بزرگنمايي:

آریا بانو - سمیرا افتخاری: صفی یزدانیان می‌گوید مهم‌ترین نکته در هر دو فیلم "در دنیای تو ساعت چند است؟" و "ناگهان درخت" توجه به جنبه‌‌های فرهنگ شهری گیلک است که در سینما کمتر از آن سراغ داریم.


سرویس سینمایی هنرآنلاین : صفی یزدانیان در دومین تجربه کارگردانی خود، "ناگهان درخت" را در سی و هفتمین جشنواره فیلم فجر به نمایش گذاشت و حالا با این فیلم در بخش بازار سی و هفتمین جشنواره جهانی فیلم فجر حضور یافته است.
دراین فیلم پیمان معادی، مهناز افشار، مهراب قاسم خانی، شقایق دهقان به ایفای نقش می‌پردازند. یزدانیان در گفت‌وگویی کوتاه با خبرنگار هنرآنلاین درباره این حضور و تجربه جدید خود پاسخ داد.

آقای یزدانیان فیلم شما در بخش بازار سی و هفتمین جشنواره جهانی فیلم فجر به نمایش در می‌آید. از نظر شما با ساخت آثار سینمایی که به نوعی با فرهنگ و آداب و رسوم مردمان مناطق مختلف کشور همراه است آیا می‌توان تبادل فرهنگی مناسب و حتی مشترکات فرهنگی ایجاد کرد؟ فکر می‌کنید "ناگهان درخت " می‌تواند پیامی جهانی داشته باشد و برای مخاطب خارجی قابل فهم و درک باشد؟
راستش چندان با تعابیری که به کار می​‌برید همراه نیستم. تبادل فرهنگی با جهان بیرون؟ مگر ما میان خودمان قادر و توانا به چیزی که بشود "تبادل فرهنگی" نامیده شود هستیم که حالا بخواهیم با جهان چیزی مبادله کنیم؟ در کشوری که بخش اصلی فرهنگش از طریق انبوه اظهارنظرهای سرسری در فضای مجازی و میلیون​‌ها موبایل به دستی که برای جهان تعیین تکلیف می‌​کنند ساخته و تکثیر و دست به دست می‌شود چه جور فرهنگی دارد شکل می​‌گیرد که بشود یا لازم باشد که به بیرون از این دایره​ بسته هم منتقلش کرد؛ از خیابان‌​های تهران که می‌​گذرم و بیلبوردهای تبلیغ فیلم‌ها را که می‌​بینم با خود فکر می​‌کنم چقدر همه چیز قابل پیش‌​بینی و کدگذاری شده است. یا دو سه چهره​ کمدی که معلوم است نقش رند نظرباز و کلک را دارند یا رگ گردن​‌های برآمده​ چهره‌​های عصبی را که پیداست زیر عنوان فیلم معترض تعریف می​‌شوند. بعد می​بینی که همان چهره​ عاصی و به فغان آمده در پرده​ تبلیغاتی چهارراه بعدی چشم‌​هایش را چپ کرده و شکلک در آورده، یعنی که این یکی فیلمی خنده‌​دار است! هم سیاست​گذار فرهنگی و هم سازندگان و هم مخاطبان عام و حتی خاص به همین وضع راضی‌​اند و همین‌​ها نیز مدام برایشان بازتولید می‌​شوند. حالا یکی کمی بهتر یا کمی بدتر؛ اما اگر منظور آثار هنری گاه به گاه قابل اعتنایی است که حالا به تصادف یا با سماجت فردی، هنرمندان و ریسک سرمایه‌​گذاران امکان تولید پیدا می‌کنند، باید بگویم نفس تولیدشان هم در این هیاهوی نازل هم چیزی شبیه معجزه است چه برسد به جهانی شدنشان. خلاصه​ پاسخ من به سوالتان این است که اثر هنری خوب را نمی​‌شود به انواع داخلی و جهانی تقسیم کرد. مهم این است که چنین آثاری ساخته شوند و در فضایی درست درباره​‌شان بحث شود. حالا اگر بخت​شان گفت و توانستند به حیطه‌​های فرهنگی وسیع​‌تری هم راه پیدا کنند چه بهتر.

شما در هر دو فیلم خود از نمادها و المان‌های استان گیلان به زیبایی بهره گرفته‌اید، البته که صرفا هم نمی‌شود به گیلان این نمادها را بست داد در واقع نمادها و المان‌های فیلم شما شکل جهانی دارند. چقدر از ابتدا روی این نشانه گذاری‌ها فکر کردید؟
"در دنیای تو ساعت چند است؟" و "ناگهان درخت" دو فضا و ساختار مطلقا جدا از هم دارند که چون سازنده‌​شان یک نفر است و در هر دو فیلم هم از روابط و فرهنگی که برایش آشناست حرف می​‌زند شاید به شکلی اجتناب ناپذیر با هم مقایسه می‌شوند. چیزی از فرهنگ گیلان اگر در این دو فیلم وجود دارد به شخصیت​‌های این دو داستان برمی‌گردد. من خودم طبعا هرگز به این فکر نکرده‌​ام که این سویه​‌های فرهنگی تا کجا قابلیت جهانی شدن یا برای فرهنگ غیر ایرانی قابلیت ملموس بودن دارند. فیلم اول که اساسا از این می‌​گوید که چگونه فرهنگ‌​ها چنان در هم می‌​شوند که زادگاه و پس‌​زمینه‌شان دیگر قابل تشخیص نیستند. مثال بارزش ترانه​‌ای است که "در دنیای تو ساعت چند است؟" با آن شناخته می‌​شود. همان "کی​‌سه" ی معروف که بسیاری خیال کرده بودند شعر آن مانند موسیقی‌​اش غیر ایرانی است! در "ناگهان درخت" گیلان قرار نیست همان پناه​گاه امنی باشد که آدم‌‌ها از سر آرامشی درونی در آن برای هم صبر می‌​کنند و به هم مجال می‌​دهند که بتوانند درک شوند یا دوست داشته شوند. اینجا رشت و فرهنگش را انگار به تعجیل و در مجالی که دارد هر دم بیشتر از کف می‌​رود می‌​بینیم. بنابراین چیزی که شما به آن نشانه‌​گذاری می‌​گویید در این دو فیلم اساسا از دو راه جدا به فرهنگ گیلان می‌​رسند، اما شاید مهم‌ترین نکته در هر دو فیلم این باشد که جنبه​‌های فرهنگ شهری گیلک که در سینما کمتر از آن سراغ داریم، در آن​ها برجسته است. این نیز اقتضای قصه‌​هاست و پی​آمد نیت قبلی من نیست. یعنی این فیلم​‌ها به قصد نمایش بخش کمتر دیده شده‌​ای از شهروندان گیلان ساخته نشده​‌اند و درست برعکس، این فرهنگ گیلان است، چنان که من می​شناسم که به یاری این دو روایت آمده است. در این مفهوم، مسئله​ جهانی بودن یا نبودن حتی یک لحظه هم از ذهنم نگذشته است. همین که فیلم در موطن خودش رها از فضاها و پیش ​داوری‌​هایی که از تریبون‌​های مختلف خواستند برایش بسازند، دیده و دریافته شود هم از بخت بلندش خواهد بود، درک جهانی پیشکش همه​ ما!