آریا بانو - با کسی که به ما بد نگاه می کند یا ژست می گیرد چه باید بکنیم. وقتی مخاطب شما بدون این که کلمه ای در تحقیر شما بگوید با رفتارش شما را تحقیر می کند به او چه جوابی می دهید؟
آیا به خاطر دارید که زمانی از سوی دیگران تحقیر شدید؟ احساس تحقیر شدن می تواند از یک نگاه، یا یک گفته یا از یک شانه بالا انداختن ناشی شود. ممکن است تحت تاثیر سخن کسی احساس بی ارزش بودن بکنید. گیج می شوید و به جای آن که روحیه خود را بهتر کنید به تدریج روحیه خود را می بازید و احساس حقارت می کنید.
چند نوع رفتار تحقیر آمیز وجود دارد: تحقیرهای کلامی مستقیم، تحقیرهای کلامی غیر مستقیم و تحقیرهای غیر کلامی.
تحقیر کلامی مستقیم
این رفتاری کاملا مشخص است. خیلی ساده کسی با کلام شما را تحقیر می کند. برای مثال فرض کنید از آسان سوری بیرون آمده اید و بر حسب اتفاق به کسی تنه می زنید. آن شخص این چنین واکنش نشان می دهد: "چرا مواظب نیستی، بی شعور"
برخورد با تحقیرهای کلامی مستقیم چگونه باید باشد؟
- بگذارید که شخص مخاطب شما خشمش را تخلیه کند و کمی آرام بگیرد.
- اگر اشتباهی از شما سرزده، حتی اگر مخاطبتان به شما توهین کرده باشد، آن را اذعان کنید.
- در برابر طرز برخورد او ابراز وجود کنید.
- با یک یا چند جمله کوتاه و خلاصه برخورد را به پایان برسانید.
این اقدامات به از میان برداشتن تحقیرها کمک می کند. در ماجرای آسانسور با کمی حوصله اجازه بدهید که شخص خشم خود را تخلیه کند بعد به او بگویید " از این که به شما برخوردم عذرخواهی می کنم. تصادفی بود. اما من مایل نیستم که حرف های تند و ناسزا بشنوم. می توانم بدون توهین هم گفته های شما را بشنوم."
تحقیرهای کلامی غیر مستقیم
درباره این سخن همسرتان چه حسی دارید؟" وقتی این لباس را می پوشی جالب می شوی. لباس های قدیمی به تو خیلی می آیند" چه می کنید؟چه معنایی در پس پرده این اظهار نظر وجود دارد؟
تحقیرهای کلامی غیر مستقیم در واقع پرخاش غیر مستقیم هستند. اشخاص تحت تاثیر این طرز برخوردها گیج و مبهوت می شوند و احساس می کنند که مورد سلطه جویی قرار گرفته اند. رفتار پرخاشگرانه غیر مستقیم در واقع یک حمله پنهانی است.
کسی از توهین و سرزنش شدن خوشش نمی آید. اگر از خود یا دیگران توضیحات بیشتری بخواهید اغلب مشکل برطرف می شود.
برای روبرو شدن با تحقیرهای غیر مستقیم قبل از هر کار سعی کنید اطلاعات بیشتری به دست آورید: بپرسید:" منظورتان چیست؟" با جوابی که می گیرید از نیت شخص رودرروی خود مطلع می شوید. شاید شما حرف او را به درستی درک نکرده اید.
واکنش بعدی شما به جواب طرف مقابل بستگی دارد. اما بخشی از هدف شما این است که به مخاطب خود بیاموزید به روش دیگری با شما حرف بزند و با شما رک و صریح باشد.
هر تحقیر کلامی غیر مستقیم می تواند به یک تحقیر کلامی مستقیم تبدیل شود.وقتی از مخاطب خود توضیحات بیشتری می خواهید واکنش او می تواند بدتر شود. توصیه ما این است که ابراز وجود کنید و مراحلی را که در زمینه برخورد با تحقیرهای کلامی مستقیم گفته شد مورد استفاده قرار دهید و در برابر تحقیر قاطعانه برخورد کنید.

تحقیرهای غیر کلامی
با کسی که به ما بد نگاه می کند یا ژست می گیرد چه باید بکنیم. وقتی مخاطب شما بدون این که کلمه ای در تحقیر شما بگوید با رفتارش شما را تحقیر می کند به او چه جوابی می دهید؟
برخورد با توهین غیر کلامی بسیار دشوارتر است. زیرا این احتمال وجود دارد که شخص توهین کننده اصولا متوجه رفتار توهین آمیزش نباشد. از آن گذشته نمی توانید مطمئن باشید که لزوماً از قصد و نیت شخص توهین کننده آگاه شده اید.
اگر مخاطب شما می خواهد بدون ابراز کلمه ای شما را تحقیر کند سعی کنید او را به شکلی مجبور کنید که به جای ژست از کلمات استفاده کند. می توانید به طرزی قاطعانه بگویید "ممکن است آن طرز نگاهت را برای من ترجمه کنی؟ من نمی توانم منظور تو را درک کنم مگر اینکه مستقیماً نظرت را به من بگویی."
تحقیر غیر جرات آمیز و غیر کلامی از همه صراحت کمتری دارد. گر چه نمی توانیم همه پیام های غیر کلامی را از بین ببریم ، بهتر است تا حد امکان آن ها را به کلمات تبدیل کنیم چون این امکان وجود دارد که رفتار مخاطب خود را به اشتباه تفسیر کرده باشیم.
کسی از توهین و سرزنش شدن خوشش نمی آید. اگر از خود یا دیگران توضیحات بیشتری بخواهید اغلب مشکل برطرف می شود.
البته رنجیش به دل راه ندادن و پس نشینی نکردن در مواقعی دشوار است اما برقراری ارتباط صادقانه تلاشی است که فایده آن از زحمتش بیشتر است. ناراحتی ناشی از تحقیر با ابراز وجود کردن از بین می رود.مصرانه از دیگران بخواهید که نظر خود را توضیح دهند . احساسات خود را بیان کنید و درباره خود و درباره روابطی که با دیگران دارید اطلاعات تازه ای به دست آورید.
منبع:روانشناسی ابراز وجود/تبیان