بزرگنمايي:

آریا بانو -
روش‌های درمان سوختگی و مواجهه با مصدومان چهارشنبه‌سوری
١٠٢
٠
روزنامه شهروند / تنها چند روز بیشتر به پایان ‌سال ٩٧ مانده و هشدارها تازه آغاز شده؛ هشدار اورژانس و آتش‌نشانی و متخصصان سوختگی و جراحان پلاستیک و پلیس. همه در تلاشند تا آمار مرگ‌های ناشی از شب چهارشنبه آخر سال، به کمترین تعداد برسد و تخت‌های سوختگی بیمارستان‌ها در آن شب، خالی بماند. درست در آخرین روزهای سال، نیروهای اورژانس و آتش‌نشانی، پرزحمت‌ترین روزهایشان را می‌گذرانند؛ پزشکان و پرستاران در بیمارستان‌ها و امدادگران و آتش‌نشان‌ها در خیابان‌ها و کوچه‌ها. رئیس اورژانس کشور، باز هم مانند هر سال از آمادگی نیروهایش گفته و بالابردن ظرفیت امدادگران و درعین حال هم هشدار داده که صدمات ناشی از مواد آتش‌زا، جبران‌پذیر نیست و خیلی‌وقت‌ها منجر به قطع عضو می‌شود. او حتی به آمار تلفات شب چهارشنبه آخر ‌سال ٩٦ هم اشاره کرده که جان ٤نفر را گرفت و افراد زیادی را دچار سوختگی کرد؛ سوختگی‌هایی که بیشتر دست، چشم و اندام‌های فوقانی بدن را تحت‌تأثیر قرار داد، مثل هر سال. هشدارها اما تنها به رئیس اورژانس کشور محدود نمی‌شود. علی بیژنی که رئیس انجمن جراحان پلاستیک و زیبایی هم است، حوادث شب چهارشنبه آخر‌سال را شدید توصیف می‌کند. به گفته او، مرگ، قطع عضو و نابینایی از حوادث این شب است. همه اینها درشرایطی است که با توجه به سوختگی‌های شدید، معمولا قطع عضو که اغلب هم مربوط به ناحیه دست و انگشتان است، قابلیت ترمیم ندارد و فرد تا پایان زندگی باید با این ضایعه زندگی کند؛ چراکه در بیشتر حوادث که مواد محترقه در دست افراد منفجر می‌شود، چنان نسج و استخوان‌های دست و انگشتان از بین می‌رود که دیگر نمی‌توان آن را ترمیم کرد. از آن طرف، محمدجواد فاطمی، رئیس انجمن حمایت از بیماران سوخته روند مصدومان چهاشنبه‌سوری را صعودی اعلام می‌کند. به گفته او، مصدومان این شب، سه گروهند که دچار سوختگی، آسیب‌ دست و اندام فوقانی می‌شوند.
با سوختگی مصدومان چهارشنبه‌سوری چه کنیم؟
وقتی دما به بالای ٤٥ درجه برسد، منجر به سوختگی پوست می‌شود؛ برای این‌که از شدت سوختگی جلوگیری شود، باید در ١٠٠ دقیقه اول پوست را از عامل ایجاد سوختگی دور کرد.
سوختگی درجه‌های مختلفی دارد: سوختگی درجه اول حداقل صدمه را وارد می‌کند؛ چرا که در این نوع سوختگی تنها لایه بیرونی پوست در معرض آتش قرار می‌گیرد و معمولا باعث درد خفیف، قرمزی و تورم پوست می‌شود. سوختگی درجه دوم بر لایه‌های عمیق‌تر پوست تاثیر می‌گذارد و باعث تاول، سفیدشدن، مرطوب و براق‌ترشدن پوست می‌شود. سوختگی درجه سوم شامل سوخته‌شدن همه لایه‌های پوست می‌شود؛ در حالی که سوختگی درجه چهارم ممکن است حتی مفاصل و استخوان‌ها را هم در برگیرد. توجه داشته باشید که سوختگی درجه سوم و چهارم فقط باید در شرایط اورژانسی و در بیمارستان درمان شود.
وقتی دچار سوختگی شدید، به‌سرعت محل سوختگی را با آب بشویید و به صورت آهسته لباس خود را بیرون بیاورید و سپس به‌سرعت به مرکز درمانی مراجعه کنید.
بهترین کاری که افراد در مراحل اولیه سوختگی در خصوص سوختگی حرارتی و یا سوختگی شیمیایی باید انجام دهند، خنک‌کردن محل حادثه‌دیده و مراجعه سریع به مراکز سوختگی است.
توجه کنید که سوختگی درمان قطعی ندارد.
سوختگی بیماری‌های زمینه‌ای مثل مشکلات قلبی – عروقی، تنفسی، دیابت و... را تشدید می‌کند.
استفاده از آب خنک و گذاشتن یخ در محل حادثه دیده است.
دقت کنید که راهکارهای ساده سوختگی درجه یک و دو که کمتر از سه اینچ عمق دارند را می‌توان در خانه درمان کرد.
سوختگی‌های خفیف معمولا حدود یک یا دو هفته طول می‌کشد تا به طور کامل بهبود یابند و معمولا زخم و جای سوختگی ایجاد نمی‌کنند.
هدف از درمان سوختگی کاهش درد، جلوگیری از عفونت و بهبود سریع‌تر پوست است.
باید توجه داشت که اغلب سوختگی‌ها در دست‌ها، سر و صورت و اندام تحتانی نیاز به ارجاع به مراکز درمانی دارد. سوختگی‌هایی که بیش از 10درصد سطح بدن را گرفته است به ویزیت در مراکز سوختگی نیاز دارد.
چند نکته درباره نحوه مواجهه با مصدومان چهارشنبه ‌سوری
آرام باشید، به‌سرعت با اورژانس و آتش‌نشانی تماس بگیرید و تا زمان رسیدن آنها مصدوم را از صدمه بیشتر حفظ کنید.
بیمارستان‌های مطهری، فارابی و سایر بیمارستان‌های تخصصی، مراکز مربوط به درمان سوختگی‌اند.
اگر لباس فرد دچار سوختگی شده، مراقب باشید ندود تا اکسیژن بیشتری به آتش نرسد. برای این کار هم بهتر است با یک پتو یا کپسول آتش‌نشانی، آتش را خاموش کنید.
فرد را روی زمین بغلتانید تا آتش خاموش شود.
مصدوم را با آب ١٥ تا ٢٥ درجه به مدت ٢٠ دقیقه خنک کنید.
گردنبند، کمربند و دیگر اشیای محدودکننده را از بدن خارج کنید.
با بانداژ مرطوب یا پارچه تمیز روی زخم را بپوشانید.
در صورت امکان عضو درگیر را بالاتر از قلب جهت کاهش ورم نگه دارید.
هیچ‌گاه زخم‌های بزرگ و عمیق را در آب نگذارید؛ زیرا باعث کاهش درجه حرارت شدید بدن می‌شود.
استفاده از گاز استریل و باند روی آن برای پوشش روی زخم مانع تحریک زخم با هوا و محافظت از تاول و کاهش درد می‌شود.
از بازبودن راه هوایی و تنفسی مصدوم با عقب‌دادن سر فرد باید مطمئن شوید. اگر لازم باشد باید فرآیند احیا را در مصدوم آغاز کنید.
هرگز نباید خودسرانه از روغن و پماد بر روی سوختگی استفاده کنید.
اگر مصدوم دچار قطع عضو شده، عضو قطع‌شده را در پارچه تمیز پیچیده و آن را درون کیسه پلاستیکی با یخ قرار دهید و به سرعت به بیمارستان برسانید. دقت کنید که عضو قطع‌شده نباید در تماس مستقیم با یخ باشد، چراکه به بافت‌ها آسیب می‌زند.
باورهای نادرست برای درمان سوختگی
برخی افراد اسید را با جوش شیرین مخلوط می‌کنند و به محل سوخته‌شده مورد نظر می‌زنند که این کار جزو اشتباه‌ترین کار‌هاست.
برخی از کره برای درمان سوختگی‌های جزیی استفاده می‌کنند، در حالی که کره و مارگارین به دلیل این‌که گرما را در خود نگه می‌دارند، آسیب بیشتری را به پوست فرد می‌رسانند و هرگز نباید از کره و روش‌های غیر علمی برای درمان سوختگی در منزل استفاده کرد.
از روغن، سفیده تخم‌مرغ، خمیر دندان و یخ برای درمان سوختگی استفاده نکنید. هیچ شواهد علمی وجود ندارد که این مواد می‌تواند سوختگی را بهتر کند بلکه حتی ممکن است سوختگی شما را بدتر کند و باعث آلودگی و عفونت در محل سوختگی شود.
از کجا بفهمیم سوختگی عمیق است؟
ظاهر سوختگی حکایت از عمیق‌بودن آن دارد.
پوست خشک و چرمی‌شکل و زغالی‌شده باشد یا لکه‌های سفید، قهوه‌ای و سیاه داشته باشد.
قطر سوختگی بیش از هفت تا هشت سانتیمتر باشد یا دست و پا، نواحی کشاله ران یا باسن یا مفاصل بزرگ را درگیر کرده باشد.
چه وقت باید به بیمارستان مراجعه کرد؟
سوختگی یک ناحیه وسیع و بیشتر از قطر سه اینچ را دربرگرفته باشد.
سوختگی شامل صورت، دست‌ها، باسن یا کشاله ران باشد.
زخم دردناک یا بودار شود.
احساس کردید سوختگی شما از نوع درجه سه است.
راهکارهای درمان فوری سوختگی
نخستین کاری که باید هنگام سوختگی جزیی انجام داد، ریختن آب سرد بر روی سوختگی به مدت ٢٠ دقیقه است، سپس محل سوختگی را با صابون معمولی و آب باید شست.
بهتر است روی سوختگی کمپرس سرد یا پارچه مرطوب تمیز قرار داد، این کار منجر به کاهش درد و تورم می‌شود. این کار را در فاصله ٥ تا ١٥ دقیقه انجام دهید. دقت کنید که کمپرس‌ها خیلی سرد نباشد؛ چرا که سوختگی را بیشتر تحریک می‌کند.
پماد آنتی‌بیوتیک و ضد سوختگی از عفونت جلوگیری می‌کند. یک پماد ضدباکتری مثل باسیتراسین یا نئوسپورین را به سوختگی بمالید و با یک پانسمان استریل، لباس پشمی یا پارچه بپوشانید.
آلوئه‌ورا برای درمان سوختگی‌های درجه یک و دوم موثر است، گفته می‌شود آلوئه‌ورا ضد التهاب و ترویج‌دهنده گردش خون و مهارکننده رشد باکتری‌هاست.
عسل برای بهبود زخم‌ها و سوختگی‌های جزیی بسیار موثر است، عسل یک ماده ضد التهابی، ضد باکتری و ضد قارچ است.
از قرارگرفتن در نور آفتاب خودداری کنید. پوست سوخته به نور خورشید بسیار حساس است؛ آن را با یک پارچه یا لباس بپوشانید.
به هیچ وجه به تاول‌ها دست نزنید؛ ترکاندن آنها منجر به عفونت می‌شود و روند بهبود را کند می‌کند. اگر تاول شما بزرگ و دردناک است، بهتر است پیش یک پزشک متخصص بروید.
اگر احساس درد دارید، مسکن بخورید.