بزرگنمايي:

آریا بانو - تهران - روانشناس کودک و نوجوان گفت: اغلب مسائلی که برای بزرگسالان ارزش خاصی ندارد برای کودکان و افراد خردسال از اهمیت بالایی برخوردار است باید احساسات کودکان را جدی گرفت و برای آن ارزش قائل شد.

ثریا علوی نژاد روز شنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: بیان احساسات، چگونگی غلبه بر آن و روش هایی که بتوان احساسات را تقویت کرد، همه این مدل ها نشان از پیچیدگی احساسات در افراد با هرنوع جنسیت و سن و سال دارد به ویژه اینکه آن فرد یک کودک باشد.
وی اضافه کرد: اکثر خردسالان حتی متوجه نمی شوند که چرا بزرگترها آن چه را که می خواهد به او نمی دهند یا او را درک نمی کنند و از گریه کردنش ناراحت می شوند.
آموزش شناخت احساسات به کودک می تواند یکی از بهترین راه ها برای پیشگیری از مشکلات رفتاریاز جمله سر و صدا به پا کردن، پرخاشگری و لجبازی باشد. کودکی که می گوید، «من از دست تو عصبانیم» کمتر احتمال دارد که دیگران را کتک بزند و کودکی که می تواند، بگوید « به احساسات من ضربه زد»، بهتر می تواند در حل تعارضاتش چاره جویی کند.
این روانشناس کودک و نوجوان درباره درک و فهم و کنترل احساسات و همچنین چگونگی تشویق کودکان، گفت: خانواده ها و حتی افراد بزرگسال باید اطلاع داشته باشند که دنیای کودکان با دنیای آن ها بسیار متفاوت است و درک و فهم بچه ها از محیطی که در آن زندگی می کنند همراه با واقعیت تا تخیل، تلخ و شیرین به عنوان دو گزینه اصلی نقش اساسی در تشکیل دنیای آن ها دارد.
علوی نژاد با بیان اینکه رفتار بزرگسالان نقش تاثیرگذاری در تشکیل شخصیت فرزندان دارد و والدین باید در تربیت کودکان آگاهانه تصمیم گیری کنند، افزود: پدر و مادر در برابر کودک خود مسئول هستند و برای درک احساسات و پاسخ صحیح به نیازهای آن ها باید تمام جوانب را درنظر گرفته تا خللی در روند رشد آنان وارد نشود.
وی افزود: کودک کارهای خود را با نگاه به رفتار و پدر و مادر به پیش می برد و تلاش می کند با الگو برداری از اعمال بزرگترها خود را هماهنگ کند و در این میان والدین باید سعی و تلاش کنند تا با بکار بردن رفتار و گفتار صحیح و تشویق بچه ها به کارهای درست، فرزندان را در تصمیم گیری های آینده ساز راهنمایی کنند.
علوی نژاد با بیان اینکه گفتار محترمانه و در مقابل زشت و زننده تاثیر بسزایی در نقش کودکان دارد، افزود: تشویق بچه ها بر انجام کاری براساس میل و اراده آن ها باید باشد و پافشاری کردن بر مطلبی نتیجه عکس خواهد داشت چرا که نتیجه چنین رفتاری در ادامه اعمال و رفتار کودکان و همچنین بالابردن انگیزه آن ها در همکاری با خانواده موثر است.
وی گفت: خانواده ها برای تقویت اعتماد به نفس بچه ها بهتر است آن ها را با جملات و عبارات مثبت مورد خطاب قرار دهند و از جملات پسر خوب یا دختر خوب در کارهای روزانه بهره برداری کنند. برای نمونه وقتی کودک دختر خانواده ای جمله "دختر خوب" را بعد از انجام کاری از سوی پدر یا مادر می شنود، اینطور تلقی می کند که چون کاری که انجام داده مورد پسند بوده ضمن تشویق، با اعتماد به نفس و اشتیاق بیشتر و حتی بدون ترس و استرس به همکاری خود با خانواده ادامه خواهد داد.
این روانشناس کودک و نوجوان گفت: بچه ها بیشتر با اسباب بازی و لوازم شخصی خود انس دارند و پدر و مادر برای اینکه بتوانند حس نوع دوستی را در آن ها تقویت کنند، می توانند با تشویق بچه ها به تقسیم شادی های خود با دیگران و حتی قرض دادن وسایل بازی به دوستان خود، آن ها را در تصمیم گیری درست و تقویت اعتماد به نفس راهنمایی کنند.
علوی نژاد افزود: کودکان به نقاشی کردن و بازی با رنگ ها بسیار علاقمند هستند و این بهترین فرصت برای پدر و مادرها است که آن ها را به کارهای خوب و زیبا تشویق کنند و برای نمونه وقتی کودکی کار هنری ارائه داد با احترام به عقیده آن سعی کنند از قضاوت نابجا و تحمیل نظر خود به کودک پرهیز شود و او را به ادامه کار تشویق کنند.
وی گفت: به کارهای کودکان حتی کم و کوچک اعتبار ببخشید و در ادامه نظر او را در مورد کاری که انجام داده جویا شوید. برای نمونه در مورد نقاشی و رنگ های آن از کودک بپرسیم نظر خودت درباره نقاشی که کشیده ای چیست؟ به کودک اجازه دهیم که تصمیم خود را در مورد زیبایی یا زشتی نقاشی خود مطرح کند شاید در نظر او نقاشی ترسناک باشد. در واقع از او خواسته اید که کار خود را ارزیابی و نیت و مهارت های خود را نشان دهد. خلاقیت او در زمان بالغ شدن است و با این نظرخواهی در حقیقت او را به درمیان گذاشتن با دیگران، تشویق کرده اید.
علوی نژاد گفت: بسیاری از والدین هوش بچه ها را در اتمام کاری در منزل یا گرفتن نمره خوب در مدرسه می دانند و چنانچه در این مواقع کودک را به ادامه کار تشویق کنیم بطور ناخودآگاه به او پیام می دهیم که تنها باهوش بودن در انجام این کارها است و از این طریق به خیال خود فکر می کنیم اعتماد و عزت نفس او را زیاد کرده ایم اما باید بدانید که اینگونه ستودن از شخصیت او واقعا تاثیرعکس دارد.
وی افزود: با گفتن اینکه او باهوش است در واقع فشار زیادی را روی کودک وارد می سازیم. وقتی کودکی حل یک بازی پازل را تمام کرد و به او گفته شود که چقدر باهوش است، این حرف باعث می شود که برای حل پازل های سخت تر تلاش نکند و دلیلش هم این است که او نگران می شود که شاید پازل را نتواند حل کند و ما او را به باهوش بودن تشویق نکنند.
این روانشناس کودک گفت: برای اینکه بچه ها را به باهوش بودن تشویق کنیم باید ابتدا سعی و تلاش کرد کودک بر روی کاری که انجام داده و به نتیجه رسیده متمرکز شود و ضمن قدرشناسی، اجازه داد که بفهمد چه چیزی برای پدر و مادر واقعا ارزش دارد.
علوی نژاد ادامه داد: خانواده ها با تشویق کودکان به ادامه این کار، با تقویت اعتماد به نفس در واقع بچه را برای کارهای سخت تر و حل مشکلات بعدی آماده می کنند.
وی افزود: کودکان هرچقدر که رشد می کنند به همان میزان نسبت به درک مطلب و رفتار اطرافیان داناتر و از طرفی کنجکاوتر می شوند. برای نمونه گریه ابرازی برای اعلام ناراحتی یا ابراز احساسات بچه ها به شمار می رود و هرچه زمان بگذرد و بزرگ تر شود ضمن بالارفتن تحمل آن ها، گریه را پنهان کرده و احساسات و عاطفه خود را به شکل های دیگر بیان می کنند.
روانشناس کودک و نوجوان گفت: تشویق کودکان به ابراز احساس درونی آنان، کمک می کند تا توانایی های خود را تقویت و تنظیم کنند و افراد بزرگسال هم از این قاعده مستثنی نیستند چراکه هرفردی در سراسر زندگی به بیان احساس و توانایی برای حل مشکلات پیشرو نیاز دارد.
وی تعهد والدین به قول های داده شده به فرزندان را بسیار تاثیرگذار در رفتار آنان عنوان کرد و افزود: خانواده ها سعی کنند در تمام امور زندگی صداقت را پیشه خود سازند و از بدقولی و طفره رفتن از تصمیمات قبلی حذر کنند چرا که پایبندی به تعهدات و مسئولیت پذیری در قبال کارهای انجام شده، الگوی مناسبی برای فرزندان است.
علوی نژاد تهدید کردن کودکان از سوی والدین را کار اشتباهی دانست و افزود: با سختگیری و عصبانیت نمی توان به نتیجه مطلوب دست یافت و از طرفی رابطه کودک با والدین را با خطر مواجه خواهد ساخت.
وی گفت: والدین برای جلوگیری از کارهای مخاطره آمیز کودکان باید با هشدار دادن و بیان خطرات احتمالی پیشرو، تلاش کنند تا کودک به سمت کارهای مناسب تری هدایت شود. سعی کنید درباره خطرات احتمالی که در کمین است به او توضیح دهید. برای نمونه در زمانی که بچه ها با یکدیگر درگیر می شوند به آنان خطرات کارشان را گوشزد کنید و در عوض برای خالی کردن انرژی و برقراری امنیت جسمی آنان، تشویق به بازی با بالش و لوازم بی خطر را مطرح کنید. در نهایت این امر باعث می شود تا فرزندان احساسات خود را بهتر کنترل کنند.
*1417*9105