آریا بانو - همه چیز درباره هیپنوتراپی
هیپنوتراپی روش درمانی است که روان‌درمانگرها در آن از هیپنوتیزم استفاده می کنند تا با تغییر برخی عادات یا درمان بعضی اختلالات به افراد مراجعه کننده کمک کنند. استفاده از هیپنوتیزم از قرن هجدهم به عنوان راهکاری مناسب برای مشکلات بسیاری از جمله سیگار کشیدن، شب ادراری، جویدن ناخن و... رایج بوده است و امروزه از هیپنوتراپی به عنوان مکمل در کنار روش های درمانی دیگر استفاده می شود.
هیپنوتیزم چیست؟
هیپنوتیزم روشی است که در آن روان‌درمانگرها سعی می کنند با ایجاد احساس آرامش و امنیت فرد را به حالتی متمرکز ببرند. به عقیده محققین ضمیر خودآگاه و ناخودآگاه در طول هیپنوتیزم روی تکرار کلامی و تصویر ذهنی تمرکز زیادی دارد؛ به همین ترتیب باعث می‌شود تا ذهن پذیرای پیشنهادهای بسیاری می شود و تغییر رفتارها،‌ احساسات یا عادت‌ها در این حالت آسان تر است. 

البته تجربه هیپنوتیزم ممکن است برای هر فرد متفاوت باشد اما به طور کلی برخی از آنها در طول هیپنوتیزم بسیار خونسرد و آرام هستند و حتی برخی حس می کنند روی اراده یا رفتار خود کنترلی ندارند.
عده ای نیز با احساس هوشیاری قادر به گفتگو و کنترل رفتار و حرف هایشان هستند. همچنین جالب است بدانید هیپنوتیزم تغییرات زیادی در قوه ادراک دارد به طوری که طبق آزمایش‌های ارنست هیلگارد افرادی که پس از هیپنوتیزم از آنها درخواست شد دردی در دست خود حس نکند،‌ می توانستند دست خود را چندین دقیقه در ظرف آب یخ نگه دارند. این درحالی است که افراد عادی پس از چند ثانیه دست خود را به علت سرما و درد از آب بیرون می کشیدند.
موارد استفاده از هیپنوتراپی
هیپنوتراپی به عنوان روشی مناسب و مکمل در کنار درمان های دیگر برای افراد بسیاری توصیه می شود. در صورتی که هیپنوتیزم توسط درمانگر آموزش دیده و ماهر انجام شود به احتمال بسیار زیادی مشکلی طی آن پیش نمی‌آید و افراد با ورودی به حالت آرام از لحاظ ذهنی دربرابر تلقین ها و پیشنهادات تاثیر پذیر تر می شوند که در نتیجه می توانند عادت های خود را راحت تر تغییر دهند.
از جمله مواقعی که درمان‌گران از هیپنوتیزم برای درمان استفاده می کنند می توان به این موارد اشاره کرد:
● کمک به افراد در تغییر رفتار و عادت ها
● بهبود درد های مزمن مثل روماتیسم مفاصل
● کاهش علائم زوال عقل
● رفع برخی علائم مرتبط با اختلال کم توجهی یا بیش فعالی
● افزایش مقاومت در برابر مشکلات
● کاهش وزن و کنترل اشتها (بیشتر با اهداف تحقیقاتی)

تاثیرات هیپنوتراپی
استفاده از روش درمانی هیپنوتراپی ممکن است نتایجی سریع و ارزشمند به وجود بیاورد اما عواملی نیز در نتیجه تاثیر گذار هستند. افرادی که اثرات هیپنوتیزم را پذیرفته باشند و به آن باور داشته باشند، نتیجه بهتری کسب می کنند. خصوصیات دیگری مانند پذیرا بودن یا از خودگذشتگی احتمال نتایج مثبت هیپنوتیزم را افزایش می دهند. طبق برخی از پژوهش ها زمان اوج تاثیر گذاری این روش پس از چهل سالگی است. زنان نیز بدون توجه به سن بیشتر از مردان پذیرای هیپنوتیزم هستند.
روش درمان و روند جلسه
یکی از اصلی ترین سوال های افراد روند انجام هیپنوتیزم و قدرت کنترل فرد هیپنوتیزم کننده است. برخلاف تصویر سازی های غلط در فیلم و سریال های بسیار، در واقع درمانگر فرد را هیپنوتیزم نمی کند بلکه با حضور به عنوان یک مربی یا راهنما، به هیپنوتیزم شدن فرد کمک می کند. این حالت که معمولا به صورت خلسه توصیف می شود همراه با ویژگی هایی مانند تمرکز حواس، تلقین پذیری بالا و تخیلات واضح همراه است.

اگرچه ممکن است افرادی که هیپنوتیزم شده اند خواب آلود یا حواس پرت به نظر برسند اما کاملا هوشیار هستند و فردی که به هیپنوتیزم کردن مشغول است نمی تواند آنها را کنترل کرده یا مجبورشان کند کاری خلاف میل خود انجام دهند. این جلسات به طور کلی به چهار مرحله تقسیم می شوند که عبارتند از:
● در مرحله اول درمانگر با توضیحاتی راجع به هیپنوتراپی شروع کرده و سپس اهداف فردی شما را مرور می کند. پس از آن ممکن است شروع به صحبت با صدایی آرام کند تا به شما در رسیدن به آرامش و ایجاد احساس امنیت کمک کند.
● بعد از آرام کردن ذهن خود، نسبت به نظرات و تلقین ها پذیراتر می شوید. در این زمان درمان گر روش هایی برای تغییر عادت ها و... به شما پیشنهاد می دهد.
● در قدم سوم ممکن است درمانگر با اشتراک گذاری تصویر ذهنی زنده ای به شما کمک کند تا خودتان را وقتی که به اهدافتان رسیدید تصور کنید یا کلمات و عباراتی که برای فرد مفید هستند را به آنها بگوید.
● در مرحله پایانی نیز درمانگر به فرد کمک می کند تا از هیپنوتیزم بیرون بیاید و به ابتدای جلسه بازگردد. مدت زمان هر جلسه یا تعداد جلسات با توجه به اهداف و هر فرد متفاوت است و بهتر است برای تعیین آن با روانشناس خود مشورت کنید.
مزایا استفاده از هیپنوتراپی
هیپنوتراپی به عنوان روشی موفق از سال های بسیار طولانی مورد توجه افراد بوده است و نسبت به روش های درمانی دیگر مانند استفاده از داروهای شیمیایی عوارض کمتری دارد. برخی از فواید استفاده از هیپنوتیزم عبارتند از:

● افزایش عملکرد شخصی و عزت نفس
● تقویت و افزایش اراده در کارهای سخت
● بهبود روند پیشرفت در فعالیت های ورزشی
● بهبود در عادت ها و رفتارهای مرتبط با مطالعه
● تقویت حافظه و تمرکز
● ثبات رفتاری و روحیه بهتر
● کمک به از بین بردن عادات و باورهای پوچ قدیمی
● کاهش مصرف یا ترک سیگار و مواد مخدر
● کنترل وزن یا کاهش وزن
● کاهش اضطراب و استرس
● افزایش احساس رضایت و آرامش
● جایگزینی عادت های مثبت به جای عادات مخرب
● درمان شب ادراری
● درمان ترس از پرواز
● درمان ترس های پنهان
● بهبود اختلالات خواب
● - درمان اختلالات خواب
● آماده سازی فرد برای عمل جراحی
معایب استفاده از هیپنوتراپی
هیپنوتیزم نیز مانند هر عمل دیگری بدون عوارض نیست؛ البته معایب این روش در مقابل مزایای آن ناچیز و بسیار کم یاب هستند. افرادی که از هیپنوتراپی استفاده می کنند ممکن است با موارد زیر مواجه شوند:
● سردرد در مدت کوتاهی پس از هیپنوتیزم
● سرگیجه بعد از انجام هیپنوتیزم
● احساس خواب آلودگی و خستگی
● از دست دادن بخشی از حافظه
● ایجاد حافظه کاذب
همچنین افرادی که تحت تاثیر مواد مخدر، الکل یا محرک ها هستند نباید تحت هیپنوتراپی قرار بگیرند. مبتلایان به اختلال هذیان یا توهم نیز باید قبل از انجام هیپنوتیزم این موضوع را به درمانگر خود اطلاع دهند.

باورهای غلط درباره هیپنوتیزم
باورهایی اشتباه نیز در رابطه با هیپنوتیزم وجود دارند که به دلایل مختلفی ایجاد شده اند. از جمله آنها می توان به این موارد اشاره کرد:
● از یاد بردن تمام روند هیپنوتیزم پس از پایان جلسه هیپنوتراپی
● امکان بازگردانی خاطرات بد با تمام جزئیات
● امکان هیپنوتیزم افراد بر خلاف میلشان
● تسلط و کنترل کامل فرد هیپنوتیزم کننده به رفتار افراد
گردآوری: بخش روانشتاسی بیتوته