بزرگنمايي:

آریا بانو -
کارهای باورنکردنی که فیل‌ها می‌توانند انجام دهند! 7
٧٥
٠
برترین ها / در میان تمامی جانوران، برخی از آن‌ها بهره هوشی بیشتری از آن‌ها نسبت به بقیه دارند و تعدادی از کار‌های انسان را می‌توانند در مقیاسی بسیار کوچک‌تر و ساده‌تر انجام دهند. برای مثال نخستی‌ها علاوه بر شباهت ظاهری نسبی خود رفتار‌های زیادی دارند که آن‌ها را بیش از هر جانور دیگری به انسان نزدیک می‌سازد. اما نظرتان در مورد فیل‌ها با آن جثه غول پیکرشان چیست؟ شاید باور نکنید، اما این جانور شگفت انگیز بسیار بیشتر از آن چه که فکر می‌کنید و ظاهرش نشان می‌دهد باهوش است. در ادامه این مطلب می‌خواهیم شما را با توانایی‌های خارق العاده فیل‌ها و کار‌هایی که فکر نمی‌کردید بتوانند انجام دهند آشنا کنیم.
1- فیل‌ها می‌توانند گودال‌های آب و جاده درست کنند
فیل‌ها به عنوان بزرگ‌ترین پستاندار خشکی زی، از جثه بزرگ و قدرت خارق العاده خود به خوبی استفاده می‌کنند و محیط اطرافشان را بر اساس نیاز‌های خود و دیگر جانوران تغییر می‌دهند. تاد مونتگومری که مسئول یک موسسه حمایت از فیل هاست در این باره می‌گوید: «فیل‌های از خرطوم ها، پا‌ها و عاج‌های بلندشان برای کندن گودال‌هایی استفاده می‌کنند که بعد‌ها از آب باران یا دیگر آب‌های اطراف پر شده و بدین ترتیب گودال‌هایی پر از آب به عنوان منبع آبی برای خود و دیگر جانوران استفاده می‌کنند. جاده‌هایی نیز از طریق استفاده مداوم و کوبیدن پا توسط فیل‌های زیاد ایجاد می‌شود».
2- فیل‌های می‌توانند برای یافتن نمک زمین را حفر کنند
فیل‌ها همچنین از قدرت خارق العاده مغز خود برای پیدا کردن بهترین راه به منطور دست یافتن به نیاز‌های غذایی خود و حتی پیدا کردن معادن نمک استفاده می‌کنند. فیل‌ها به مصرف نمک نیاز دارند تا بتوانند آب بدن خود را حفظ کنند. وقتی که از گیاهانی که می‌خورند نمک کافی دریافت نمی‌کنند، زمین را حفر می‌کنند تا از نمک موجود در خاک استفاده نمایند. دیده شده که فیل‌ها به سمت غار‌های زیرزمینی سوراخ حفر کرده اند تا بتوانند از نمک موجود در این غار‌ها برای رفع نیاز‌های غذایی خود استفاده کنند.
3- فیل‌ها می‌توانند 12 تا 18 ساعت در روز را به غذا خوردن اختصاص دهند
جثه بزرگ فیل‌ها که برای فیل‌های آفریقایی ساوانا تا 6 تن و برای فیل‌های آسیایی تا 4 تن است، به مقدار زیادی از غذا برای تامین انرژی نیاز دارد. به عنوان پستانداری گیاهخوار، آن‌ها همه نوع گیاهی می‌خورند: چمن، برگ درختان، بوته و میوه. آن‌ها بین 12 تا 18 ساعت از شبانه روز را به خوردن غذا می‌گذرانند و می‌توانند روزی تا 300 پوند (135 کیلوگرم) غذا بخورند که سالانه به بیش از 50 تن خواهد رسید. البته فیل‌ها گاهی محصولات کشاورزی را نیز می‌خورند که باعث درگیری آن‌ها با کشاورزان می‌شود. کشاورزان نیز سعی می‌کنند از هر وسیله‌ای برای دور نگه داشتن فیل‌ها از مزارعشان استفاده کنند، برای مثال با استفاده از زنبورها، زیرا فیل‌ها از زنبور‌ها بدشان می‌آید.
4- فیل‌ها می‌توانند گروه‌های خانوادگی مادرسالار تشکیل دهند
فیل‌ها موجودات بسیار اجتماعی هستند که در گروه‌های پیچیده با تمرکز بر فیل‌های مادر دور هم جمع می‌شوند که این موضوع برای سلامتی و رفتار فیل‌ها بسیار مهم است. هر گله از فیل‌ها از چندین فیل دارای نزدیکی خانوادگی تشکیل شده و رهبر گروه نیز معمولاً مادر، مادربزرگ، خاله یا خاله بزرگ بسیاری از فیل‌های گروه است. وظیفه او هدایت حرکات و رفتار‌های گله فیل هاست. همه گروه در آموزش و مراقبت از بچه فیل‌ها نقش دارند و از هیچ تلاش و مشارکتی برای مراقبت از دیگر اعضای گله فروگذار نمی‌کنند. فیل‌های نر معمولاً پس از بلوغ گروه را ترک می‌کنند، اما گاهی نیز گروه‌هایی از فیل‌های نر جوان را تشکیل می‌دهند.
5- فیل‌ها می‌توانند احساس همدردی شان را نشان دهند
هوش و اجتماعی بودن فیل‌ها آن‌ها را به سمت نشان دادن احساساتشان سوق می‌دهد و چنین قابلیتی باعث شده که ادعای احساس نداشتن حیوانات به چالش کشیده شود. فیل‌ها مهربانی و همدردی شان را در سطحی باور نکردنی به یکدیگر نشان می‌دهند و اشتراکات بسیاری در این زمینه با انسان‌ها دارند. آن‌ها روابط عمیقی با دیگر اعضای خانواده دارند، تولد فرزندانشان را جشن می‌گیرند، مانند ما از بچه‌های گروه مراقبت می‌کنند و از دوره کودکی تا نوجوانی آن‌ها را آموزش می‌دهند. همچنین آن‌ها برای مرگ اعضای گروه سوگواری کرده و وقتی که یکی از دوستان یا اعضای خانواده می‌میرد غم خود را نشان می‌دهند.
6- فیل‌ها می‌توانند محیط اطرافشان را به یاد بیاورند
مغز فیل قابلیت‌های خارق العاده‌ای داشت و جای شک وجود ندارد که حافظه آن‌ها حجم قابل توجهی دارد، حافظه‌ای که در قلمرو زندگی شان برای پیدا کردن غذا و آب و دور ماندن از خطر به آن‌ها کمک می‌کند. تحقیقات نشان داده که گله فیل‌هایی که رهبر گروهشان مادر پیرتر و مسن تری است در شرایط خشکسالی بهتر می‌توانند نسبت به دیگر گروه‌ها که رهبران جوان تری دارند بر مشکل کم آبی و کم غذایی فائق آیند، زیرا فیل‌های مسن‌تر به یاد دارند که در دوره‌های خشکسالی گذشته چگونه توانسته اند زنده بمانند. آن‌ها همچنین می‌توانند دانشی که کسب کرده اند را از نسلی به نسل دیگر منتقل کنند.
7- فیل‌ها می‌توانند فیل‌های دیگر را به یاد آورده و بشناسند
فیل‌ها می‌توانند فیل‌هایی را که سال‌ها قبل دیده اند به یاد بیاورند و بشناسند. به همین دلیل ممکن است فیل‌هایی که ظاهراً غریبه هستند را به گروه خود راه دهند. البته این فیل از نظر فیل‌ها غریبه نیست، زیرا بدون شک او را در گذشته دیده و می‌شناسند و به همین دلیل بعد از سال‌ها ندیدن یکدیگر، در اولین ملاقات مجدد یکدیگر را شناخته و به گروه راه می‌دهند.
8- فیل‌ها می‌توانند از خرطومشان به عنوان ابزار استفاده کنند
تمامی فیل‌های آفریقایی عاج دارند، اما در میان فیل‌های آسیایی تنها فیل‌های نر هستند که عاج دارند. عاج استفاده‌های مختلفی برای فیل‌ها دارد. از عاج برای خراش دادن ساقه درختان و خوردن پوست آن ها، برای شکستن شاخه‌ها و حفر کردن زمین نیز استفاده می‌کنند و هنگام مبارزه یا دفاع از خود در برابر جانوران دیگر نیز این عاج‌ها به کارشان خواهند آمد. همچنین فیل‌ها می‌توانند راست عاج یا چپ عاج باشند که بسیار شبیه ساختار دست در انسان هاست و عاج غالب معمولاً به دلیل استفاده بیشتر فرسوده‌تر شده است.
نکته جالب دیگر این که تحقیقات نشان داده بیشتر فیل‌ها راست عاج هستند. با این وجود، این عاج مفید و قدرتمند نسل فیل‌های عاج دار را با خطر روبرو کرده و به دلیل شکار‌های گسترده قاچاقچیان عاج، تعداد فیل‌های با عاج بلند و بزرگ به شدت کاهش یافته است و این موضوع بر نسل‌های بعدی نیز اثر گذاشته، زیرا فیلی که عاج بزرگ تری داشته باشد شانس شکار شدنش توسط شکارچیان غیرقانونی بسیار بیشتر می‌شود و دیگر نمی‌توانند ژن‌های خود را به نسل‌های بعدی منتقل سازند. بدین ترتیب عاج فیل‌ها با گذشت نسل‌ها همواره در حال کوچکتر شدن است و روزگاری می‌رسد که فیل‌ها دیگر به طور کلی عاج نخواهند داشت.
9- فیل‌ها می‌توانند برای خود کرم ضد آفتاب بسازند
بله جانوران نیز دچار آفتاب سوختگی می‌شوند. اما فیل‌ها یک روش خلاقانه و هوشمندانه برای محافظت از خودشان در برابر نور شدید آفتاب یافته اند. آن‌ها بدن خود را به گل و لای یا گرد و خاک آغشته می‌سازند تا از آفتاب سوختگی پوست یا نیش حشرات در امان باشند. فیل‌ها با استفاده از خرطوم شان آب روی کمر و پهلوهایشان پاشیده و در ادامه لایه‌ای از گرد و خاک روی آن می‌پاشند تا لایه‌ای نازک از گل روی پوستشان تشکیل شود که مانند کرم ضد آفتاب عمل می‌کند. همچنین تحقیقات نشان داده که شیار‌ها و چروک‌های روی پوست فیل نیز باعث حفظ آب و گل و لای شده و بدن آن‌ها را خنک نگه داشته و از بدن آن‌ها در برابر نور آفتاب مراقبت می‌نماید.
10- فیل‌ها می‌توانند خود را در آینه نیز بشناسند
مطالعات نشان داده که فیل‌ها می‌توانند با نگاه کردن به شکل خود در آینه خودشان را بشناسند و برخلاف بسیاری از دیگر حیوانات فکر نمی‌کنند که دارند به کسی غیر از خودشان نگاه می‌کنند. انسان‌ها حتی تا سن 18 ماهگی نمی‌توانند خود را در آینه بشناسند. بدین ترتیب می‌توان گفت که فیل‌ها مغز بسیار قوی و متفکری دارند.
11- فیل‌ها می‌توانند از فواصل دور با یکدیگر ارتباط برقرار کنند
فیل‌ها در صورت احساس خطر می‌توانند از طریق فرستادن پیام‌های اخطار با فرکانس پایین که برای انسان‌ها قابل شنیدن نیست به دوستان خود در فاصله‌های دور هشدار دهند. اما فیل‌ها نه تنها می‌توانند صدا‌ها و ضربات پای یکدیگر را از فاصله دور بشنوند بلکه از طریق پاهایشان می‌توانند آن‌ها را درک کنند. رفتار فیل‌ها از طریق حرکات لرزشی و ارتعاشی که با استفاده از حرکات پا‌ها در شرایط عادی ایجاد می‌شود نیز قابل درک است و البته از طریق صدا‌های با فرکانس پایینی که از آن‌ها با عنوان «غرولند» یاد می‌شود. حس شنوایی فیل‌ها بسیار بهتر از حس بینایی آن هاست.
12- فیل‌ها می‌توانند یاد بگیرند که از شکارچیان غیرقانونی دوری کنند
فیل‌ها نه تنها می‌توانند محیط زیست خود را به یاد بیاورند بلکه می‌توانند از آن یاد گرفته و خود را با آن وفق دهند. مطالعات نشان داده که فیل‌ها گله خود را از کانون فعالیت شکارچیان غیرقانونی دور نگه دارند بخصوص اگر مادر رهبر گروه شان را به خاطر شکار غیرقانونی از دست داده باشند.
همچنین مطالعات نشان می‌دهد که فیل‌ها شب را برای عبور از مکان‌های فعالیت شکارچیان انتخاب می‌کنند و این کار را با سرعتی بالا انجام می‌دهند که نشان می‌دهد آن‌ها خطر را درک کرده و خود را با آن وفق داده اند. همچنین اخیراً مشاهده شده که فیل‌ها از مناطق پرخطر مهاجرت کرده، سعی می‌کنند از مسیر‌های مستقیم برای این کار استفاده کرده و در راه زمان کمتری را به خوردن غذا اختصاص دهند تا به مقصد امن شان برسند.
13- فیل‌ها می‌توانند سرطان را شکست دهند
محققان از این که این حیوانات با طول عمر بالایشان به سرطان مبتلا نمی‌شوند شگفت زده شده اند. هر چه سلول‌های بیشتری داشته باشید و زمان تجدید این سلول‌ها بیشتر باشد احتمال این که اشتباهی در کپی شدن سلول‌ها ایجاد شود بیشتر است که در نهایت بیمار شدن را در پی دارد.
اما مطالعات اخیر در فیل‌ها نشان داده که آن‌ها دارای ژنی هستند که از آن‌ها در برابر ابتلا به سرطان محافظت می‌کند. به جای مرمت سلول‌های آسیب دیده، این «ژن زامبی» سلول‌های ناقص و مشکل دار را از بین می‌برد. البته محققان بر این باورند که مکانیزم‌های ژنتیکی دیگری نیز وجود دارند که مانع از ابتلای فیل‌ها به سرطان می‌شوند. فیل‌ها می‌توانند تا بیش از 70 سال عمر کنند که آن‌ها را به یکی از جانورانی که بیشترین عمر را دارند تبدیل می‌سازد.