بزرگنمايي:

آریا بانو - تهران- وقتی مدام از کودکی به پسران می گوییم مرد که گریه نمی کند. یا مدام می گوییم زن ضعیف و آسیب پذیر و مرد قوی و عابر بانک است، اجازه نمی دهیم وجوه انسانی و عواطف مردان رشد کند و سر از اعتیاد و بیماری روانی یا خشونت علیه زنان در می آورد.

به گزارش خبرنگار اجتماعی ایرنا، شاید بخشی از نابرابری ها در جامعه از ناآگاهی و عدم شناخت سرچشمه بگیرد. اما برابری حق همه انسانها است و برای رسیدن به آن همه افراد جامعه باید دست به دست هم دهند و تلاش کنند. بدون شک زنان شاد، مردان سالم، فرزندان آگاه، جامعه ای روشن، سالم و بدون تبعیض را به همراه دارد. به همین دلیل در آستانه روز مرد (29 اسفند)، زهرا افتخارزاده مدیرعامل موسسه خیریه آتنا می گوید: مردان نیز مانند زنان نیاز به حمایت و کمک دارند اما فرهنگ اشتباهی که جامعه به مردان تزریق کرده، باعث می شود عواطف و مسائل انسانی آنها نمود پیدا نکند و در زمان بروز مشکل، مشاوره و درمان نشوند.
ایرنا: خشونت ها علیه زنان از کجا سرچشمه می گیرد؟ آیا نگاه مردسالارانه در جامعه این برخوردها را در پی دارد؟
افتخارزاده: واقعیت این است که در جامعه ما چه از لحاظ حقوقی و قانونی و چه از لحاظ اجرایی، اجتماعی و فرهنگی، تبعیض ها و نابرابری هایی نسبت به زنان وجود دارد. اما لازم است برای تغییر و بهبود این شرایط همه آحاد جامعه دست به دست هم دهند. یعنی هم افرادی که قانونگذار هستند، هم افرادی که بر اجرای قانون نظارت دارند. به ویژه زنان فعال در این حوزه ها. از طرفی فضای عمومی و اجتماعی نیز باید عوض شود.
ایرنا: این نابرابری ها شامل چه مواردی می شود؟
افتخارزاده: برای مثال زمانی که یک زن طلاق می گیرد، به او انگ و برچسب می زنند. جامعه پذیرش او را ندارد و گاه فردی که خانم مطلقه می بیند، به خودش اجازه می دهد تصورات ناجوری راجع به او کرده یا حتی پیشنهاد غیرمعقولانه به وی بدهد یا حتی برخوردهای ناشایست دیگر. از طرفی دسترسی های لازم برای همه زنان وجود ندارد و ما شاهد این هستیم که در بعضی از مناطق مثل مناطق حاشیه ای، زنان و دختران اجازه تحصیل، کار و ... ندارند یا تن به ازدواج های زودهنگام از روی فقر یا اجبار خانواده ها می دهند که این خودش نوعی آزار جسمی، جنسی و روانی برای دختران کم سن و سال است و پدیده کودک همسری را در پی دارد. پس از ازدواج نیز بسیاری از آنان نمی توانند روی بارداری شان کنترلی داشته یا حتی قادر به تصمیم گیری یا حق طلاق و حضانت نیز نیستند و در قانون نیز شرایطی برایشان پیش بینی نشده است. لایحه حمایت از زنان در برابر انواع خشونت نیز فعلا در قوه قضاییه بلاتکلیف باقیمانده است.
ایرنا: از خشونت های دیگر علیه زنان بگویید؟
افتخارزاده: خشونت در محل کار، نداشتن امنیت در محیط های کاری یا عدم دریافت حقوق برابر، نابرابری در به دست آوردن شغل مناسب با شرایطشان و ... از دیگر خشونت هایی هستند که زنان در جامعه با آن مواجه اند.
ایرنا: برای ایجاد برابری باید چه کار کنیم؟
افتخارزاده: این موضوع فقط مربوط به زنان نیست بلکه همه افراد جامعه حتی مردها باید به این نتیجه برسند که فرصت های برابر به نفع کل جامعه است. برابری، جامعه ای سالم، زنان شاداب تر و مادران بهتر را به همراه خواهد داشت. زنانی که می توانند در فضای برابر استعدادهای خوبی را از خود نشان بدهند. از طرفی سیستم حکومت و رسانه ها باید برای این موضوع تلاش کرده و در این راه قدم بردارند. مثلا صدا و سیما به جای اینکه زنی را بیاورد که از همسرش کتک خورده بلکه باید زندگی هایی را که بر اساس عدالت و برابری میان زن و مرد است را نشان بدهد. آموزش و پرورش، آموزش های پیش از ازدواج و ... همه می تواند فضای مثبت و سالمی را ترویج و ایجاد کند.
ایرنا: مردم چه کار می توانند انجام دهند؟
افتخارزاده: خب در خلاء فعالیت موثر دستگاه و نهادها، شاید بهتر است افرادی که در این زمینه ها فعالیت دارند دست به کار شوند. مثل ان.جی.او ها، شرکت ها و سازمان های غیردولتی و .... آنها می توانند در محل هایی که مردان حضور دارند این آموزش ها را بدهند که اگر خودت درست رفتار کنی، زن و فرزندی سالم خواهی داشت و این به نفع خانواده و جامعه خواهد بود.
به آنها یاد بدهند اگر زنی بیمار باشد، دسترسی به امکانات نداشته باشد، آسیب آن به همه اعضای خانواده خواهد رسید. ما همان طور که با زنان همدلی داریم باید با مردان نیز همدلی داشته باشیم. آنها نیز خود قربانی سیستم مردسالاری هستند که مردان را قوی و فارغ از احساسات انسانی و هوش هیجانی پرورش می دهد و می سازد. باید بتوانیم خود را جای آنها بگذاریم و آموزش ها به نحوی باشد که باعث ایجاد سد دفاعی در مردان نشود. این تلاش ها برای یک جامعه بهتر است که در آن هم مردان و هم زنان در امنیت باشند، قرار نیست حقی از مردان ضایع شود، قرار است حق همه انسان ها فارغ از جنسیت تامین شود.
ایرنا: آموزش اشتباه چه عواقبی می تواند داشته باشد؟
افتخارزاده: اگر آموزش ها به گونه ای باشد که به مردان برچسب بزنیم. مثل اینکه شما خشن هستید و شما مرتکب خشونت شده اید و مردان (به جای نظام مردسالاری) عامل ایجاد مشکل هستند ... اگر این حس به او دست دهد که موقعیتش به خطر افتاده، حالت تدافعی به خود می گیرد. قرار بر ایجاد تقابل و دوگانه سازی نیست، قرار است که از تمام قربانیان نظام مردسالاری حمایت کنیم، زنان و مردان به صورت همزمان قربانی این شرایط هستند. آگاه سازی نیاز است که با زبان مناسب و طوری که مورد استقبال قرار بگیرد، انجام شود.
ایرنا: شما در مجموعه تان به مردان هم آموزش می دهید؟
افتخارزاده: ما خیلی دوست داریم برای بهبود شرایط این کار را انجام بدهیم و در بیشتر مواقع نیز سعی می کنیم به آقایان هم مشاوره بدهیم تا مشکلاتشان را حل کنیم. ما خودمان گروهی بودیم که با همه اعضای خانواده کار می کردیم اما بعد زنان و دختران را به طور خاص انتخاب کردیم. به این خاطر که آموزش برای پسران و مردان به خاطر رشد با دیدگاه های فرهنگی اشتباه بسیار سخت است. فرهنگی که به آنها تحمیل می کند که مرد احساساتش را بیان نمی کند، خودت را سانسور کن یا اینکه مرد گریه نمی کند. به همین دلیل این درون گرایی و سرکوب احساسات در مردها نهادینه شده است. در نتیجه آموزش مهارت های زندگی و مهارت های پیشگیری از خشونت و ... به مردان کار سخت تری است.
ایرنا: چه کار کنیم این فضای فرهنگی برای مردان تغییر کند و نگاه آنان نیز عوض شود؟
افتخارزاده: نهادهای عمومی باید در این زمینه فعالیت کنند. چرا که می توانند با بچه ها در فضاهای عمومی مثل مدرسه ارتباط بگیرند و بر روی آنها فرهنگ سازی کنند. وقتی مدام به مردان بگوییم تو مردی، مرد که گریه نمی کند و ... به مرور زمان باعث می شود احساسات انسانی و هوش هیجانی مردان آن طور که باید پرورش پیدا نکند. در نتیجه مسائل و مشکلاتش را در آینده مطرح نخواهد کرد و برای درمان و مشاوره نیز قدمی برنمی دارد. از طرفی نهادهایی که در کار خیر هستند نیز در درجه اول به کودکان، سپس زنان و در نهایت به مردان کمک می کنند. این نشان می دهد مشکلات ما ریشه در فرهنگ عمومی دارد و همگی مان برای تغییر آن باید قدم برداریم.
ایرنا: پس بخش زیادی از مشکلات زنان و خشونت هایی که به آنها می شود ریشه در فرهنگ اشتباه و دید اشتباه مردان دارد؟
افتخارزاده: در واقع همان طور که خود مردها احساسات خودشان را به رسمیت نمی شناسند، فرهنگ عمومی نیز احساسات و عواطف آنان را به رسمیت نمی شناسد. اگر این اتفاق بیفتد شاید بخشی از مشکلات خانواده ها نیز حل شود. اما مدام این تفکر بیان می شود که زن آسیب پذیر و ضعیف است و مرد قوی و شبیه عابر بانک. حالا یا داخلش پول هست یا نه. در واقع این تعریف ها، فرصت های برابر را از زنان می گیرد و مرد را به این خاطر که مدام می گویند تو سوپرمن هستی، اجازه نمی دهد وجود انسانیش را بروز بدهد و این باعث می شود سر از اعتیاد یا بیماری های روانی دربیاورد.
ایرنا: در واقع این چرخه ای است که همه قربانی آن می شوند. درست است؟
افتخارزاده: بله. وقتی سیستم و فرهنگ غالب اشتباه باشد و فرهنگ به سمت اشتباهی حرکت کند، مرد، زن و کودک همه قربانی هستند. مردی هم که خانواده اش را از دست می دهد، زنش او را ترک می کند و نمی تواند فرزندش را ببیند دچار معضلات زیادی می شود. او نیز از این شرایط خوشحال نیست و ممکن است درگیر بیماری روانی یا اعتیاد و... شود. در خیلی از مشاوره هایمان با مردانی که باعث خشونت علیه زنانشان شده بودند، متوجه شدیم آنها نیز با مشاوره درمان پذیر هستند و می توانند برای داشتن زندگی بهتر قدم بردارند.
گفت و گو از فاطمه شیری
* ف ش * 3063