بزرگنمايي:

آریا بانو -
باغبان باشی/ فوت و فن پرورش بگونیاهای رایج در خانه‌ها
١٢٧
٠
فوت و فن / اگر به بازارهای گل و گیاه مراجعه کرده باشید می‌دانید بگونیاها چه تنوع فوق العاده‌ای دارند. شاید نتوان روش پرورش هم انواع بگونیا را در یک مطلب جای داد، به همین دلیل در این مطلب نگهداری بگونیاهای معروف‌تر و رایج‌تری که در خیلی از گلفروشی‌ها پیدا می‌شود را به شما آموزش می‌دهیم.
اگر این روزها به گلفروشی‌ها مراجعه کنید بگونیاهای شاداب و گلدار یکی از گیاهانی است که توجه شما را به خود جلب می‌کنند. این بگونیاها از اواخر زمستان شروع به گلدهی می‌کنند و در بهار گل دارند. به همین دلیل گیاهی عالی برای تزئین سفره‌های نوروزی‌تان هستند. یکی از این بگونیاهای گلدار بگونیای هلندی یا بگونیا هیمالیس است.
پرورش بگونیا هلندی
مطمئنا وقتی در فصل زمستان، که همه گیاهان برگ ریخته اند، یک بگونیا هلندی پر از گل را می‌بینید شک می‌کنید در چه فصلی هستید! این گیاه زیبا گل‌هایی به رنگ‌های زرد، قرمز، نارنجی، صورتی، سفید و … دارد.
این گیاه در طول سال به مکانی روشن با نور غیر مستقیم نیاز دارد. البته در مکانی با نور کمتر هم به خوبی رشد می‌کند. گل دهی این گیاه بستگی به طول روز دارد و وقتی روز ها شروع به کوتاه شدن می‌کنند، گیاه تشویق به تولید گل می‌شود. در هنگام آبیاری گیاه ابتدا اجازه دهید 3 سانتی متر از سطح خاک گلدان خشک شود، سپس آبیاری را انجام دهید تا گیاه دچار پوسیدگی ریشه نشود. معمولا به غبار پاشی و رطوبتی بیشتر از رطوبت معمول اتاق نیاز ندارد اما برای رشد بهتر می توانید از زیر گلدانی حاوی سنگریزه استفاده کنید. زیر گلدانی گیاه را پر از سنگریزه کنید و نصف ارتفاع سنگ ریزه‌ها آب درون زیر گلدانی بریزید و گلدان گیاه را روی آن قرار دهید. توجه کنید که کف گلدان با آب درون زیر گلدانی تماس نداشته باشد در غیر این صورت ریشه‌ها پوسیده می‌شوند و گیاه دچار خفگی می‌شود. با این روش گیاه رطوبت مورد نیاز خود را به دست می‌آورد.
همانطور که گفتیم گل دهی گیاه در فصل زمستان و بعد از گذراندن یک دوره سرما در فصل پاییز اتفاق می‌افتد. جالب است که بدانید عمر هر کدام از گل‌های کوچک گیاه به حدود 1 ماه تا 1 ماه و نیم هم می‌رسد! بعد از تمام شدن گل دهی، می‌توانید صبر کنید تا شاخسار گیاه خشک شوند و سپس آنها را تا محل طوقه ببرید و برای سال بعد آماده شوید.
برای کود دهی بگونیا هلندی از محلول‌های کودی که حاوی تمامی عناصر مورد نیاز گیاه هستند استفاده کنید. با استفاده از این کودهای مایع محلولی با یک چهارم غلظت گفته شده روی بسته کود درست کنید و هر هفته گیاه را کود دهی کنید و یا محلولی با نصف غلظت تهیه کنید و هر دو هفته یک بار به گیاه کود دهید. اگر فکر می‌کنید این میزان کود برای گیاه‌تان زیاد است، فاصله زمانی کود دهی را بیشتر کنید. در فصل پاییز از کودهای فسفر دار برای کود دهی استفاده کنید تا اندازه و تعداد گل‌ها در زمستان بیشتر شود! این گیاه به خاکی سبک با زهکشی خوب نیاز دارد.
پرورش بگونیا عروس
بگونیا عروس یکی از محبوب ترین بگونیاهاست و در مناطق جنوبی به عنوان پوشاننده زمین هم کاربرد دارد. نام انگلیسی بگونیا عروس، “بگونیا واکسی” است که آن را به خاطر برگ‌های براق و جذابش گرفته است. تعداد بی‌شماری از این گیاه زیبا هر سال بهار در خاک کاشته می‌شوند تا فرشی از گل‌های شاداب و سرحال درست کنند.
بگونیا عروس می‌تواند در هر منطقه‌ای (البته به جز اقلیم‌های خیلی گرم و داغ) در زیر آفتاب مستقیم، به رشد خودش ادامه دهد. بگونیاتان را در مکانی روشن قرار دهید تا هر چه می‌تواند، نور بیشتری دریافت کند. زمانی که چند سانتی متر (1 الی 2 سانتی متر) از خاک گیاه خشک شد، گیاه را تا جایی آبیاری کنید که آب از سوراخ‌های زهکش گلدان بیرون آید. این گیاه رطوبت کم را دوست دارد. پس بگونیا عروس را غبار پاشی نکنید و در نزدیک دستگاه‌های بخور و … قرار ندهید. بگونیا عروس به دمایی متعادل تا گرم نیاز دارد. مانند تمام بگونیاها، بگونیا عروس هم بادهای سرد را تحمل نمی‌کند و از یخ زدگی بیزار است. پس اگر گیاه را در بیرون از خانه کاشته اید، در فصل زمستان، آن را از معرض هوای سرد دور نگه دارید، و اگر در گلدان کاشته شده، گلدانش را به درون خانه بیاورید. بگونیا عروس به خاکی سبک با زهکشی مناسب نیاز دارد. همیشه در هنگام خرید و بعد از آن سوراخ‌های زهکش گلدان بگونیاتان را چک کنید تا از باز بودن، و به تعداد کافی بودن آنها مطمئن شوید.اگر سوراخ‌ها کوچک و کم بودند، به کمک میخ، دریل یا هر وسیله دیگری چند سوراخ دیگر به گلدان اضافه کنید و سوراخ‌های کوچک قبلی را هم گشاد تر کنید. کود دهی این گیاه مانند بگونیا هلندی است.
بگونیا رکس
در میان گونه‌های مختلف بگونیا، بگونیا رکس یکی از زیباترین بگونیاها است که گاهی به آن بگونیای نقاشی شده یا بگونیای تجملی می‌گویند. این گیاه بیشتر به خاطر خودنمایی و برگ‌های مارپیچ و کنگره داری که دارد محبوب است و با وجود این برگ‌ها، نداشتن گل هیچ لطمه‌ای به زیبایی‌اش وارد نکرده است.
بگونیا در تمام طول سال به مکانی روشن با نور غیر مستقیم نیاز دارد. چون این گیاه خیلی گل نمی‌دهد به نور کمتری در مقایسه با بقیه بگونیاها نیاز دارد. بگونیا رکس در زیر نور فلورسنت هم به خوبی رشد می‌کند. بگونیا رکس آبیاری منظم را دوست دارد اما از آبیاری بیش از حد متنفر است. همچنین در محیطی مرطوب بهتر رشد می‌کنند اما رطوبت مستقیم را دوست ندارند. اگر بر روی این گیاه غبار پاشی مستقیم صورت گیرد احتمال ابتلا به سفیدک پودری بالا می‌رود. دمای متعادل تا گرم (و مرطوب) را دوست دارد. این گیاه سرما و یخ بندان را تحمل نمی‌کند و بعضی گونه‌های آن در طول پاییز و زمستان اصطلاحا به خواب زمستانی می‌روند. خاکی با اکسیژن زیاد، سبک و با زهکشی خوب خاک مناسب بگونیا رکس است. برای کود دهی بگونیا در طول فصول رشد (بهار و تابستان) با استفاده از کودهای مخلوطی که حاوی تمام عناصر مورد نیاز گیاه هستند، محلولی نصف غلظت گفته شده روی بسته کود درست کنید و هر دو هفته یک بار گیاه را کود دهی کنید. می‌توانید محلول کودی را یک چهارم غلظت گفته شده تهیه کنید و هر هفته از آن استفاده کنید.
بگونیا توت فرنگی
بگونیا توت فرنگی یا درست تر بگوییم گیاه ساکسی فراگا بعد از بزرگ شدن و بلوغ گیاه، شاخه‌های رونده‌ای تولید می‌کند و می‌تواند به عنوان پوشاننده‌ زمین استفاده شود. اگر آن را در گلدان‌های آویز بکارید، این شاخسار رونده از لبه گلدان آویزان می‌شوند و منظره زیبایی به وجود می‌آورند. حتی می‌توانید اجازه دهید این رونده‌ها روی زمین خانه پخش شوند.
ساکسی فراگا به مکانی روشن با نور غیر مستقیم نیاز دارد. اگر آن را در جلوی یک پنجره غربی یا شرقی قرار دهید برایش بهتر است. این گیاه سریع رشد آب فراوانی در طول فصل رشدش می‌خواهد. مانند بقیه گیاهانی که برگ‌های پرزدار دارند، از ریختن آب روی برگ‌هایش اجتناب کنید تا باعث ابتلای گیاه به بیماری‌های قارچی نشوید. در طول زمستان آبیاری را کاهش دهید اما اجازه ندهید خاک، در بین دو آبیاری، کاملا خشک شود و قبل از خشکی کاما، آبیاری را انجام دهید. اگر رشد گیاه در فصل زمستان کند شد نگران نباشید، این حالتی طبیعی است. برای تامین رطوبت گیاه از زیر گلدانی حاوی سنگریزه استفاده کنید. برای این کار، زیر گلدانی را پر از سنگریزه کنید و نصف ارتفاع سنگ ریزه‌ها آب درون زیر گلدانی بریزید و گلدان گیاه را روی آن قرار دهید. توجه کنید که کف گلدان با آب درون زیر گلدانی تماس نداشته باشد در غیر این صورت ریشه‌ها پوسیده می‌شوند و گیاه دچار خفگی می‌شود. همچنین مواظب باشید که شاخسار رونده و گیاهچه‌ها در زیر گلدانی پر از آب قرار نگیرند. ساکسی فراگا دمای معمول خانه را دوست دارد و از گرمای هوا بیزار است پس اجازه ندهید دمای هوای اطرافش خیلی بالا برود. ترکیب خاکی یا غیر خاکی سبک با زهکشی خوب، بهترین انتخاب برای این گیاه است. در طول فصل رشد ساکسی فراگا را به صورت هفتگی با کودهای مایع ضعیفی که حاوی تمام عناصر مورد نیاز گیاه هستند کود دهی کنید. کودهایی که مواد غذایی را به تدریج آزاد می‌کنند و در اختیار گیاه قرار می‌دهند هم عالی هستند.
تکثیر انواع بگونیا
خیلی از انواع بگونیا را می‌توان از طریق قلمه ساقه تکثیر کرد.
برای تکثیر گیاه به این روش، در ابتدای فصل رشد چند ساقه نسبتا جوان از گیاه را به کمک تیغ یا چاقویی تیز و استریل از آن جدا کنید. قلمه‌ها را در هورمون ریشه زایی قرار دهید تا شانس موفقیت‌تان بالا برود. چند گلدان کوچک را پر از خاک مخصوص جوانه زنی کنید و سپس قلمه‌ها را در آن بکارید. قلمه‌ها را در محیطی گرم و با رطوبت بالا قرار دهید. بعد از چند وقت رشد جدید را در آنها مشاهده می‌کنید و این به معنی موفقیت آمیز بودن قلمه گیری است!
بگونیا توت فرنگی گیاهچه تولید می‌کند و می‌توان گیاه را از طریق همین گیاهچه‌ها تکثیر کرد. برای تکثیر گیاه از طریق کاشت گیاهچه آنها را به کمک چاقو یا تیغی تیز و تمیز از گیاه جدا کنید و در همان گلدان گیاه مادر یا در گلدان‌های کوچک دیگری، که از قبل با خاکی سبک و با زهکشی خوب پرش کرده اید، بکارید.
بگونیا رکس از طریق ریزوم‌ها که همان ساقه زیر زمینی هستند پرورش پیدا می‌کند پس می‌توان ریزوم‌های گیاه را در هنگام تعویض گلدان تقسیم کرد تا گیاه‌تان به دو یا چند گیاه تبدیل شود و به این طریق تکثیر شود. البته این گیاه هم مانند بقیه بگونیاها از طریق قلمه ساقه هم تکثیر می‌شود.
بگونیا هلندی را می‌توان از طریق قلمه برگ هم تکثیر کرد. برای تکثیر گیاه به روش قلمه برگ، برگی نسبتا جوان از آن را به کمک تیغ یا چاقویی تیز و تمیز از شاخه جدا کنید. برگ را با دمبرگ آن ببرید. می‌توانید برگ را برای مدتی در محل تمیزی بگذارید تا محل زخم آن خشک شود و یا می‌توانید آن را بلافاصله بکارید. گلدانی کوچک را با خاک مخصوص جوانه زنی پر کنید. می‌توانید برگ‌ها را درون خاک هم فرو نبرید و آنها را تنها روی خاک بگذارید. بهتر است روی گلدان را با پلاستیکی شفاف بپوشانید تا رطوبت کافی برای ریشه زنی برگ‌ها فراهم باشد.