینه‌های پیشرفت‌ کامل‌ شخصیت‌، استعدادها و توانایی‌های‌ ذهنی‌ و جسمی‌ کودکان‌ ، برخورداری از آموزش ابتدایی رایگان و اجباری برای همه، برخورداری‌ از استاندارد مناسب‌ زندگی‌ برای‌ توسعه‌ جسمی‌، ذهنی‌، روحی‌، اخلاقی‌ و اجتماعی‌، برخورداری از بیمه اجتماعی، مراقبت‌، حفاظت‌ و یا بهداشت‌ جسمی‌ و روحی‌ است.
سازمان ملل هر سال برای گرامی‌داشت این روز از همه کسانی که با کودکان سر و کار دارند می‌خواهد به آشنایی بیشتر مردم کوچه و خیابان با توصیه‌نامه‌های جهانی برای حفظ حقوق کودکان کمک کنند. کمپین جهانی امسال یونیسف به این مناسبت از مردم می‌خواهد که در روز جهانی کودک «‌لباس آبی» بپوشند و با هشتگ #GOBLUE در مورد حقوق کودکان در دنیای امروز بنویسند تا با اطلاع‌رسانی کمک کنند که همه کودکان بتوانند به مدرسه بروند و به چیزهایی که دوست دارند برسند.
ایسنا - فاطمه کریمخان
انتهای پیام