بزرگنمايي:

آریا بانو - عضو هیئت علمی دانشگاه فنی و حرفه‌ای گفت طراحان هنرمند با درک و مطالعه دقیق نشانه های فرهنگی خویش باید بتوانند نشانه‌‍‌های فرهنگی، دینی کشور را در آثار خود مورد استفاده قرار دهند.


به گزارش هنرآنلاین به نقل از روابط عمومی کارگروه ساماندهی مد و لباس کشور، عضو هیئت علمی دانشگاه فنی و حرفه‌ای با تأکید بر مطالعه طراحان در زمینه نشانه‌های فرهنگی، نمادهای آیینی و دینی ایران، گفت: طراحان هنرمند با درک و مطالعه دقیق نشانه‌های فرهنگی خویش باید بتوانند نشانه‌های فرهنگی، دینی کشور را در آثار خود مورد استفاده قرار دهند.
محبوبه الهی عضو هیئت علمی دانشگاه فنی و حرفه‌ای در نشست علمی مد ولباس اسلامی ایرانی "سنم" با موضوع تحلیل نقش نمادها آئینی و دینی در نشانه‌های بصری طراحان لباس که روز یکشنبه 7 بهمن ماه در موسسه خانه کتاب برگزار شد، با اشاره به سوره‎ اعراف آیه‎ 26 ـ 27 و معنی آیه که "ای فرزند آدم، برای تو لباسی فرو فرستادیم که اندامت را می‎پوشاند و مایه‎ی زینت توست و لباس تقوا بهترین است. این از آیات خداست؛ باشد که متذکر شده، پند گیرید" گفت: از معنی این آیات می‌توان به این نکته مهم پی برد که پوشاک نقش مهم و برجسته‌ای در پاسداری از هویت اجتماعی و فرهنگی و دوام بخشیدن به این هویت در طول حیات تاریخی نسل‌ها ایفا می‌کند. شاید در آغاز شکل‌گیری اجتماع‌های بشری، پوشاک صرفاً جنبه حفاظتی داشته و برای مصون نگه داشتن بدن در برابر عوامل طبیعی و اقلیمی به کار می‌رفته است؛ ولی با توسعه باورهای دینی و فعالیت‌های اجتماعی و فرهنگی، کارکرد اجتماعی و فرهنگی و عقاید دینی و مذهبی، کارکرد اجتماعی و فرهنگی و نمادین پوشاک، برجسته‌تر شد و لباس، بیش از هر چیزی نشان دهنده هویت انسانی، اجتماعی و قومی انسانها گشته است.
او افزود: لباس هر انسان، پرچم کشور وجودی اوست که با آن فرهنگ خود را اعلام می‌کند. لباس نه تنها تحت تأثیر فرهنگ قرار دارد، بلکه معرف شخصیت تک تک افراد نیز هست. در جامعه‌ای که ارزشهای والای انسانی بی اعتبار باشد و عالم درون انسان معنایی مستقل از جلوه‌های بیرونی نداشته باشد، قهراً شخصیت انسان بر پایه توجه دیگران و اظهارنظر آنان درباره وی شکل می‌گیرد.
الهی با بیان اینکه اعضای هر جامعه از راه نشانه‌های نمادین جامه‌هایی که بر تن دارند، میان خود، نظام ارتباطی ویژه‌ای برقرار می‌نمایند، اظهار داشت: یکی از جدیدترین نظریه‌های عرضه شده در مطالعات پوشاک از چهار دسته طرح شده توسط ولفگانگ بروکنر نظریه‌ کارکرد اجتماعی یا نظریه‌های غیرتاریخی است که در آن به پوشاک همچون زبانی از نشانه‌ها اشاره می‌شود که قابل بازخوانی و رمزگشایی است. این نظریه، رویکردی نمادین به لباس دارد و آن را زبانی ساخته شده از علائم قابل رمزگشایی و بازخوانی، معرفی می‌نماید. آنچه امروز از نظر اندیشمندان مردم‌شناس و جامعه‌شناس، اهمیتی بسیار دارد توجه به پیام‌ها و راز و رمزهای موجود در انواع پوشاک در دوره‌های مختلف و در میان ملت‌های گوناگون می‌باشد. این پیام‌ها خود از باورها، آداب، سنت‌ها، ویژگی‌های جغرافیایی و خاستگاه قومی هر یک از ملت‌ها برخاسته‌اند و به وضوح اصول و منظورهایی خاص را القاء می‌کنند.
او خاطرنشان کرد: در به کارگیری هویت و نشانه‌های قومی، ژاپنی‌ها در دنیای مد انقلابی را شکل دادند که نه تنها طرز فکر و دیدگاههای فرهنگی خویش را به خوبی مورد مطالعه و کاربرد قرار دادند بلکه در جامعه بین الملل نیز از پوشاک در نقش یک مقوله هویتی بهره برده و فرهنگ ژاپنی خویش را با ورود به دنیای مد اشاعه دادند. از جمله طراحان بنامی که در این حوزه فعالیت داشته‌اند می‌توان به یایویی کوساما، یوجی یاماموتو، ری کاواکوبو و ایسی میاکی اشاره کرد که کلیت دیدگاه این طراحان لباس درک پتانسیل‌های موجود در فرهنگ ملی و نشانه‌های قومی و فرهنگی و معرفی آن به جامعه جهانی است. هر یک از این طراحان از منظری ویژه و خاص به بحث هویتی و نشانه‌های قومی توجه و آن را در آثار خویش به کار برده‌اند.
الهی بیان کرد: یایویی کوساما یکی از طراحان ژاپنی با بهره گیری از فرم دایره که نماد و نشانه‌ای بین المللی محسوب می‌شود و تقریباً در بین تمام اقوام و ملل دارای مفهوم و معناست در شکل و هویت نقطه بهره برده و سالیان متمادی است که بر روی ساختارهای متفاوت و بافتهای نوین شکل گرفته از آن مطالعه می‌کند و آثارش در سطح بین المللی مطرح و مورد توجه هنرشناسان می‌باشد. او لباس‌هایی برای زنان طراحی می‌کند که دارای جنبه‌ی هنری و روشنفکرانه باشد. تمرکز او در طراحی بر روی ارزش‌های نمادین رنگ سیاه است. او این رنگ را سنگین و غرورآفرین و در عین حال ساده و اسرارآمیز می‌داند.
عضو هیئت علمی دانشگاه فنی و حرفه‌ای با اشاره به اینکه کاواکوبو طراح لباس ژاپنی مخالف طرح‌های غربی‌ است که جذابیت را فقط با نشان دادن بدن و لباس‌های باز نشان می‌دهند، گفت: کاواکوبو در طراحی‌هایش از مقادیر زیادی پارچه استفاده می‌کند و اغلب لباس‌هایش در تن افراد، بسیار بزرگ به نظر می‌رسند؛ زیرا طرح‌ها و لباس‌های او با استانداردهایی که برای اندام زنان تعریف شده است تفاوت دارد. او نگاهش را معطوف به میراث فرهنگی کشورش کرد، تا قابلیت‌ طرح‌های لباس کار سنتی ژاپنی را بیازماید: لباس‌هایی ارزان ولی پارچه‌هایی با طرح‌های کار شده، کیمونو و جامه‌های سامورایی دوره تاریخی ادو (Edo) و جامه‌هایی که به طور استادانه از پارچه‌های ساده، راه راه و نوارهای باریک پارچه‌ای ساخته شده بودند لباس‌هایی ساده و راسته ولی راحت.
او تصریح کرد: طراحان لباس ژاپنی به عنوان یک گروه از طراحان موفق در عرصه بین المللی از رمزها، نشانه‌ها و هویت فرهنگی و قومی خویش در ارائه آثار بهره برده‌اند و با توجه به بار فرهنگی و مفهومی و نشانه‌های فرهنگی بسیار غنی و پرباری که در تاریخ و هویت فرهنگ ایرانی موجود است طراحان ایرانی نیز به خوبی می‌توانند با مطالعه عمیق و درک درست و هوشمندانه این نشانه‌ها، در آثار خویش بهره برده و از پتانسیل‌های موچود در حوزه پژوهشی در متمایز کردن و معنادار کردن آثار خویش بهره‌مند شوند.
الهی با اشاره به نمادهای مختلف استفاده شده در لباس‌های ایرانی، در ادامه افزود: نمادها در ارتباط میان فرهنگ‌ها دست به دست می‌شوند، در بین این نمادها، نقوش نمادین گیاهی و انتزاعی در آثار ایرانیان کارکردهای خاص‌تر ویژه‌تری در مقایسه با بقیه نمادها داشته و گویای این ادعا نمونه آثار باقی مانده در تاریخ فرهنگی ایران می‌باشد. با توجه به تعدد این نقوش نمادین در این بحث به چند نماد که فراگیری بیشتری در مقایسه با بقیه داشته‌اند اشاره می‌شود. سرو: از صفات سرو آمده: راستین، بلند، سرفراز، سرکش، تازه، جوان، جوانه، نوخاسته، درخت از دیرباز در ایران مقدس بوده است و در نقش‌هاى مختلف تاریخى ایران نقش آن یکى از مظاهر مذهبى به شمار مى‌رفته و یکى از دلایل انتخاب وکاربرد این نوع درخت در حجارى‌هاى تخت جمشید، تقدس آن بوده است.
این مدرس دانشگاه در پایان یادآور شد: امروزه عطف به هجوم فرهنگی کشورهای مختلف به ابعاد هویتی جامعه‌های در حال توسعه ازجمله ایران، توجه به پوشاک به مثابه عامل نشان‌دهنده قومیت و هویت دارای اهمیت بسیاری است و در این میان پتانسیل‌های موجود در نمادها و نشانه‌های ملی و دینی به خوبی می‌توانند در این هویت بخشی نقش عمده‌ای را ایفا نمایند. امید است طراحان هنرمندان با درک و مطالعه دقیق نشانه‌های فرهنگی خویش و با توجه به پتانسیل‌های بالای این نشانه‌ها به درستی آنها را در آثارخویش مورد استفاده قرا ردهند.
هشتمین جشنواره بین‌‌المللی مد و لباس فجر، با شعار "خوشا مکران و نقش بی مثالش" ٢٦بهمن تا 2 اسفند 97 از ساعت ١٠صبح تا ٨ شب در مجتمع نمایشگاهی "بوستان گفتگو" برگزار می‌شود.