بزرگنمايي:

آریا بانو - تهران- آنچه این روزها در شبکه اینستاگرام به چشم می آید حرکتی تحت عنوان طرح سالم سازی فضای مجازی است که در عمل فلسفه حجاب را زیر سوال می برد.

به گزارش گروه تحلیل، تفسیر و پژوهش های خبری ایرنا، طی روزهای اخیر محجبه شدن شماری از چهره های پُرفالوئر شبکه اینستاگرام خبرساز شد.
در میان این چهره ها که از طریق تولید مستمر حاشیه، جلب هوادار و انتشار کلیپ های تبلیغاتی اقدام به درآمدزایی برای خود کرده اند، یکی به تست و تبلیغ غذای رستوران ها شناخته شده است، دیگری به معرفی آرایشگاه های زنانه، محصولات آرایشی، دارویی و ...
با توجه به هیاهوگری، شکل و شمایل و سبک رفتاریِ ناهمساز این چهره ها با هنجار و الگوهای مورد تایید و ترویجی از سوی حاکمیت و نیز متفاوت با سبک زندگی اقشار سنتی و مذهبی جامعه، محجبه شدن افرادِ موسوم به «شاخ های اینستاگرام» گمانه زنی و واکنش های متعددی به دنبال داشت.
چندی پیش، ظهور و بروز مدل های محجبه اشرافی یا به اصطلاح لاکچری و جامعه شناسی این پدیده مورد توجه قرار گرفته بود. گره خوردن بحث حجاب با زندگی اشرافی برخی از مسوولان و فرزندان آنان البته ابعاد گسترده تری از مساله حجاب به این پدیده بخشید.
در توضیح دلایل انتخاب حجاب به عنوان پوشش تازه، یکی از تازه محجبه شدگان اظهار داشته با رضایت قلبی به طرحی موسوم به «طرح سالم سازی فضای مجازی» پیوسته است.
به گفته دیگر کاربر پرحاشیه و پرفالوئر، تلنگری در زندگی به وی وارد شده که باعث شده بخواهد از این به بعد با حجاب تصاویر و کلیپ هایش را انتشار دهد.
یکی دیگر از این چهره ها که کلیپ تصویری وی علاوه بر اینستاگرام در دیگر شبکه های اجتماعی نیز دست به دست شد، عنوان داشته در نقطه ای از زندگی به این نتیجه رسیده است که حجاب بهترین انتخاب برای یک دختر ایرانی است و با حجاب هم می توان لایک و بازدید مجازی جذب کرد.
صرف نظر از اینکه چرا این چهره ها به یک باره و همزمان دچار دگردیسی و تحول شده و اقدام به پاک کردن تصاویر پیشین کرده اند و جدا از واکنش های تمسخرگونه و توهین آمیزی که در اینستاگرام متوجه آن ها شده، نکته قابل تامل استقبالی است که برخی صفحات و سایت های به اصطلاح ارزشی از این فرایند صورت داده اند، از جمله یکی از سایت ها نوشته تحول در پوشش شاخ های اینستاگرامی موجبات ناخرسندی و ناراحتی شبکه «بی.بی.سی فارسی» را فراهم آورده است.
واکنش های کاربران مجازی در این زمینه طی روزهای گذشته قابل توجه بوده است. گروهی به نقش نهادهایی چون «پلیس فتا» در این زمینه اشاره کرده اند و معدودی هم با ساختن کلیپ هایی مشابه با حجاب نامه شاخ های ایسنتاگرامی، به تمسخر این تحول پرداخته اند.
به این موازات بازخوردهای منفی، گروهی چنین اظهارنظر کرده اند که به دلیل لوث شدن فلسفه حجاب در فرایند مذکور، استفاده از حجاب برتر در جامعه با چالش های بیشتری نسبت به قبل مواجه شده است.
برخی ناظران در این خصوص به گمانه زنی پرداخته اند. از نگاه آنان درصورتی که واقعا از سوی برخی نهادهای حاکمیتی اعمال فشار یا تشویقی جهت اجرای طرح کذایی با عنوان یا هدف سالم سازی فضای مجازی صورت گرفته باشد، اوج کژسلیقگی به عمل آمده است.
حجاب طی سالیان پس از انقلاب اسلامی مبدل به یکی از ویژگی های هویتی جامعه ایرانی شد و در ادامه هنجارها و قوانینی از سوی حاکمیت برای آن وضع گردید. از سوی دیگر فلسفه اصلی حجاب یعنی «عفاف» از سوی دستگاه های فرهنگی ترویج و تبلیغ شد.
از نگاه برخی تئوریسن های انقلاب و تفکر انقلابی از جمله «شهید مطهری» برای حجاب فلسفه هایی چون ایجاد آرامش روانی، حفظ ارزش و ارتقای حرمت و کرامت زنان، استحکام پیوندهای خانوادگی و استواری اجتماع را می توان برشمرد.
حفظ سنت حجاب و شاکله هویتی و قانونی آن البته بی چالش نبوده است. همزمان با اعتراضات زمستان پارسال، معدودی از زنان و دختران معترض به قوانین حجاب در اماکن عمومی مقابله خود با آن را علنی ساختند. البته خروج برخی از این معترضان از کشور و کسب اقامت کشورهای غربی چون کانادا و آلمان، حرکت موسوم به «دختران خیابان انقلاب» را با علامت های سوال بسیاری روبرو ساخت.
همچنان که اشاره شد، ورود به فرایند فرهنگ سازی و تبلیغ و ترویج حجاب در صورتی که به شکل محجبه سازی شاخ های ایسنتاگرامی از سوی نهادهای خاص صورت گرفته باشد نمودی آشکار از کج سلیقگی، ناکارآمدی و دوری از ذکاوت و هوشمندی است؛ اقدامی که تاثیراتی معکوس به دنبال داشته و می تواند به ترویج فرهنگ حجاب منهای عفاف و اضمحلال فلسفه حجاب بیانجامد. در غیر این صورت هم فرایند مذکور را می توان حرکتی مشکوک و زیرپوستی برای خالی کردن حجاب از معنای واقعی مورد بررسی و واکاوی قرار داد.
پژوهش**9279