بزرگنمايي:

آریا بانو - تهران- آرزو داشتن قشنگ است. خیلی از ما موقع آرزو کردن، اتفاقات خوب و رویایی را مرور می کنیم اما برای کودکان بدسرپرست آرزو مفهوم دیگری دارد. آرزوی آنها از جنس درد است. اینکه باران نبارد تا خانه شان خیس نشود یا یک قابلمه بزرگ برای مادری که پولی برای پخت و پز ندارد.

دکتر زهرا یوسفی مدیرعامل بنیاد نیکوکاری دست های مهربان در گفتگو با خبرنگار اجتماعی ایرنا اعلام کرد که برخی بچه هایی که تحت حمایت این بنیاد هستند، در خانه و خانواده های ناامنی زندگی می کنند، آنها نباید به همین شکل در جامعه رها شوند و نیاز به حمایت ویژه دارند. خیلی از این کودکان بدسرپرست یا بی سرپرست هستند.
ایرنا: این بچه ها بیشتر از چه خانواده هایی هستند؟ خانواده های پرجمعیت؟
نه. لزوما پرجمعیت بودن خانواده ها دلیل بر بدسرپرست بودن خانواده ها نیست. خیلی از خانواده های پرجمعیت مشکل اساسی شان بی پولی است و رفتار نامناسبی با فرزندان خود ندارند. اما در خانواده های هدف ما نه تنها مشکلات مالی دخیل است بلکه محیط خانه نیز چندان جای امنی برای فرزندان خانواده نیست؛ آنها در معرض خطر و ناامنی یا حتی سوءتغذیه قرار دارند. به همین دلیل این افراد نیاز به حمایت ویژه از سوی انجمن ها و خیریه ها و سمن هایی که در این زمینه فعالیت می کنند، دارند.
ایرنا: می توانید درباره مشکلات این کودکان برایمان مثال بزنید؟
بله. مثلا ما در مرکزمان کودکی را داریم که خانواده اش نسل در نسل معتاد هستند. مادر این کودک مبتلا به اچ آی وی است و از طرفی در خانه پیدایش نمی شود. او برای دیدن فرزندش تاکنون سراغ او نرفته و کودک مادربزرگش را که او نیز معتاد است، مادر خود می داند. از طرفی نام هیچ پدری در شناسنامه این بچه نیست و همه دایی ها و خاله هایش معتاد هستند. خب معلوم است که در چنین شرایطی این بچه هم آینده خوبی نخواهد داشت. به همین خاطر در تلاش هستیم تا سرپرستی او را هرطور شده از خانواده اش که صلاحیت نگهداری از بچه را ندارند، بگیریم یا سرپرستی اش را در صورت موفقیت و در چهارچوب قوانین به خانواده دیگری واگذار کنیم.
ایرنا: فقط کودکان خانواده های معتاد بیشتر مورد توجه شما هستند؟
خیر. بستگی به شرایط زندگی و خانواده هایشان دارد. اغلب آنها همان طور که گفتم بدسرپرست یا بی سرپرست هستند. برای مثال در میان کودکانی که تحت حمایت داریم، دختربچه ای نیز هست که چهار سال دارد و به خاطر ازدواج مجدد مادرش مجبور است با ناپدری و فرزندان او زندگی کند. این بچه امنیت لازم در خانه شان را ندارد و یکبار متوجه ردچاقو زیر گردن او شدیم. وقتی از این دختربچه پرسیدیم چه کسی این کار را با او کرده، گفت برادر بزرگم. سوءتغذیه هم یکی دیگر از مشکلات این بچه ها است. در همین زمینه می توانم مثال دیگری بزنم تا به خوبی متوجه عمق فاجعه در خانواده این بچه ها بشوید.
آرزوی یکی از کودکان مرکز آیندگان خیلی عجیب بود. هر وقت از او می پرسدیم آرزویت چیست می گفت: یک قابلمه بزرگ برای مادرم. وقتی این موضوع را مطرح کرد، متوجه شدیم که احتمالا در خانه هر وقت غذایی برای خوردن نداشتند و بچه از مادرش غذا می خواست، مادرش می گفت قابلمه بزرگ نداریم. یا کودکی را داشتیم که به شدت از باران متنفر بود. وقتی دلیلش را پرسیدیم، گفت: آخر هر وقت باران می بارد، می آید داخل خانه مان. به همین دلیل ما در تلاش هستیم ضمن حمایت از این بچه ها ارتباطمان را با خانواده آنها نیز قطع نکنیم و هرطور شده یکی از اعضای خانواده و بیشتر مادرها را برای مشاوره به بنیاد بیاوریم و از آنها نیز حمایت کنیم.
ایرنا: اولویت بنیاد شما چه افرادی هستند؟
بیشتر مادرانی که دارای فرزند هستند. چراکه معتقدیم آینده بچه ها را می شود تغییر داد و به همین دلیل از هر مسیری برای راضی کردن مادرها استفاده می کنیم؛ مستمری، سبد کالا، مهارت آموزی و توانمندسازی. اگر نخواهند با ما ارتباط بگیرند، مستمری و سبد کالایشان را قطع می کنیم. همه این کارها به خاطر بچه ها است و ما می خواهیم چه از نزدیک و چه دور حواسمان به بچه ها باشد.
ایرنا: تا چه مدت بچه ها را حمایت می کنید؟
از سه سالگی تا وقتی بخواهند ازدواج کرده یا وارد بازار کار شوند. برای آنها بیمه عمر در نظر گرفته ایم و چه با پرداخت این مبلغ زیر نظر بنیاد چه راه های دیگر آنها را حمایت می کنیم. اگر دختر باشند، جهیزیه و اگر پسر باشند برای وارد شدنشان به بازار کار از آنها حمایت می کنیم.
ایرنا: به طور مثال چه حمایت هایی به آنها ارائه می دهید؟
حمایت های آموزشی، تربیتی و سایر حمایت ها. اما یک مورد خاص از حمایت هایمان بیمه عمر است. در مرکز آیندگان بنیاد نیکوکاری دست های مهربان کودکان تحت حمایت، بیمه عمر شده اند تا در سن بزرگسالی پس اندازی برای شروع کار یا تهیه جهیزیه داشته باشند.
ایرنا: این پول چطور در اختیار بچه ها قرار می گیرد؟
این پول به طور مستقیم در اختیار بچه ها قرار نمی گیرد. در زمان مناسب این مبلغ زیرنظر بنیاد، صرف فعالیت ها و کارهای مهم زندگی این افراد خواهد شد. در حال حاضر ما به صورت ماهیانه این مبلغ را برای بیمه آنها رد می کنیم و امیدواریم روزی این سرمایه شروعی برای داشتن زندگی سالم برای این بچه ها شود.
ایرنا: درباره مادران این کودکان بگویید. آنها چقدر با بنیاد همکاری دارند؟
خیلی. شاید عده انگشت شماری به هر دلیلی نخواهند وارد بنیاد شوند یا مشاوره بگیرند که برای راضی کردن آنها نیز راهکارهای خودمان را داریم و مستمری یا سبد کالایشان را قطع می کنیم تا در نهایت به مشاوره و روانشناسی و ارتباط با بنیاد راضی شوند اما اغلب این زنان برای مهارت آموزی و توانمندسازی به بنیاد می آیند. آنها شاید در ابتدای ورودشان به مرکز زنانی بی اعتماد به نفس و بی سرپرست یا بدسرپرست بودند اما حالا خیلی هایشان با مهارت آموزی توانمند شده اند. طوری که با وجود نداشتن همسر نیز می توانند با فروش دست سازه هایشان خرجی خود را درآورده و خانواده را دور یکدیگر جمع کنند.
آنها در کارگاه های خودمان توانمند شده و گاهی نیز در بنیاد مشغول کار می شوند. مثلا ما در مرکزمان خانمی را داریم که سال گذشته برای یکی از مناسبت ها مقدار زیادی شیرینی برای همه خانواده های بنیاد درست کرد. حالا تصور کنید زنی که می تواند برای جمعی شیرینی درست کند، کار دستش را بفروشد و آنقدر مستقل باشد، نمی تواند فرزندانش را دور هم جمع کرده و از آنها حمایت کند؟ ما مخالف ازدواج این خانم ها نیستیم اما خیلی از آنها به خاطر حمایت مالی تن به ازدواج های نادرست و اشتباهی می دهند که نه تنها آینده خود بلکه آینده فرزندشان را نیز تباه می کنند. به این دلیل که بیشتر آنها چشم بسته و از روی ناتوانی تصمیم به ازدواج مجدد می گیرند.
ایرنا: آیا این فرایند باعث وابسته شدن بچه ها به مرکز و مددکارانشان نمی شود؟ به هر حال آنها در پایان روز باید به خانه هایی برگردند که بستر همه مشکلات و دغدغه هایشان است.
ما همواره سعی می کنیم به صورت قانونمند با بچه ها برخورد کنیم و در اصطلاح لوس شان نکرده و با آنها احساسی برخورد نکنیم. آنها تشویق به درس و آموزش می شوند اما قانون بچه ها را به هم نمی زنیم. می دانند که باید بعد از فعالیت در مرکز به خانه هایشان بازگردند و برای توانمند شدن از همین امروز تلاش کنند. خیلی از آنها از سن سه تا هفت سالگی پیش ما هستند اما بعد از آن وارد مدرسه می شوند. با این حال همچنان حواسمان به آنها هست و حمایتشان می کنیم.
گفت و گو از فاطمه شیری
* ف ش*1834