بزرگنمايي:

آریا بانو - 18 هنرمند مطرح یا کمتر شناخته شده که در شاخه‌های گوناگون هنرهای تجسمی فعالیت داشتند، در سال 97 دارفانی را وداع گفتند.


سرویس تجسمی هنرآنلاین: سال 97 جامعه تجسمی تعدادی از اعضای خود را از دست داد. هنرمندان پیر و جوان به دلایل طبیعی یا رویدادهای غیر مترقبه دارفانی را وداع گفتند و فقدان تعدادی از آنها مایه حسرت جامعه هنری شد. بهار امسال با درگذشت یکی از محبوب‌ترین نقاشان معاصر آغاز شد که حسن خلق او زبانزد اهالی هنر بود و زمستان با فقدان یکی از تاثیرگذارترین مجسمه‌سازان کشور همراه بود که شاگردان زیادی را تحویل جامعه تجسمی داد.
محمد ابراهیم جعفری - متولد 19دی1390 بروجرد، متوفی 18 فروردین 1397 تهران
جعفری در سال پنجم دبیرستان به مدرسه دارالفنون رفت. آنجا با نقاشی و ادبیات آشنا شد و بعد از آن در دانشکده هنرهای زیبا نقاشی خواند. محمد ابراهیم جعفری را می‌توان نقاش شاعری دانست که ترانه‌هایش مانند نقاشی‌هایش از دل طبیعتی که در آن رشد کرده بود می‌آمد. ترانه‌های او با تأثیر از ملودی‌ها و موسیقی‌های محلی سراسر ایران شکل گرفته و حاصل سال‌ها سفر و تجربه است. جعفری عضو رسمی هیئت علمی دانشگاه هنر و انجمن نقاشان ایران بود و به عنوان موسسه کانون آموزش اصول هنرهای تجسمی هم شناخته می‌شود. او آثار نقاشی خود را در نمایشگاه‌های داخلی و خارجی زیادی به نمایش گذاشت. حضور در فستیوال هنر کانی‌سورمر در جنوب فرانسه و کسب جایزه ملی این کشور در سال 53، حضور در دوسالانه پاریس در سال 48 و برگزاری اولین نمایشگاه خیابانی تهران در سال 42 از جمله فعالیت‌های اوست. آخرین نمایشگاه محمد ابراهیم جعفری سال 77 در گالری گلستان با نام "کتیبه‌های خوانده نشده" برگزار شد.
منوچهر یگانه‌دوست - متولد 11 فروردین 1393 تهران، متوفی 23 فروردین 97 تهران
یگانه‌‍دوست از سیزده سالگی در لابراتوار عکاسی مشغول به کار شد. سر و کار داشتن با تاریک‌خانه و کاغذهای عکاسی عاقبت او را به سمت عکاسی کردن کشاند. او با عکس‌هایی که از تهران قدیم و دوران پیروزی انقلاب گرفت به یکی از عکاسان شناخته شده دوران معاصر ایران تبدیل شد. یگانه‌دوست مجموعه عکس‌هایی از مناسک حج در دهه 40 و 50 دارد که در نمایشگاهی در تهران آنها را به نمایش گذاشت.
عباس عطار - متولد 9 فروردین 1323 سیستان و بلوچستان، متوفی 5 اردیبهشت 97 پاریس
خانواده عطار یک سال بعد از کودتای سال 32 به الجزایر مهاجرت کرد و او در 18 سالگی روزنامه‌نگاری را شروع کرد. در اوایل کارش هم می‌نوشت و هم عکاسی می‌کرد اما بعد از مدتی تصمیم گرفت نوشتن را رها کند و فقط به عنوان عکاس در صحنه حاضر باشد. او در 20 سالگی راهی انگلستان شد تا در آنجا روزنامه‌نگاری بخواند و بعد از چهار سال به امریکا رفت تا دنیاهای تازه‌ای را کشف کند. عطار در دوران انقلاب اسلامی در ایران بود و تقریباً تمام عکس‌های معروف و بارها دیده شده از انقلاب اسلامی توسط او ثبت شده است. تصاویر معروف لحظه ورود امام خمینی (ره) به ایران و پایین آمدن ایشان از هواپیمای فرانسوی از جمله کارهای عباس عطار است. عکس‌های او در بیشتر مجله‌های شناخته شده دنیا چاپ شده است. از دهه 60 عضو آژانس بین‌المللی عکاسی مگنوم شد و سال‌ها بعد در 54 سالگی به مدت 3 سال ریاست دوره‌ای این آژانس عکاسی معتبر جهانی را برعهده داشت. او تجربه 50 سال عکاسی حرفه‌ای خبری در سراسر جهان را در 17 کتاب منتشر کرده است.
سید علی نقوی - متولد 1 شهریور 1328 تهران، متوفی 2 خرداد 1397 تهران
نقوی کارمند وزارت دادگستری بود و دستی هم در خوشنویسی داشت. نستعلیق را در محضر جهانگیر نظام‌العلما شروع کرد و با راهنمایی‌های غلامحسین امیرخانی به سرانجام رساند. نقوی بیش از 35 سال هنر خود را به هنرجویان بسیاری تعلیم داد و بسیاری از هنرجویان او توانستند مدرک ممتاز و فوق ممتاز خود را از انجمن خوشنویسان ایران دریافت کنند. نقوی علاوه بر خوشنویسی، شعر می‌گفت و ساز هم می‌نواخت.
محمد مجید برومند - متولد 11 خرداد 1339 تهران، متوفی 6 مرداد 1397 کلاردشت
برومند طراح گرافیک بود و از او پوستر‌ها و طرح‌های بسیاری به جای مانده است. پوستر دومین همایش سالانه حفاظت و مرمت اشیای تاریخی فرهنگی و تزئینات وابسته به معماری، همایش بین‌المللی انسان و آب، همایش بین‌المللی فرسودگی زیست‌محیطی آثار تاریخی فرهنگی، شرکت عمران و بهسازی شهری، طرح روی جلد کتاب سفال و سرامیک معاصر ایران و... از جمله آثار او هستند.
صادق صندوقی - متولد 5 اردیبهشت 1325 همدان، متوفی 31 مرداد 97 تهران
صندوقی کارش را در آموزش و پرورش روستا شروع کرد و در ادامه به نقاشی و طراحی کتاب‌های درسی روی آورد. با توجه به اینکه با دانش‌آموزان سر و کار داشت کارت‌های آفرین و صد آفرین را طراحی کرد که در بین دانش‌آموزان دبستانی بسیار طرفدار داشت. بسیاری از کتاب‌های درسی و داستانی و مجله‌های حوزه کودک و نوجوان در دهه‌های 50 تا 70 با تصویرگری و نقاشی‌های او منتشر شدند. یکی از معروف‌ترین آثار صندوقی تصویر داستان اصحاب فیل در کتاب دبستان بود. بیشتر طرح‌های روی جلد کتاب‌های ترجمه شده از ژول ورن نویسنده مشهور فرانسوی نیز کار او بود. نام صادق صندوقی یکی از ماندگارترین نام‌ها در حوزه تصویرگری کتاب‌های درسی و کتاب‌های کودکان و نوجوانان است.
هادی شفائیه - متولد 23 مرداد 1302 تبریز ، 7 شهریور 1397 اوهایو
شفائیه در خانواده‌ای متولد شد که همگی داروساز بودند. او هم به تبعیت از خانواده‌اش در ترکیه داروسازی خواند اما هیچ وقت در این رشته فعالیت نکرد. شفائیه اولین عکس خود را در سن 10 سالگی گرفت و 18 سالگی در مسابقه‌ای که انجمن فرهنگی ایران و فرانسه ترتیب داده بود مقام اول را به دست آورد. او در سال 34 و بعد از تمام کردن تحصیلاتش در ترکیه استودیو هادی را افتتاح و در تابستان همان سال اولین دوره آموزش عکاسی را برگزار کرد. شفائیه سال 49 تدریس عکاسی را در دانشکده هنرهای زیبا شروع کرد و در دهه چهل در تلویزیون برنامه‌ای در حوزه آموزش عکاسی به زبان ساده داشت که جزء اولین دوره‌های مستند آموزش عکاسی در ایران است. بیشتر عکس‌های به جا مانده از او پرتره اشخاص معروف از شاعران، نویسندگان و سیاسیون و نمونه آنها پرتره معروف نیما یوشیج است. او مقاله‌های آموزشی زیادی در مجله هنر و مردم درباره عکاسی نوشت و در اوایل دهه هفتاد کتاب فن و هنر عکاسی را در ایران چاپ کرد.
محسن وزیری‌مقدم - متولد 5 خرداد 1303 تهران، متوفی 16 شهریور 1397 رم
وزیری مقدم در 19 سالگی وارد دانشکده هنرهای زیبا شد و زیر نظر استادانی مانند علی محمد حیدریان درس خواند و هفت سال بعد به عنوان اولین دانش‌آموخته این دانشکده فارغ‌التحصیل شد. او در تابستان سال 34 برای ادامه تحصیل به ایتالیا رفت و بعد از فارغ‌التحصیلی از آکادمی هنرهای زیبای رم تا سال 42 به فعالیت‌های هنری در این کشور ادامه داد. بعد از بازگشت به ایران در اوایل دهه چهل در دانشکده هنرهای زیبا و دانشگاه هنر به تدریس مشغول شد. وزیری‌مقدم تلاش کرد تا سبک کهن آموزش نقاشی در ایران را تغییر دهد و بر آموزش نقاشی انتزاعی تاکید داشت. او در سال‌های 48 تا 55 ریاست دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران را به عهده داشت و با جسارت و شهامت دادن به هنرجویان، شاگردان زیادی را تربیت کرد. محسن وزیری‌مقدم تنها نقاش ایرانی است که موزه هنرهای مدرن نیویورک اثرش را بدون واسطه خریداری کرد و نامش در فهرست هنرمندان موزه ثبت شد. کتاب زندگی‌نامه وزیری‌مقدم به نام "یادمانده‌ها" که به قلم خودش نوشته شده است تنها چند روز پیش از مرگ او در ایران چاپ شد.
رضا امیر یاراحمدی - متولد 1338 بروجرد، متوفی 25 مهر 1397 تهران
یاراحمدی عضو موسس انجمن هنرمندان مجسمه‌ساز ایران بود. او تحصیلات ابتدایی را در بروجرد گذراند و در همان دوران بود که مرحوم دکتر عبدالحسین زرین‌کوب که نسبت خانوادگی با او داشت استعداد هنری این کودک را کشف کرد و به پدرش توصیه کرد او را برای ادامه تحصیل به تهران و هنرستان هنرهای زیبا بفرستد. یاراحمدی بعد از پایان تحصیل در هنرستان با نمره عالی، بدون کنکور وارد دانشکده هنرهای تزیینی شد. او در طول حدود 40 سال فعالیت هنری در چندین نمایشگاه داخلی و خارجی شرکت کرد و آثارش در گالری‌ها و موزه‌های جهان به نمایش درآمد. مجسمه فردوسی نصب شده در ضلع جنوبی ساختمان جدید کتابخانه ملی ایران، مجسمه مولانا در میدان مقابل دانشکده ادبیات دانشگاه جندی شاپور در اهواز، مجسمه اثر اکنون نصب شده در باغ هنرمندان ایران، مرمت و بازسازی نمای مجلس شورای ملی و بازسازی کلیه مجسمه‌های مجموعه مجلس شورای اسلامی، بخش کوچکی از فعالیت‌های اوست.
شیرین علی‌آبادی - متول 19 اسفند 1352 تهران، متوفی10 مهر 1397 تهران
علی آبادی از معدود عکاسان جوان ایران بود که در حراج‌ها و فضاهای هنری بیرون از ایران جایگاه قابل اعتنایی داشت. او در دانشگاه پاریس تاریخ هنر خوانده بود و نمایشگاه‌های انفرادی زیادی در تهران، نیویورک، لندن، پاریس، دبی و چندین شهر دیگر جهان برگزار کرد. مجموعه عکس‌های او به نام "خانم هیبرید" و "دختران در ماشین" شهرت جهانی دارد. علی‌آبادی در این دو مجموعه تلاش کرده تا تغییر نگاه دختران ایرانی به زندگی روزمره و سنت‌شکنی آنها را نشان دهد. او به خوبی مسیر تحول فتوآرت را طی کرد و لحن پاپ گونه آثارش مورد استقبال حراج‌های بین‌المللی قرار گرفت و نام او را به عنوان یک هنرمند جهانی مطرح کرد. آثار او در مجموعه‌های خصوصی موزه‌ها و گالری‌های مطرح جهان نگهداری می‌شوند.
کوروش ملک‌پور دهکردی - متولد 3 مرداد 1357 شهرکرد، متوفی 19 آبان 1397 تهران
ملک‌پور در هنرستان طراحی گرافیک خواند و در دوره لیسانس این رشته را ادامه داد. سپس توانست رتبه اول کنکور کارشناسی ارشد را کسب کند و به دانشگاه تهران برود و در ادامه وارد دوره دکترا شود. در تمام دوران تحصیل مشغول ساخت فیلم‌های کوتاه و انیمیشن در حوزه هنری و انجمن سینمای جوان بود. طراحی کاریکاتور و طراحی گرافیک از دیگر مسئولیت‌های او بود و آثار متعددی در این زمینه‌ها خلق کرده است. ملک‌پور آثار خود را در نمایشگاه‌های بسیاری به نمایش گذاشت و نمایشگاه اتو پرتره که سال 90 در خانه کاریکاتور برگزار کرد نمونه‌ای از این دست است. ملک‌پور در کارنامه خود چندین سال کار بی وقفه در نشریات تجسمی داشته و طراح و عضو شورای سردبیری 5 نشریه از جمله کیهان کاریکاتور و ایران کاریکاتور بود. همچنین مدیریت هنری چندین جشنواره تجسمی به ویژه در زمینه کارتون و کاریکاتور را بر عهده داشت و به نهادهای فرهنگی مانند سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران و سازمان میراث فرهنگی مشاوره هنری می‌داد. او در دانشگاه سوره، دانشگاه آزاد شهرکرد و چند دانشکده هنری دیگر طراحی گرافیک را تدریس می‌کرد.
محمد صفوی - متولد20 خرداد 1326 جیرفت، متوفی 13 آبان 1397 کرمان
صفوی از کودکی به خط خوش می‌نوشت و به همین سبب خوشنویس صدایش می‌زدند. او در سال 64 به صورت حرفه‌ای شروع به آموختن خوشنویسی کرد و در همین سال نزد استاد عبدالله فرادی در کرمان این هنر را آموخت. یک سال بعد او با تکیه بر استعدادهای ذاتی و درسی که آموخته بود به درجه استادی رسید و از سال 67 تا سال 71 در جیرفت به تدریس خوشنویسی پرداخت. صفوی از سال 71 مدرس انجمن خوشنویسان کرمان شد.
احمدرضا دالوند - متولد 25 آبان 1337 خرم آباد، متوفی 19 آذر 1397 تهران
دالوند طراح گرافیک و تصویرگر شناخته شده‌ای بود که بعد از تحمل یک دوره طولانی بیماری درگذشت. او فارغ التحصیل رشته گرافیک از دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران و از شاگردان مرتضی ممیز و هانیبال الخاص بود. دالوند فعالیت مطبوعاتی‌اش را از دهه شصت آغاز کرد و با مجله‌هایی مانند آدینه، دنیای سخن، ایران فردا و مجله فیلم همکاری داشت. لوگوی نشر ثالث، موسسه اعتباری توسعه، روزنامه حیات نو، شهروند، هفته نامه جوان و... از جمله آثار اوست. از افتخارات بین المللی او می‌توان به طراح برگزیده کتاب سال اروپا در سال 1992، طراح ممتاز سمپوزیوم بین‌المللی طراحی ژاپن 1989، طراح برگزیده روزنامه یومیوری شیمبون ژاپن در سال 1990 اشاره کرد. دالوند سالها در دفتر مطالعات و برنامه‌ریزی رسانه‌ها و در بعضی دانشگاه‌های کشور تدریس کرد.
امیر سهیلی - متولد 7 اردیبهشت1362 سنندج، متوفی آذر 1397 سنندج
سهیلی فارغ‌التحصیل کارشناسی شیمی کاربردی بود اما از آنجایی که علاقه زیادی به کار هنری و طراحی گرافیک داشت به عنوان کارتونیست فعالیت حرفه‌ای خود را شروع کرد. در سن 29 سالگی تا آخرین روز زندگی به عنوان مدرس کارتون و کاریکاتور در مراکز فرهنگی کردستان تدریس می‌کرد. او عضو هیئت موسس خانه هنرمندان کُرد و رئیس هیئت مدیره انجمن کارتون و کاریکاتور استان کردستان بود. سهیلی کارتونیست مطبوعاتی هم بود و بیش از صد اثر او در مجله‌های مختلف چاپ شده است. او جایزه‌های بین‌المللی و داخلی زیادی در طول فعالیت خود دریافت کرد و آثارش در بیش از 30 جشنواره داخلی و خارجی به نمایش درآمد. دریافت دیپلم افتخار جشنواره بین المللی کارتون رومانی در سال 2015، جایزه ویژه و دیپلم افتخار جشنواره بین‌المللی کارتون کوزوو در سال 2015، منتخب فینال جشنواره بین‌المللی کارتون آمریکا در بخش صنعت و تکنولوژی در سال 2012 از جمله افتخارات امیر سهیلی در زندگی کوتاه اوست.
حسن حاجی‌نوری - متولد 16 بهمن 1305 جواهردشت، متوفی 21 دی 1397 تهران
حاجی نوری پیشکسوت مجسمه‌ساز و خالق سر ستون تخت جمشید در شهر بوئنوس آیرس آرژانتین بود. اولین آموزه‌های هنری‌اش را نزد استاد رحیم‌زاده ارژنگ آموخت و از سال 23 کارگاه شخصی خود را راه‌اندازی کرد. حاجی نوری در سال 36 با ساخت ماکت مجسمه اردشیر بابکان، مقام اول مسابقه پیکرسازی را دریافت کرد و بعد از آن ماکت‌هایی از آثار باستانی ایران به سفارش موزه ایران باستان ساخت. حاجی نوری سال 68 نشان درجه یک هنری از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی دریافت کرد. او جایگاه ویژه‌ای در مجسمه‌سازی شهری داشت و ایران باستان را در بیشتر آثارش مورد توجه قرار می‌داد.
دریانور ذوالفقاری - متولد 17 مرداد 1347 تهران، متوفی 17 دی 1397 تهران
ذوالفقاری از کودکی به نقاشی و موسیقی علاقه‌مند بود. نقاشی را تا مرحله حرفه‌ای در آبرنگ و مینیاتور و موسیقی را با ساز پیانو به شیوه کلاسیک آموخت. پس از سال‌ها فعالیت در نقاشی و موسیقی، سال 72 توسط استاد مهری با سفالگری آشنا شد و به دلیل علاقه فراوان به این رشته وارد دانشگاه سوره و تحصیل در رشته صنایع دستی با گرایش سفال و سرامیک شد. او تا مقطع دکترا تحصیلات خود را در این رشته ادامه داد و در ادامه عضو هیئت موسس انجمن سفال ایران شد. از ذوالفقاری آثار بسیاری به جا مانده است که بخشی از آنها در نمایشگاه‌های گروهی، تخصصی و دوسالانه‌ها به نمایش گذاشته شده است. آثار نقش برجسته او در چندین ایستگاه مترو در تهران نصب شده است.
لیلیت تریان - متولد 10 دی 1309 تهران، متوفی 16 اسفند 1397 تهران
تریان که از نخستین مجسمه سازان زن ایران به‌شمار می‌آید در خانواده‌ای ارمنی تبار به دنیا آمد. پدرش کارمند بانک ملی ایران بود و به زیبایی بنا و معماری اهمیت فراوان می‌داد و مادرش مدتی در فرانسه در رشته هنر تحصیل کرده بود. او با پیگیری‌های مادر با طراحی و نقاشی آشنا شد و پس از پایان تحصیلات متوسطه به مدت یک سال در رشته نقاشی پردیس هنرهای زیبای دانشگاه تهران به تحصیل پرداخت اما در سال 1331 برای تکمیل تحصیلات عالی راهی مدرسه عالی ملی هنرهای زیبا (بوزار) پاریس شد. او در مراحل آمادگی برای آزمون ورودی مدرسه عالی ملی هنرهای زیبا به مجسمه‌سازی علاقه‌مند شد و به‌طور جدی‌تر مجسمه‌سازی را دنبال کرد تا اینکه مدرک برابر دکترا را از در سال 1339 (1960 میلادی) مدرسه عالی ملی هنرهای زیبا دریافت کرد. تریان پس از بازگشت به تهران، بین سال‌های 1339 تا 1359 در دانشکده‌های هنرهای تزیینی به آموزش پرداخت و در سال 1357 خانه پدری خود را به "کارگاه هنر" تبدیل کرد. در سال‌های نخست پس از انقلاب از تجربیات او در دانشکده‌ها استفاده نشد اما در بین سال‌های 1371 تا 1378 در رشته طراحی و مجسمه‌سازی دانشگاه آزاد اسلامی آموزش داده‌ است. تریان از سال 1368 در نمایشگاه‌های بسیاری همکاری داشت. تریان عضو کمیسیون نصب مجسمه و بناهای یادبود ایران در وزارت فرهنگ و هنر سابق، عضو هیئت داوری نخستین دوسالانه مجسمه‌سازی تهران و عضو هیئت مؤسس انجمن هنرمندان مجسمه‌ساز ایران بود.
مجید اخوان - متولد 1335 مشهد، متوفی 22 اسفند 1397 تهران
اخوان کارشناسی ارشد گرافیک را در دانشکده هنرهای تزئینی گذراند و طراحی پوستر فیلم "ترنج" به کارگردانی محمدرضا اعلامی در سال 65 آغاز فعالیت سینمایی او بود که کاندیدای جایزه طراحی پوستر فیلم هم شد. پوستر فیلم‌های "بازی بزرگان"، "کیمیا" و "بلندی‌های صفر" نیز برای او کاندیداتوری دریافت جایزه بهترین طراحی پوستر جشنواره فیلم فجر را به همراه داشت. علاوه بر این، طراحی بیش از 600 طرح جلد، 200 پوستر فرهنگی و تبلیغاتی و طراحی بیش از 300 آرم و نشانه و داوری چندین نمایشگاه در بخش طراحی صحنه، پوستر و طراحی جلد کتاب را در رزومه کاری خود داشت. از دیگر فعالیت‌های او می‌توان به طراحی صحنه و لباس، نقاشی، تدریس طراحی و نقاشی و... اشاره کرد.