بزرگنمايي:
fiogf49gjkf0d
قرص برنج که به نام فسفيد آلومينيوم نيز شناخته مي شود قرصي است که يک عدد آن قادر است هزاران شته را از بين ببرد. اين قرص از خود گاز فسفيد توليد مي کند و از آن براي جلوگيري از آفت زدگي برنج در انبار استفاده مي شود. مسموميت با اين قرص هم از راه استنشاق، هم از راه تماس پوستي و هم به صورت خوراکي اتفاق ميافتد. مصرف خوراکي آن باعث تهوع، درد معده ، استفراغ، اسهال، تنگي نفس، احساس سرما، عطش ، سر درد، تشنج و کما مي شود. اگر در فضاي مناسبي حدود5 -3
ppm فسفين آزاد شود قابل استشمام خواهد بود كه بويي بسيار نامطبوع همچون ماهي گنديده دارد. اگر ميزان گاز متصاعد شده به حدود 50 تا 100
ppm برسد استشمام آن هم خطرآفرين ميشود.
وقتي انسان اين قرص را ميخورد در محيط معده كه رطوبت و اسيد معده وجود دارد، قرص به سرعت تصعيد شده و گاز فسفين آزاد ميكند كه از طريق سلولها جذب ميشود و به سلولهاي قلبي، ريوي و انتهاي عروق سرخرگي( سرخرگهاي ريز) آسيب وارد ميكند و به سرعت انسان را دچار اختلالات كبدي، كليوي، تنفسي، شوك، نارسايي قلبي و افت شديد فشار و كما ميكند.
افزايش 6 درصدي قربانيان
بر اساس آمار پزشکي قانوني در چهار ماهه نخست امسال 239 نفر بر اثر مسموميت قرص برنج در كشور جان خود را از دست دادند. اين رقم در مقايسه با مدت مشابه سال قبل كه تعداد متوفيات قرص برنج 224 نفر بود، 6.7 درصد افزايش يافته است.
از كل متوفيات قرص برنج در چهار ماهه امسال 140 نفر مرد و 99 زن بودند اين در حالي است كه تعداد مردان فوت شده بر اثر مسموميت قرص برنج در مدت مشابه سال قبل 129 نفر و تعداد زنان 95 نفر بوده است.
بر اساس اين گزارش در چهار ماهه ابتدايي سال جاري بيشترين تلفات ناشي از مسموميت با قرص برنج به ترتيب با 99 نفر در استان تهران، 33 نفر در استان مازندران، 29 نفر در استان گيلان و 13 نفر در استان لرستان گزارش شده است.
در اين گزارش آمده است، در اين مدت مرگ ناشي از مسمويت در بسياري از استانها كمتر از 10 نفر و در هشت استان صفر گزارش شده است.
مرگ هزار و 909 نفر در پنج سال
طي سال هاي 1387 تا 1390 در ايران هزار و 311 نفر به علت مسموميت با قرص برنج کشته شدند که از اين تعداد 696 نفر مرد و 615 نفر زن بودند. حال با احتساب آمار سال 91 تعداد قربانيان اين قرص طي پنج سال گذشته به هزار و 909 نفر قرباني اين قرص شده اند.
مسموميت با اين قرص بيشتر در رده سني 40-20 سال بوده و بيشتر آنها به قصد خودکشي بوده است. آمار چهار سال اخير (1387 تا 1390) نشان مي دهد مرگ با قرص برنج رو به افزايش است. اين رقم از 214 نفر (105 نفر زن/ 109 نفر مرد) در سال 1387 به 228 نفر (104 نفر زن/ 124 نفر مرد) در سال 1388 و در سال 1389 با رشدي 78.1 درصدي به 406 نفر (202 نفر زن/ 204 نفر مرد) رسيد، تا اينکه باز در سال 1390 اين رشد با شيب 14 درصد همچنان ادامه يافت تا اين قرص بلاي جان 463 نفر (204 نفر زن/ 259 نفر مرد) نفر شود.
مرگ در کمتر از 24 ساعت
دکتر غلامعلي جعفري- متخصص سم شناسي- در اين باره به مهر گفت: سم قرص برنج سمي است که بر روي سلولها تاثير بدي مي گذارد و تنفس سلولي را از بين مي برد و باعث آسيب جدي به اعضا و ارگانهاي ديگر بدن مثل کليه ها و قلب مي شود. مرگ با قرص برنج مرگ بسيار دردناکي است و فرد عطش زيادي به آب دارد. در اين مرگ فرد تا زماني که زنده است هوشيار و بيدار بوده و سوزش بدي در بدن خود احساس مي کند. بر اساس علامت هاي باليني فرد دچار خستگي و کمبود اکسيژن مي شود. بطوريکه بدنش رو به کبودي رفته و دچار خفگي سلولي خواهد شد. اين روند روندي غير قابل برگشت است و مسموميت با قرص برنج برابر با مرگ است.
وي در مورد زمان مسموميت و مرگ بر اثر مصرف اين قرص گفت: معمولا افراد زير 24 ساعت فوت مي کنند که زمان مرگ بستگي به ايراني يا خارجي بودن قرص، تاريخ مصرف، ميزان مقاومت فرد و تعداد آن دارد.
اين متخصص ادامه داد: متاسفانه برخي عطاري ها به راحتي اين قرص را در اختيار مشتريان خود قرار مي دهند. در يکي از موارد نادر زني پس از مسمويت با قرص برنج زنده ماند. او بعد از بازگشت به زندگي اظهار داشت: براي گرفتن قرص برنج به عطاري رفتم که او پس از مشاهده اصرارهايم چند قرص به من داد. يکي ديگر از بيماران مي گفت به عطاري رفته و ادعا کردم براي خودکشي قرص برنج مي خواهم که او محل ديگري را به من معرفي کرد و گفت در آنجا قرص هاي برنج قويتري مي توانم پيدا کنم تا راحت تر بميرم.
مي خواهم زنده بمانم
اغلب قربانيان قرص برنج افرادي هستند که از مرگ آور بودن اين قرص خبري نداشتند و تنها براي تهديد اعضاي خانواده اقدام به خوردن اين قرص کرده اند. اين افراد پس از انتقال به بيمارستان از پزشکان مي خواهند که آنها را نجات دهند اما پا در مسيري گذاشته اند که هيچ راه بازگشتي در آن نيست.
کافيست سري به بيمارستان لقمان بزنيد با بيماراني رو به رو مي شويد که التماس مي کنند پزشکان نجاتشان دهند. يکي از قربانيان زن 35 ساله اي به نام ليلا بود که در بيمارستاني در شرق تهران جان خود را از دست داد. پزشکان اورژانس پس از معاينات اوليه او ، متوجه مسموميت زن جوان با قرص برنج شدند.
بلافاصله کد بيمار بد حال در بيمارستان اعلام شد. پزشک مسموميت همراه کادر درماني بخش مراقبت هاي ويژه بيمارستان خود را بالاي سر زن جوان رساندند. همان معاينه اوليه کافي بود تا تيم پزشکي متوجه شوند شمارش معکوس براي مرگ زن جوان آغاز شده است.ليلا سريع به بخش مراقبت هاي ويزه بيمارستان منتقل شد. او باورش نمي شد که تا ساعتي ديگر مي ميرد. حالش زياد بد نبود فقط کمي معده اش مي سوخت و احساس تشنگي مي کرد. آب مي خواست اما پزشک معالج خوردن آب را براي او ممنوع کرده بود. صداي شيون ليلا بخش آي سي يو را پر کرده بود . " من نمي خواهم بميرم. يکي کمکم کند. دو سال قبل از شوهرم جدا شدم و او حضانت دو کودک خردسالم را بر عهده گرفت. در اين مدت خيلي سختي کشيديم. براي اينکه همسرم را راضي کنم تا حضانت بچه ها را به من بسپارد تصميم به خودکشي نمايشي گرفتم. به همين خاطر از عطاري قرص برنج خريدم و فقط يک قرص خوردم. نمي دانستم يک قرص هم باعث مرگ مي شود. " دفتر زندگي ليلا سه ساعت بعد از خوردن قرص براي هميشه بسته شد.
شاهد مرگ تلخ يک خانواده بودم
دکتر آذر فلاح رئيس بخش كودكان مركز مسمومين بيمارستان لقمان در اين باره مي گويد: خوشبختانه ميزان اين قرص در سالهاي اخير در كشور كمتر شده است. راه پيشگيري از مسموميت با قرص برنج جمعآوري آن از بازار و نيز داروخانهها است.
وي درخصوص كشنده بودن اين ماده گفت شاهد مرگ خانوادهاي بوده است كه اين قرص را روي برنج خود گذاشته و همه با هم فوت كرده بودند! رئيس بخش كودكان مركز مسمومين لقمان، مسموميت با اين قرص را يكي از مسموميتهاي بسيار خطرناك عنوان كرد؛ بهطوري كه هنگامي كه بيمار به پزشك مراجعه ميكند، كار چنداني نميتوان براي او انجام داد.
پليس و وزارت بهداشت وارد عمل شوند
قرص برنج همچنان در کشور قرباني مي گيرد و هر سال آمار قربانيان افزايش پيدا مي کند. عطاري ها در حالي که فروش اين قرص ممنوع است ، به راحتي اقدام به فروش آن مي کنند و اين قرص مرگبار در دسترس است.
به نظر مي رسد در اين زمينه مسوولان وزارت بهداشت و نيروي انتظامي بايد اقدام جدي انجام دهند و برخورد با متخلفان را جدي تر دنبال کنند.
جمع آوري قرص هاي برنج و در دسترس نبودن اين قرص مي تواند، نقش مهمي در کاهش آمار قربانيان داشته باشد.