بزرگنمايي:

آریا بانو -
یائسگی، تجربه‌ای ناشناخته در دنیای مردانه!!
آندروپوز یا یائسگی در مردان یک فرآیند طبی سالمندی و یک موقعیت فیزیکی شبیه یائسگی در زنان است که در سن 45 سالگی به بعد بروز می‌کند. در این فرآیند سطح هورمون تسترون که یکی از اصلی‌ترین هورمون‌های مردانه(آندروژن‌ها) است به طور پیوسته کاهش می‌یابد و مرد علایمی‌ نظیر گرگرفتگی، افسردگی و تغییرات خلق و خوی را تجربه می‌کند.
علاوه بر فرآیند طبیعی سالخوردگی و افزایش سن عواملی نظیر برخی از بیماری‌های قلبی، استفاده طولانی مدت از برخی داروها، افسردگی، چاقی و دیوانگی که بر تولید هورمون تسترون تاثیر دارند می‌توانند آغازکننده زودرس آندروپوز باشند. در تاریخ پزشکی همواره سخنانی در مورد یائسگی مردان میانسال یافت می‌شود و اولین بار لفظ آندروپوز توسط اچ هالفورد(1813) و سپس توسط ای وارنر(1930) مطرح گشت و بیان شد تعدادی از مردان یک دروه یائسگی را شبیه به آنچه در زنان است با یک شدت کمتر ولی با تداوم بیشتر را تجربه می‌کنند.
در این زمینه تئوریایی نظیر تئوری بیولوژیکی و تئوری روانی- اجتماعی مطرح گشت که به ترتیب بیان می‌دارند که تغییرات فیزیکی در مقدار هورمون‌های مترشحه بدن و سیستم روانی- اجتماعی و فشارهای روانی ایجاد کننده آندروپوز هستند. عللی نظیر از دست دادن اشتیاق به کار مانند اخراج از کار، تغییرات ناگهانی در همسر، از دست دادن فرصت‌های مناسب در زندگی و ناتوانی جسمی‌ اثبات کننده این تئوری‌اند.
تفاوت های یائسگی در مردان و زنان:
یائسگی در زنان به دلیل کاهش تولید هورمون استروژن است در حالی که در مردان به دلیل کاهش تولید هورمون تسترون است. بر خلاف خانم‌ها مردان علایم مشخص نظیر کاهش یا قطع قاعدگی ندارند که ورود آنها را به این مرحله نشان دهد. زنان در این دوره باروری خود را به طور کامل از دست می‌دهند در حالی که مردان هرگز باروری خود رابه طور کامل در طی آندروپوز از دست نمی‌دهند.
تولید هورمون کم می‌شود ولی هرگز قطع نمی‌گردد گرچه ممکن است از میزان موفقیت باروری کاسته شود ولی با تولید اسپرم همچنان به فرد اجازه داده می‌شود فرزندان سالمی‌ را حتی در دهه 80 زندگی داشته‌باشند.
علائم آندروپوز
با افزایش سن و کاهش تدریجی هورمون تسترون یک سری از تغییرات جسمی‌ و روانی تحت عنوان سندرم PadamPartialandroyendeficitin) theagingmale) در بدن روی می‌دهد. اصلی‌ترین علامت آندروپوز خستگی و بی حوصلگی است. افسردگی، خشم، افزایش تحریک‌پذیری و کاهش فعالیت جنسی از بارزترین علایم آن است. به طوری که 80% مردان دارای مشکل کاهش تمایلات جنسی دارند.
از دیگر علایم می‌توان به تغییر در اندام‌ها و کاهش توده ماهیچه‌ای بدن، گرگرفتگی، کاهش لذت از زندگی، کاهش حافظه و سطح کارآیی، تکرار ادرار بخصوص در شب، یبوست، کاهش قد، ریزش مو و وجود دردهای استخوانی اشاره کرد.
نقش تسترون در بدن:
همانطور که بیان شد علت اصلی بروز آندروپوز کاهش سطح تسترون در بدن است. تسترون در بدن عهده دار دو نقش اساسی است:
1- مسئول توانایی عملکرد جنسی مردان نظیر تولید و آزادسازی اسپرم، داشتن رفتار جنسی نرمال و شروع فعالیت جنسی
2- ویژگی‌های جنسی ثانویه مانند توده ماهیچه‌ای بدن، موهای بدن، بم شدن صدا و حالت بدن بر همین اساس می‌توان گفت که کیفیت ژنتیکی اسپرم با افزایش سن کاهش می‌یابد و حتی در درمان‌های تلقیح داخل رحمی ‌مورد استفاده در نازایی میزان زمان لازم برای دستیابی به یک حاملگی با افزایش سن به طور قابل‌ملاحظه‌ای کاهش می‌یابد. لازم به ذکر است تسترون در بدن به دو حالت آزاد و متصل به گلوبولین یافت می‌شود.
رابطه بین هورمون استروژن و اندروپوز:
هورمون استروژن نوعی هورمون جنسی زنانه است که در دوران یائسگی زنان کاهش می‌یابد. تولید استروژن به مقدار کم در ساختار هورمونی بدن مردان طبیعی است همچنان که زنان تولید کمی‌ از تسترون در بدن خود دارند.
بدن مردان می‌تواند بخشی معینی از هورمون تسترون را به استروژن تبدیل کند و در این میان از آنزیم آروماتاز کمک می‌گیرد. استروژن برای مغز مردان بسیار سودمند است و هر چه قدر مرد پیرتر می‌شود تولید این آنزیم بالاتر می‌رود ولی اگر سطح هورمون استروژن غیر قابل کنترل شود با اثرات مردانه هورمون تسترون رقابت می‌کند. گفتنی است استروژن به شدت اثر تسترون را کاهش می‌دهد و این عامل باعث افزایش خطر حمله قلبی و افزایش رشد سلول های پروستات می‌شود.
چاقی و آندروپوز:
در بسیاری از موارد چاقی به خصوص در قسمت‌های شکمی‌ به عدم تعادل هورمون‌های مردانه نسبت داده شده است. سلول‌های چربی حاوی تعداد زیادی آنزیم آروماتاز و استروژن هستند که در چربی تولید و ذخیره شده‌اند. سلول‌های چربی آنزیم آروماتاز را سنتنر کرده که سبب تغییر هورمون‌های مردانه به استروژن می‌شود. بنابراین افزایش چربی سبب می‌گردد سطح هورمون استروژن افزایش ‌یابد.
تهدیدات زندگی مشترک در دوران آندروپوز:
* انجام کارهای خطرناک و مبالغه‌آمیز توسط مرد تا بتواند مردانگی‌اش را به خودش ثابت کند.
* مرد ممکن است افسرده، دچار شک و تردید و دلسردی و ناامیدی در زندگی گردد.
*ممکن است به طور موقت به دلیل شرایط مهم انگاشته شود و این حالت می‌تواند فرد را به سمت خیانت در زندگی سوق دهد.
* طلاق
درمان آندروپوز:
آندروپوز همانند یائسگی زنان دارای درمان است اما متفاوت.
این درمان‌ها عبارتند از:درمان جایگزینی با هورمون تسترون TRT، استفاده از تولیدات گیاهی، رژیم غذایی مناسب، حمایت‌های روحی از سوی خانواده و داشتن خواب کافی و فعالیت‌های ورزشی منظم.
-درمان جایگزینی با هورمون تسترون testestvonkeplace therapy :
TRT از ابتدایی‌ترین درمانها در آندروپوز است و هدف آن برگرداندن سطح تسترون به مقدار طبیعی است. این درمان تاثیر بالایی داشته و از علایم آندروپوز به شدت می‌کاهد. TRT به اشکال تزریقی، خوراکی و انواع ژل کاربرد دارد و در کل می‌توان گفت علاوه برداشتن اثر محافظتی بر روی بیماری‌های قلبی، دیابت و کندذهنی می‌تواند میل جنسی را افزایش داده، قوای بدنی را بهبود بخشیده و قدرت ماهیچه‌ای را افزایش دهد.
تولیدات گیاهی:
طبق تحقیقات انجام شده تولیدات گیاهی سطح تسترون آزاد خون را افزایش داده و باعث ثبات آن می‌شوند در نتیجه از علایم آندروپوز می‌کاهند. همچنین این موارد به بدن کمک می‌کنند خود تولید طبیعی داشته باشد بدون اینکه احتیاجی به جایگزینی با منبع خارجی داشته‌باشد.
عصاره گزنه و آلوی آفریقایی دو گیاه مورد استفاده هستند. عصاره گیاه دارای منحصر به فردترین کارآیی است و در مورادی دیده شده است بهتر از سایر درمانها جواب می‌دهد.
رژیم غذایی مناسب:
با توجه به برخی از علایم آندروپوز موراد زیر توصیه می‌شود:
در درمان گرگرفتگی بایستی از چای، قهوه، غذاهای پرادویه و بسیار شیرین پرهیز نمود و از مایعات فراوان استفاده کرد. در نوسانات خلتی به دلیل اختلال در سروتونین استفاده از حبوبات و غلات توصیه می‌شود همچنین در مورد پوکی استخوان مصرف شیر، سویا، ماست کم چربی، ماهی آزاد، سبزیجات سبز رنگ و انجیر و در مورد بیماری‌های قلبی مصرف غذاهای حاوی روغن امگا3 مانند روغن ماهی آزاد بسیار سودمند است.
نقش همسر در دوران آندروپوز:
برقرای یک ارتباط صمیمانه با همسر در این موقعیت یکی از اساسی‌ترین مسائل است و مهم است که خانواده این ارتباط راحفظ کند.
راهکارهای زیرین برای دستیابی به این ارتباط صمیمانه توصیه می‌گردد:
1- سعی در فهمیدن احساسات و اهداف همسر
2- گوش‌دادن به حرف‌های همسر، گفتن حرف‌های دلنشین و تحسین برانگیز و ایجاد دلگرمی
3- انجام مشورت در امور زندگی برای اینکه به همسر خود نشان دهد که تغییرات امروز در ازای کسب تجربه است.
4- عدم تقاضای چیزی که مرد را تحت فشار قرار دهد. (حذف هر عامل آزاردهنده)
5- کمک برای پذیرفتن این مطلب که برخی از اهداف دستنیافتنی‌اند.
6- برنامه‌ریزی برای دوران بازنشستگی
7- انجام تفریحات سالم و مهیج
8- گذراندن اوقات بیکاری با دوستان و حتی پیدا کردن دوستان جدید
9- انجام مشاوره و معاینات جسمی
10- در نهایت اینکه اندروپوز فصلی طبیعی از زندگی یک مرد است. یک مساله درونی است که مرد باید آن را به عنوان یک واقعیت دوران میانسالی بپذیرد و بداند می‌تواند به طور کامل نقش پدر و همسر را در طی یا بعد از دوران آندروپوز ایفا کند.
منبع:نشریه دانش تغذیه
seemorgh.com