آریا بانو - تنگناهراسی یا کلاستروفوبیا یکی از شایع‌ترین فوبیاها محسوب می شود. در برخی افراد، تنگناهراسی یا کلاستروفوبیا ممکن است خود به خود از بین برود و برخی دیگر ممکن است نیازمند درمان برای مدیریت و مقابله با نشانه های خود باشند.
آیا تا به حال فکر قرار گرفتن در اتاقک ام آر آی شما را به تردید و وحشت انداخته است؟ آیا تا کنون در آسانسور گیر کرده اید و شما را ترس و واهمه فرا گرفته است؟ اگر جواب مثبت است ممکن است به نوعی هراس بیمارگونه مبتلا باشید.
تنگنا هراسی یا کلاستروفوبیا چیست؟
تنگناهراسی یا کلاستروفوبیا (Claustrophobia) به ترس از گیر کردن در یک مکان تنگ و راه گریز نداشتن در محیط‌های بسته گفته می‌شود. حتی تصور بودن در یک مکان بسته برای این افراد اضطراب شدید ایجاد می کند.
تنگناهراسی شدید اغلب به عنوان یک اختلال اضطراب دیده می‌شود و می‌تواند به وحشت‌زدگی بینجامد. بررسی‌ها نشان می‌دهد که 5 تا 7 درصد از مردم جهان دچار تنگناهراسی هستند ولی تنها درصد کمی از آن‌ها از درمان روانپزشکی برخوردار شده‌اند.
علائم و نشانه های تنگناهراسی یا کلاستروفوبیا
- ترس شدید از خفه شدن
- احساس ترس شدید از گیر افتادن و محدودیت
- اضطراب و نگرانی
- احساس تنگی‌نفس
- تمایل شدید به رفتن به مکان‌های باز
- نفس‌نفس‌زدن (تاکی‌پنه)
- تپش‌قلب (پالپیتیشن)
- تعریق
- ضعف
علت ابتلا به تنگناهراسی یا کلاستروفوبیا
جزئیات دقیقی درباره این که چه چیزی موجب تنگناترسی می شود، وجود ندارد. عوامل محیطی ممکن است نقش بزرگی در این زمینه ایفا کنند. مردم به طور معمول طی دوران کودکی یا در سال های نوجوانی به تنگناترس مبتلا می شوند.
تنگناترس می تواند با اختلال در بخش آمیگدال مغز مرتبط باشد، که این بخش وظیفه کنترل نحوه پردازش ترس را بر عهده دارد. همچنین، فوبیا می تواند به واسطه یک رویداد آسیب‌زا شکل بگیرد که از آن جمله می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- گیر افتادن در یک فضای تنگ یا شلوغ برای مدت زمانی طولانی
- تجربه تلاطم هنگام پرواز
- محبوس شدن در یک فضای کوچک به عنوان تنبیه
- گیر افتادن در یک وسیله حمل و نقل عمومی شلوغ
- رها شدن به طور تصادفی در یک فضای تنگ مانند کمد
- همچنین، اگر والدین یا یکی از اعضای خانواده به تنگناترس مبتلا باشند، احتمال این که شما نیز به این شرایط مبتلا شوید، بیشتر می شود. اگر کودک مشاهده کند افرادی که به آنها علاقه دارد از قرار گرفتن در فضاهای کوچک دچار ترس می شوند، ممکن است در موقعیت های مشابه رفتاری مشابه را بروز دهید.

درمان ترس از مکان های بسته ( کلاستروفوبیا )
1) شناخت درمانی
درمان شناختی یکی از موثر ترین راه کار های درمانی برای تنگناهراسی یا کلاستروفوبیا است. افرادی که کلاستروفوبیا دارند، مکان های بسته را بسیار خطرناک تر از چیزی که هست می پندارند. این درمان طرز فکر افراد مبتلا را نسبت به مکان های بسته تغییر میدهد.
2) حساسیت زدایی منظم
حساسیت زدایی منظم روش دیگری در درمان فوبیا است. این روش درمانی سه مرحله دارد:
الف) تهیه لیست از حالت ها و موقعیت هایی که در فرد اضطراب ایجاد میکند؛ به ترتیب از محرکی که کمترین اضطراب را ایجاد می کند تا اضطراب آور ترین.
ب) یادگیری روش های آرمیدگی و ریلکسیشن
ج) تصور کردن سلسله مراتب لیست از محرکی که کمترین اضطراب را ایجاد می کند به ترتیب تا اضطراب آور ترین، در حالیکه فرد کاملا ریلکس است.
3) مواجهه درمانی
این روش درمانی شباهت زیادی با روش حساسیت زدایی منظم دارد. فرد در معرض سلسله مراتب قرار می گیرد با این تفاوت که فرد احساس اضطراب را در هر مرحله حفظ می کند تا به تدریج این اضطراب برای فرد عادی شود.
برای آن که روش های درمانی موثر واقع شود، فرد مبتلا باید نسبت به مسأله خود و عامل ایجاد کننده آن آگاهی پیدا کند. شرکت در جلسات درمانی با روانشناس و متعهد شدن به برنامه درمانی، باعث می شود فوبیا به مکان های بسته به راحتی درمان شود. در موارد شدید تر، می توان ابتدا از یک دوره دارو درمانی (داروهای ضد اضطراب و ضد افسردگی) استفاده کرد و سپس بعد از کاهش علائم، روان درمانی را آغاز کرد.
گردآوری: بخش روانشناسی بیتوته
منابع:
fa.wikipedia.org
honarehzendegi.com
migna.ir