بزرگنمايي:

آریا بانو -
روانشناسی/ تعبیر خواب‌ها و علت کابوس‌هایی که می‌بینیم چیست؟ 10
٤١٣
١
روزیاتو / از اولین باری که انسان خواب یا کابوس دیده، همواره سعی داشته پرده از راز محتوای این خواب ها بردارد و به اصطلاح تعبیر خواب کند. تلاش های انسان در این عرصه حتی به شکل گیری رشته هایی در زمینه تعبیر خواب یا رازگشایی از خواب هایی که می بینیم شده که به آن «رویا شناسی» (oneirology) گفته می شود. کسانی که به خواب های خود معانی رمز آلود و ماوراء الطبیعه می دهند معمولاً معنای خواب خود را در کتاب های تعبیر خواب جستجو کرده و باور دارند که این خواب ها خبر از آینده ما می دهند. اما روانشناسان معتقدند که خواب هایی که می بینیم به شرایط و حالت کنونی ما دلالت دارند و این که ناخودآگاه ما سعی دارد گاه به گاه از طریق این خواب ها چیزهای مهمی را به ما یادآور شود.
همه خواب می بینند و هر کسی در برهه های متفاوت زندگی خود خواب های متفاوتی با مضمون و معانی متفاوت خواهد دید. در واقع این خواب ها در اثر غرایز ذاتی و باستانی، کدهای فرهنگی، تجربیات اجداد و البته از همه مهم تر، تجربیات شخصی خود ما ایجاد می شوند. پاتریشیا گارفیلد که یک کارشناس در حوزه خواب شناسی و تعبیر خواب روانشناسانه است این خواب ها را «خواب های جهانی» نامگذاری کرده و می گوید: «مانند یک آبگوشت آبدار و پرملات که پر از ترکیبات غذایی محلی است، خواب های جهانی نیز در میان مردمان متفاوت، فرق خواهند داشت اما همگی از یک منبع غذایی اصلی سود می برند. این خواب ها به قدمت بشر بوده و در سراسر جهان متداول هستند». در ادامه این مطلب می خواهیم تعبیر بسیاری از خواب هایی که بسیاری از ما می بینیم را به شما بگوییم. لازم به ذکر است که این سبک از تعبیر خواب کاملاً علمی و روانشناسانه بوده و به حوزه مسائل ماوراء الطبیعه وارد نمی شود.
1- افتادن از ارتفاع
در بزرگسالی، خواب هایی که با موضوع افتادن از ارتفاع یا سقوط به درون چیزی می بینیم بسیار بیشتر از خواب های با محتوای پرواز در آسمان خواهد بود. به گفته روانشناسان، خواب دیدن در مورد سقوط یا افتادن از ارتفاع نشان دهنده ترس ما به خاطر از دست دادن کنترل است. دیگر نمی توانید چیزی را در زندگی تان کنترل کنید زیرا تغییرات زیادی در زندگی شما رخ داده که برای روبرو شدن با آن ها آمادگی نداشته اید. برای رهایی از این خواب ها باید به دنیای زندگی خود (کار، روابط شخصی، مسائل مالی، سلامتی و غیره) خود فکر کنید و ببینید که کدام بخش در شما سرکوب شده یا نقطه ضعف شماست و در ادامه راهی برای درست کردن آن و رفع مشکل پیدا کنید. برخی از دانشمندان با یک فیژیولوژی ساده، این خواب ها را تعبیر و تفسیر می کنند.
به باور آن ها، وقتی که بدن به خواب می رود، سیستم عصبی نیز رفته رفته آرام می گیرد، فشار خون و ضربان قلب نیز کاهش یافته و مغز در حال به خواب رفتن شما (به ویژه در صورتی که در طول روز بسیار از آن کار کشیده و درگیری ذهنی و فکری داشته باشید) این تغییرات فیژیولوژیکی را تهدید یا منجر به مرگ تعبیر کرده و سعی دارد هر چه زودتر شما را از خواب بیدار کند (با استفاده از خواب هایی با مضمون ترسناک مانند افتادن از ارتفاع و سقوط به درون چیزی). عکس این حالت در مورد دیدن خواب پرواز رخ می دهد که نشان می دهد فرد از یک بار سنگین رهایی یافته و به آزادی و آرامش مورد انتظارش رسیده و این موضوع با دیدن خواب پرواز در خوابش نمود پیدا می کند.
2- افتادن دندان، مجروح شدن یا مرگ
به گفته روانشناسان، ناخودآگاه ما دندان را به مثابه یک سلاح در نظر می گیرد که نماد قدرت و توانایی کندن تکه ای از جهان است. اگر در خواب می بینید که دندان شما افتاده است شاید به این دلیل باشد که اخیراً احساس بی دفاعی یا درماندگی کرده باشید. پاتریشیا گارفیلد که سال ها در زمینه تعبیر خواب روانشناسانه و مطالعه رویاها و کابوس ها فعالیت کرده خواب های مربوط به افتادن دندان را به یک خطر پنهان ربط می دهد. به عنوان یک قانون، وقتی که ما خشم خود را سرکوب می کنیم، دندان هایمان را قفل کرده و در این حالت ممکن است دندان هایمان به هم ساییده شده و به یکدیگر فشار بیاورند. بدین ترتیب خواب افتادن دندان می تواند بدین معنا باشد که اکنون زمان خلاص شدن از دست احساسات بد و منفی فرا رسیده است.
اغلب اوقات، ما خواب هایی می بینیم که در آن ها یکی از نزدیکانمان مجروح یا بیمار شده و یا حتی مرده است. اینگونه خواب ها باعث دلهره و وحشت فرد می شوند اما از دیدگاه روانشناسی، نتیجه این خواب تا به این اندازه بد نخواهد بود. این خواب ها، در واقع، در اثر نگرانی ما از آینده و تغییرات اجتناب ناپذیر و غیرقابل کنترلی که ممکن است برای نزدیکان ما رخ دهد ایجاد می شوند. اگر خواب مرگ خودتان را ببینید، بدین معناست که بخشی از وجود شما در حال مرگ بوده و در گذشته مانده است تا فضایی برای چیزهای جدید ایجاد کند. خواب هایی که در مورد تولد و بهبود اوضاع پس از یک بیماری را جراحت می بینید نیز نشان دهنده این است که اتفاقی تازه در زندگی شما در حال رخ داده است (برای مثال یک کار یا پروژه جدید) که نماد تجربه تازه ای است که در روزهای اخیر داشته اید.
3- شکست خوردن در یک امتحان یا اجرای ناموفق
خواب می بینید که در حال دادن یک امتحان مهم هستید و هیچ چیزی یادتان نمی آید یا در مقابل یک جمعیت بزرگ ایستاده اید اما نمی توانید کلمات و جملاتی که باید را به زبان بیاورید. این خواب ها نه تنها توسط دانش آموزان و دانشجویان بلکه توسط افرادی که حتی سال ها قبل نیز فارغ التحصیل شده اند دیده می شوند. دلیل اصلی این خواب ها استرسی است که قبل از رفتن به خواب داشته و یا نگرانی است که در طول روز با آن درگیر بوده اید و تعبیر این خواب این است که زمان استراحت و کنار گذاشتن این نگرانی ها فرا رسیده است.
4- به تن داشتن لباس نامناسب یا برهنه بودن در انظار عمومی
شاید خواب ببینید که با لباس های نامناسب یا حتی بدون لباس (برهنه) در انظار عمومی یا یک گردهمایی حاضر شده اید. در این شرایط باید به احساساتی که در خواب دارید اهمیت زیادی بدهید. این خواب ها معمولاً به دنبال یک احساس شرمندگی یا خجالت زدگی می آیند. روانشناسی به نام یان والاس در این باره چنین می گوید: «این خواب بدین معناست که در کار جدید یا در رابطه تازه خود احساس ضعف می کنید و نگرانید که مبادا دیگران از ضعف ها و کاستی های شما خبردار شوند».
اگر در خواب خود به جای احساس شرمندگی (علیرغم نداشتن لباس نامناسب یا برهنه بودن)، احساس غرور کنید، تعبیر خواب کاملاً برعکس خواهد بود و این خواب می تواند نتیجه احساس عدم پذیرفته شدن و تحسین از جانب دیگران باشد و این که دوست دارید دیگران بیش از پیش استعدادها و شخصیت شما را دیده و مورد تحسین قرار دهند. اگر قرار است در آینده نزدیک اتفاق بزرگی در زندگی شما رخ دهد و خواب دیدید که خودتان یا دوستانتان با لباس های نامناسب در آن مراسم یا رخداد حاضر شده اند نشان دهنده این است که شما نسبت به آن اتفاق یا مراسم تردید دارید. برای مثال یک عروس ممکن است در خواب نامزد خود را با لباس دلقک ها در مراسم ازدواجشان ببیند.
5- تعقیب شدن توسط نیرویی مرگبار یا زندانی شدن
برخی خواب ها معانی متفاوتی دارند. لوری لونبرگ که در زمینه رویا شناسی تحقیق می کند می گوید: «افرادی که همواره از درگیری و مشاجره فراری هستند و نمی خواهند دیگران را از خود برنجانند و دردسرساز شوند، به طور مرتب خواب هایی در مورد تعقیب شدن می بینند». به چیزهایی که در خواب شما را تعقیب می کنند خوب توجه کنید زیرا می توانند نماد احساسات یا شرایط ناخوشایندی باشند که شما دوست ندارید در زندگی تان به آن ها فکر کنید. این نگرانی می تواند بدهی یا اعتیاد باشد. آیا توسط شخصی که او را می شناسید مورد تعقیب و تهدید قرار گرفته اید؟ به این فکر کنید که آن شخص را به چه شخص یا چیزی مرتبط می دانید.
این افراد می توانند نماد اشخاص دیگر یا حتی بخش از شخصیت شما باشند که شما به آن ها اهمیت نمی دهید (مانند یک استعداد پنهان یا الهام گیری). همچنین تئوری دیگری وجود دارد که می گوید خواب های مربوط به فرار از دست شخصی در خواب تنها منعکس کننده غریزه های ذاتی و ابتدایی انسان هستند که به لطف اجدادمان در ژن های بدن ما باقی مانده اند زیرا آن ها همواره در حال فرار از دست جانوران وحشی بوده اند.
6- یک فاجعه بزرگ یا اتفاق آخرالزمانی
همه ما در مورد یک فاجعه طبیعی یا انسان محور خواب دیده اید، جایی که زندگی خودمان یا نزدیکانمان را در خطر دیده ایم. این خواب ها ممکن است نشان دهنده مشکلات شخصی باشند که از کنترل شما خارج شده یا نتیجه احساس تهدید شدن با چیزی باشند. البته خبرهای مداوم در مورد فجایع طبیعی و غیرطبیعی که هر روزه در جهان رخ می دهد نیز بر وخامت اوضاع خواب های اینچنینی می افزاید و در نتیجه آن در دنیای مدرن احساس ناامنی بیشتری خواهیم کرد. گاهی اوقات وقتی کابوس می بینیم، می خواهیم با صدای بلند فریاد بزنیم اما احساس این که توان جیغ کشیدن نیز نداریم ترسی شدیدتر را در ما ایجاد می کند.
روانشناسان بر این باورند که این موضوع از فلج شدگی در خواب ناشی می شود. در آخرین فازهای خواب ترسناکی که می بینیم، مغز به طور عمدی بدن را فلج می کند تا بدن ما بی حرکت مانده و ناگهان از خواب نپریده و شروع به دویدن نکنیم. افرادی که در هنگام دیدن کابوس دچار فلج شدگی در خواب می شوند معمولاً پیش از پایان آخرین فاز خواب بیدار شده و برای مدتی بسیار کوتاه وارد مرحله بین خواب و بیداری می شوند. در این شرایط ممکن است احساس عدم توانایی در تکان خوردن، حرف زدن و حتی در مواردی نیز ناتوانی در نفس کشیدن کنید.
7- تجهیزات یا وسایل معیوب
شاید خواب ببینید که سعی می کنید از یک گجت یا وسیله استفاده کنید اما آن وسیله خراب شده و از کار می افتد. برای مثال تلفن همراه شما خراب می شود و نمی توانید با کسی تماس بگیرید. بر اساس تعبیر خواب پاتریشیا گارفیلد، این خواب ها معمولاً در مورد زنان رخ داده و نگرانی آن ها از روابطشان یا از دست دادن ارتباط عاطفی با شخصی خاص را نشان می دهد. خوابی که شما را در حال کار کردن بر روی یک وسیله یا خودرو معیوب نشان می دهد و یا ناگهان از کار می افتند نیز در همین دسته بندی قرار می گیرد. شاید این خواب ها به این دلیل باشد که حمایت اطرافیان یا شخصی خاص را از دست داده اید و نمی توانید به تنهایی با شرایط سخت زندگی تان کنار بیایید.
8- حامگلی در خواب
شاید باور کردنی نباشد اما این تنها زنان نیستند که ممکن است در خوابشان با بارداری مواجه شوند. دیوید بدریک که یک روانشناس و متخصص در حوزه خواب و کابوس است می گوید: «بارداری نماد چیزی جدید است که در درون شما در حال شکل گرفتن است». شما ناخودآگاه خواب «به دنیا آوردن» به یک پروژه خلاقانه جذاب را می بینید. این موضوع می تواند هر چیزی باشد، از نوشتن یک کتاب یا تعمیر خانه. در واقع تعبیر خواب شما این است که زمان تعیین کردن یک هدف فرا رسیده و باید به همه نشان دهید که چطور می توانید نقش جدید خود را ایفا نمایید. اگر در زندگی واقعی تان باردار نباشید، بعد از دیدن این خواب احتمالاً احساس رضایت خواهید داشت.
9- دیر رسیدن
اگر در خواب دیدید که در حال دویدن به دنبال یک قطار در حال حرکت هستید یا به یک قرار ملاقات مهم نرسیده اید خواب هایی هستند که بسیار رخ می دهند. تعبیر این خواب ها این است که برای مثال، شاید شما از این که یک چیز بسیار مهم را در روابطتتان را از دست بدهید یا در بزرگ کردن فرزندانتان و تامین نیازهای آن ها ناموفق باشید واهمه دارید. اگر همیشه ذهنتان مشغول و نگران است و برای به سرانجام رساندن کارهایتان در زندگی واقعی وقت کافی ندارید، ناخودآگاه شما با این خواب ها به شما می گوید که زمان بازنگری در برنامه ریزی و اختصاص دادن وقت به کارهای بسیار مهم فرا رسیده است.
10- بودن در فضایی ناشناخته
خواب هایی که در مورد یک اتاق یا فضای جدید می بینید به شناخت شما از خودتان باز می گردد. اگر در خواب خودتان را در یک خانه جدید و ناشناخته ببینید، بدین معناست که خودتان را خوب نمی شناسید و بخش هایی از شخصیتتان را نادیده می گیرید. یک اتاق ناشناخته مجزا نماد این است که شما استعداد، مهارت یا فرصت پنهانی دارید که از آن استفاده نمی کنید. یک روانکاو به نام ادی تراورسا در این باره می گوید که ما به صورت ناخودآگاه برخی از این اتاق ها را با فرآیندهای خاص مرتبط می سازیم.
آشپزخانه جایی است که محصولات به یک غذای تمام شده تبدیل می شوند که می تواند بدین معنا باشد که شما در زندگی واقعی تان در حال تجربه تغییرات درونی هستید. حمام و دستشویی می تواند نماد خلاص شدن یک شخص از بارها و مشغولیت های غیرضروری باشد. تعبیر خواب هایی اینچنینی می تواند این باشد که زمان خلاص شدن از چیزهایی که دیگر لازم نیستند فرا رسیده است و باید برخی چیزها را از دیدی تازه نگاه کنید. اتاق خواب نماد این است که در روابط شخصی و رمانتیک تان چیزی شما را نگران کرده است.