بزرگنمايي:

آریا بانو - تهران- سازمان های مردم نهاد با ایجاد زمینه لازم برای آشنا کردن مردم با وظایف خود و همچنین پیشگام بودن در عمل به حقوق شهروندی می توانند با فراهم بودن بسترهای لازم، نقش موثری در نهادینه ساختن این امر داشته باشند.

به گزارش گروه تحلیل- تفسیر و پژوهش های خبری ایرنا، سازمان‌های غیردولتی و مردم نهاد در عرصه‌های گوناگون اجتماعی از قبیل حفظ محیط زیست، احقاق حقوق زنان و کودکان، دفاع از کودکان آسیب‌دیده یا در معرض آسیب و بزه، پیشگیری از اعتیاد و بیماری‌های وابسته به آن از قبیل ایدز و هپاتیت وارد شده و به صورت ملی یا بین‌المللی فعال هستند و پس از طی کردن مراحل مختلف آموزش از آنها برای رسیدن و نهادینه کردن اهداف از پیش تعیین شده در اساسنامه استفاده می‌کنند.
با توجه به اینکه سازمان‌های مردم‌نهاد نقشی‌ تعیین‌کننده در حوزه حقوق شهروندی برعهده دارند، نقشی که به دلیل سه ویژگی بارز غیرانتفاعی بودن، داوطلبانه و غیرسیاسی بودن مشخص شده است. این ویژگی ها باعث شده‌اند فعالیت‌های سازمان‌های مردم‌نهاد در زمینه حقوق شهروندی، فرهنگ و اخلاق شهروندی در سطح جامعه ارتقا یابد. ویژگی مردمی و غیرانتفاعی بودن این نهادها سبب می‌شود سازمان های مردم نهاد واسطه مناسبی میان نهادهای دولتی و جامعه شده و مشارکت مردمی را در پی داشته باشند. مشارکتی که در کاهش ارتکاب جرایم و ناهنجاری‌های اجتماعی مثمرثمر است.
در خصوص شهروندی و رابطه حقوق شهروندی با سازمان های مردم نهاد پژوهشگر ایرنا با ماه پری همتی، رئیس هیات مدیره انجمن توسعه حقوق شهروندی شهرستان ملارد به گفت و گو نشست.
**نحوه ارائه مباحث حقوق شهروندی
فرید همتی در خصوص ارایه مباحث حقوق شهروندی گفت: آموزش حقوق و تکالیف اجتماعی به شهروندان جهت ارتقا حس مسوولیت پذیری و کاهش ناهنجاری های اجتماعی، تعامل با نهاهای اصلی متولی و ذینفع در مقوله شهروندی و استفاده از پتانسیل این سازمان ها و نهادها، بالا رفتن آگاهی مردم و کمک به مطالبات قانونی شهروندان و جمع آوری و پیگیری مشکلات به حق مردم با همیاری مسوولان محلی، ارائه راهکارهایی کاربردی به مسوولان ادارات جهت سرعت بخشیدن به امور شهروندان، توسعه و تجهیز فضای فیزیکی انجمن، توسعه و توانمندسازی اعضای انجمن از طریق آموزش و ارائه راهکارهای حقوقی پیش رو بزه دیده ها با استفاده از مشاوران حقوقی از جمله اهداف مهم و استراتژیک انجمن ما هستند.
وی در خصوص موانع و مشکلاتی که در زمینه آموزش مباحث حقوق شهروندی وجود دارد، گفت: با وجود اینکه دولت منشور حقوق شهروندی را به عنوان یک برنامه راه ابلاغ کرده است باز هم در برخی از دستگاه های دولتی این موارد را قبول نمی کنند. برای مثال بارها این اتفاق افتاد که در نظر داشتیم برنامه هایی را در مدارس برگزار کنیم اما با موانعی نظیر سلسله مراتب اداری، حراست و... مواجه شدیم که باید به تک تک آنها توضیحاتی می دادیم که در صدد انجام چه کاری هستیم. این موارد به نحوی موانع و مشکلات موجود در این زمینه هستند.
همتی گفت: ما نباید خیلی مسیر کاغذ بازی را طی کنیم. منظورم این است که ما سازمان های مردم نهاد که نه در سیستم های دولتی هستیم و نه حقوقی دریافت می کنیم و درآمدی نداریم نباید برای اجرای برنامه ها و مجوز آنها هم درگیر شده و مدام مورد بازخواست قرار بگیریم.
وی افزود: بستر ها باید برای سازمان های مردم نهاد از ابتدا فراهم باشد. نه تنها اعتباری به "ان جی او " تعلق نمی گیرد بلکه حتی برای اجرای برنامه های آنها و اهدافشان بستر سازی هم انجام نمی شود. بنابراین از نظر من باید ابتدا شرایط و امکانات برای سازمان های مردم نهاد آماده شود تا در ادامه از آنها انتظار همکاری اثر بخش داشته باشند.
همتی در خصوص اینکه چه مفاهیمی از حقوق شهروندی و در چه قالب هایی آموزش داده می شود، گفت: آموزش های ما بیشتر در قالب بازی گروهی است. معمولا مفاهیم یا از طریق بازی گروهی و یا به شکل نقاشی، کاردستی و... آموزش داده می شود. برای مثال پس از آموزش مباحث شهروندی از کودکان پرسیده می شود کدامیک از این اشکال یا عناوین با این مباحث همخوانی دارد.
وی افزود: مباحث مختلفی از قبیل تفکر انتقادی و مهارت آموزی ها در قالب کلاس به افراد آموزش داده می شود. برای مثال حقوق خود را چگونه مطالبه کنند؟ نیازها و خواسته های خود را چگونه دریافت کنند و مسائلی از این قبیل.
همتی در خصوص سرفصل های آموزشی حقوق شهروندی به کودکان و نوجوانان گفت: سرفصل های ما عبارتند از خود ارزشمندی، حل مساله، مدیریت اختلاف، همکاری در گروه، وظیفه شناسی، تفکر انتقادی، راستی و صداقت، مقابله با زورگویی، حقوق شهروندی، مدیریت خشم، میراث معنوی و فرهنگی، مصرف بهینه انرژی ها، بازیافت زباله، رای گیری ارزش ها، حریم خصوصی و آزادی.
وی گفت: آموزش ها در قالب مهارت های زندگی ویژه کودکان 6 تا 13 سال که درسنامه آن تنظیم و طی دو سال در فصل تابستان توسط اعضای فرهنگی انجمن که علاوه بر گذراندن دوره تربیت مربی حقوق شهروندی دوره آموزش این مهارت ها را بصورت تئوری و عملی گذرانده اند، برگزار شده است.
وی افزود: همچنین کارگاه های ویژه کودکان کار و بچه های تحت پوشش خیریه امید برگزار شد. دلیل اصلی این بود که علاوه بر مهارت افزایی، این بچه ها بیشتر دیده شوند.
بطور کلی آموزش های ما مخصوص رده سنی 6 تا 13 سال است. البته برای گروه های سنی پیش از دبستان هم این آموزش ها قابل درک است. کارکنان خود این "ان جی او" آموزش هایی در خصوص منشور حقوق شهروندی دیده اند و آنها را نه تنها در میان کودکان 6 تا 13 سال بلکه در میان بزرگسالان هم آموزش می دهند.
وی افزود: ما برای بزرگترها هم کلاس های تسهیل گری برگزار می کنیم. برای آنها جلساتی می گذاریم و به شیوه تسهیل گری به آنها آموزش هایی می دهیم. از آنها می خواهیم تا نیازهایشان را به ما بگویند و بعد برای آن نیازها فکرهایی کنیم و در نهادهای مختلف برایشان برنامه ریزی هایی انجام دهیم.
فرید همتی افزود: بسیاری از مادران فعال از طریق همکاران فرهنگی مان شناسایی می شوند و از طریق این آموزش ها مادران را توانمند می سازیم. به عنوان مثال خود این مادران در مناصبی شروع به فعالیت هایی از قبیل قصه گویی و کار در کتابخانه و... می کنند. به عبارتی می شود گفت این گروه از زنان، زنان توانمند محلی شده اند که ضمن گذراندن اوقات فراغتشان در اجرای برنامه ها نیز همکاری و فعالیت می کنند. به عنوان مثال این" ان جی او" با همکاری مادران، برنامه های مربوط به جشن یلدا و قصه گویی هایی از شاهنامه را برای کودکان کار برگزار کردند.
همتی در خصوص نحوه انجام فعالیت هایشان گفت: کار ما بیشتر بصورت گروهی و تیمی است. یعنی گروه کتابخانه محل، اداره کتاب خانه های شهرستان ملارد و سایر ارگان ها بصورت تنگاتنگ با ما همکاری می کنند. فضایی یا امکاناتی دراختیار ما قرار می دهند و ما از طریق این فضاها و امکانات به ارائه برنامه ها، آموزش ها و محتواها می پردازیم.
فرید همتی در خصوص هزینه های برگزاری کلاس ها گفت: ما هنوز نتوانسته ایم هیچ بودجه دولتی دریافت کنیم، مگر اینکه برنامه هایی که اجرا می کنیم با همکاری بخش ها و ارگانهای دیگر صورت بگیرد. یعنی آنها از بودجه ای که در اختیار دارند استفاده کرده و ما هم به لحاظ محتوایی و نیرو با آنها همکاری کنیم. کارها و برنامه های ما کاملا با همکاری ارگان ها و نهادهای دیگر صورت می گیرد.
این فعال مدنی افزود: همچنین یک بخش از تامین هزینه های ما بصورت مردمی است. مادرانی که به جمع ما افزوده می شوند خودشان هم به لحاظ تامین هزینه برنامه ها با ما همکاری هایی می کنند.
همتی در خصوص نحوه اطلاع رسانی کلاس ها گفت: معمولا در سطح شهر بنرهایی نصب می کنیم . در مدارس هم از طریق مسوولین اطلاع رسانی هایی انجام می شود. از طرفی سازمان کانال و گروه تلگرامی هم دارد و بیشتر اطلاع رسانی های خودش را از طریق فضای مجازی انجام می دهد. اما اکثر مخاطبان از طریق مدارس جذب می شوند.
پژوهشم**م-ا**1552