بزرگنمايي:

آریا بانو - امکان پرورش غاز خانگی در بسیاری از نقاط کشور ما وجود دارد. سهولت پرورش و تغذیه، کم بودن احتمال بیماری، سرعت رشد بالا و مقبولیت گوشت غاز در بین مردم، پرورش غاز خانگی را به یکی از مشاغل پردرآمد امروزی تبدیل کرده است.


سرویس گیاهان و حیوانات – گوشت غاز برای تامین گوشت مصرفی انسان اهمیت ویژه‌ای دارد. همچنین از تخم این پرنده و جگر غاز برای تهیه غذا‌های گران قیمت در بسیاری از کشور‌ها استفاده شده و جنبه صادراتی دارد. کود غاز نیز میتواند برای خوراک ماهی‌ها و همچنین کود زمین‌های زراعی استفاده شود. پرورش غاز خانگی در محیط باز و در محیط بسته امکانپذیر و در اغلب نقاط کشور ما به ویژه شهر‌های شمالی کشور به راحتی قابل انجام است و می‌تواند به یکی از مشاغل پردرآمد تبدیل شود. در این مقاله اصول اولیه پرورش غاز خانگی آموزش داده می‌شود.
مزایای اقتصادی پرورش غاز خانگی
پرورش غاز به خاطر ویژگی‌های فیزیولوژیکی و رفتاری این پرنده، بسیار آسان‌تر و به صرفه‌تر از سایر پرندگان است. در سال‌های اخیر، سود بیشتر پرورش غاز نسبت به پرورش بلدرچین باعث شده است تا پرورش دهندگان طیور تمایلی بیشتری نسبت به پرورش این پرنده داشته باشند. مهمترین مزایای اقتصادی پرورش غاز خانگی در کشور ما عبارتند از:
1- سرعت رشد بالای پرنده
جوجه غاز در بدو تولد 40 گرم وزن دارد که در طی مدت 60 روز به وزن 2500 گرم میرسد. یعنی وزن آن 60 برابر می‌شود.
2- تولید بالا
به طور متوسط هر غاز تخمگذار طی یک سال، حدود 280 تخم تولید میکند که وزن هریک حدود 60 گرم است، ارزش غذایی زیادی دارد، ضمن اینکه از قیمت بالا و جنبه صادراتی گسترده برخوردار است.
3- برگشت سریع سرمایه
در پرورش غاز خانگی گوشتی، طی حدود دو ماه سرمایه اولیه برمی‌گردد که نسبت به سایر سرمایه‌گذاری‌ها به ویژه در حوزه کشاورزی و دام، برگشت سرمایه سریعتر و مطمئن‌تر است.
4- سهولت تغذیه
غاز به علت ضعیف بودن قدرت چشایی و بویایی تقریبا انواع سبزیجات را به عنوان غذا مصرف می‌کند و حتی میتوان از علوفه برای تغذیه این پرنده استفاده کرد.
5- نگهداری آسان
پرورش غاز خانگی را میتوان به تعداد زیاد و در محیط محدود به راحتی انجام داد. جالب است بدانید نگهداری از غاز به علت نداشتن بیماری خاص، حساسیت پایین و مقاومت زیاد پرنده، از مرغ خانگی نیز راحتتر است.
6- خواص گوشت غاز
مصرف گوشت غاز برای بیمارانی که دوران نقاهت را می‌گذرانند بسیار مفید است. حفظ سلامت قلب و کاهش کلسترول خون از جمله خواص گوشت غاز است. همچنین گوشت غاز حاوی پروتئین بالا، چربی کم و کلسترول پایین است. این گوشت نه تنها حاوی چربی کم و با کیفیت خوب است، بلکه حاوی اسید‌ها چرب غیر اشباع به خصوص لینولنیک اسید می‌باشد که برای سلامتی مفید هستند.
نژاد‌های مناسب برای پرورش غاز خانگی
پرورش غاز میتواند به دو منظور پرورش غاز گوشتی (مادر) و پرورش غاز تخمگذار صورت گیرد. نژاد‌های مهم قابل پرورش غاز در کشور ما عبارتند از:
غاز نژاد تولوز: بهترین نژاد غاز به منظور پرورش غاز خانگی از نظر تولید گوشت با جثه‌ای بزرگ و اصلاح شده است. وزن پرنده نر در این نژاد تا 11 کیلوگرم هم می‌رسد. تعداد تخم گذاری این نژاد غاز در سال 25 الی 40 عدد است. پر و بال خاکستری رنگ و منقار نارنجی دارد.
غاز نژاد امبدن: این نژاد نیز مناسب برای پرورش در مزارع خانگی است. وزن غاز نر 9 کیلو و ماده تا 8 کیلو هم می‌رسد و میزان تخم گذاری در سال 35-40 عدد است. پرو بال این پرنده نارنجی سایه‌دار است و هیکلی درشت دارد.
غاز سفید ایتالیایی: غاز سفید ایتالیایی، برای تخمگذاری مناسب است و درصد جوجه درآوری زیادی دارد. این نژاد سالانه بین 60 تا 70 عدد تخم می‌گذارد و میانگین وزن تخم آن 160 تا180 گرم است.
غاز اوکراینی: غاز‌های اوکراینی زیاد تخم می‌گذارند که به لحاظ جوجه کشی خیلی مفید هستند و نسبت با دیگر نژاد‌ها بازدهی بالاتری دارند. اما نکته اصلی این است که جوجه کشی این غاز‌ها کار سختی است و نیاز به تخصص ویژه‌ای دارد. این نژاد نوکشان سیاه است و تا حدی به قرمزی می‌زند.

محل مناسب برای پرورش غاز خانگی
پرورش غاز را می‌توان هم در محیط کاملا بسته و هم در محیط باز انجام داد. چنان چه از سالن برای پرورش غاز استفاده می‌کنید به تهویه آن توجه کنید. در محیط باز نیز لازم است، محلی سرپوشیده برای حفاظت پرنده از هوای گرم و نور مستقیم خورشید در تابستان، برف و باران در زمستان آماده کنید. البته جوجه غاز در هفته‌های اول احتیاج به جایگاه و مراقبت‌های خاص دارد، البته نه به‌اندازه جوجه مرغ و جوجه بوقلمون. به این منظور لازم است، برای هر جوجه غاز در هفته اول زندگی 0/08 مترمربع و در هفته دوم 0/15 مترمربع سطح در نظر گرفته شود و تا زمان رفتن به گردشگاه و چراگاه کمی هم بر اندازه سطح مزبور افزوده می‌شود.
تغذیه غاز
مهمترین ویژگی تغذیه غاز این است که این پرندگان برخلاف مرغ خانگی توانایی استفاده از جیره‌هایی با الیاف خام بالا را دارند و همچنین می‌توانند از مواد خوراکی موجود در آب نیز به عنوان خوراک استفاده کنند. این ویژگی باعث شده است تغذیه این حیوان ساده‌تر و اقتصادی‌تر از دیگر ماکیان باشد که مهمترین دلیل استقبال و مزیت پرورش غاز خانگی است.
به طور کلی در مرحله آغازین پرورش غاز، جیره پیش دان بصورت کرامبل یا پلت ریز توصیه می‌شود:
جیره پیش دان جوجه غاز برای سه هفته اول پرورش 2/5 تا 2/7 کیلوگرم و مقدار آب 7 تا 8 لیتر است. بعد از 21 روز مصرف کنسانتره آنان را تا 25 درصد کاهش داده و برایشان علوفه فراهم می‌کنند.
امیدواریم شما هم بتوانید با پرورش غاز کسب و کاری مناسب برای خود بوجود آورید و از این راه به پول برسید. با این وجود توصیه می‌شود قبل از شروع، به تحقیقات اینترنتی اکتفا نکرده و مطالعه کافی در این زمینه انجام دهید و با کسانی که تجربه این کار را دارند، مشورت کنید.
برگرفته از: کتاب پرورش اردک و غاز – سازمان تحقیقات و آموزش کشاورزی
مهناز پیرزاده