بزرگنمايي:

آریا بانو -
گل و گیاه بکارید تا حالتان بهتر شود
١٠
٠
روزنامه شهروند / بهار فصل جان گرفتن طبیعت است؛ جانی دوباره. شکوفه‌های بهاری، سبز شدن و جوانه زدن درختان ما را با خود همراه ‏می‌کند تا سهمی در زیباتر کردن محیط اطراف خود داشته باشیم. بهار بهترین فصل برای کاشت گل وگیاه است. آیا گل‌های مناسب ‏فصل بهار را می‌شناسید؟ نحوه کاشت و نگهداری گل‌های بهاری را می‌دانید؟ گل رز، لاله، بنفشه، پامچال، شمعدانی و بسیاری از گل‌ها ‏مناسب فصل بهار هستند. دست به‌کار شوید و امسال با پرورش گل‌ها نشاط و روحیه مضاعف را برای اطرافیان و خودتان به ارمغان ‏بیاورید. حتما شما هم شنیده‌اید جنگل‌ها ریه زمین هستند. امروزه جنگل‌ها بیشتر از پیش مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرند؛ همین ‏دلیل انگیزه‌ای برای هر انسان طبیعت‌دوست است تا کاشت درختان را با جدیت بیشتری پیگیری کند. یکی از سنت‌های مورد علاقه ‏مردم کاشت درخت در اواسط اسفندماه است. البته برای انجام این سنت حسنه حتما باید از ریزه‌کاری‌ها باخبر باشید. برای کاشت نهال ‏و درخت از بهترین زمان کاشت آن مطلع شوید. به این دلیل می‌گویند بهترین زمان کاشت درخت اسفندماه است چون درختان در این ‏زمان خواب هستند، اما در نظر داشته‌باشید که کاشت درخت و گیاهان شرایط متفاوتی دارد و با فراهم کردن شرایط مناسب امکان ‏کاشت در فصل‌های دیگر هم وجود دارد. مقدمات قبل از کاشت نهال مثل کندن چاله، هرس ریشه و … را فراهم کنید. پس از کاشت، ‏مراقبت و رسیدگی را فراموش نکنید‎.‎‏ برای شروع گل‌کاری اما باید از قبل برنامه‌ریزی کنید. تصمیم بگیرید چه محصولاتی قرار است در ‏باغچه بکارید، سبزیجات یا گل؟ در فصل پاییز و زمستان برگ درختان را جمع آوری کرده و زیرخاک چال می‌کنند تا تبدیل به ‏کمپوست شوند. درخت و گیاهانی که نیاز به هرس دارند را هم قبل از‌سال نو باید هرس کرد. برای کاشت گل خاک باغچه را بررسی ‏کنید و مطمئن شوید رطوبت کافی را دارد. همچنین فراموش نکنید برای تقویت خاک باغچه از کمپوست و کودهای مناسب استفاده ‏کنید. خاک را شخم بزنید تا نرم‌تر شود و بستر مناسب‌تری فراهم شود. با توجه به نوع گلی که در نظر گرفته‌اید درخصوص زمان ‏مناسب کاشت بذر یا پیاز آن گل اطلاعات کسب کرده و دست به کار شوید.کار ساده‌ای در پیش ندارید؛ همه این کارها بسیار سخت و ‏زمانبر است و اگر نیاز به خدمات باغبانی دارید، می‌توانید از باغبان‌های سیار کمک بگیرید‎.‎
آبیاری همراه با صرفه‌جویی
با کم‌کردن مصرف آب در حیاط و باغچه‌تان در پول و زمان‌تان هم صرفه‌جویی کنید. مهم نیست کجا زندگی می‌کنید، هر جا که باشید آب حیاتی و باارزش است. در ادامه با نحوه صرفه‌جویی آب در هنگام آبیاری باغچه آشنا خواهید شد.
این روزها مسأله کمبود آب در سراسر جهان به بحرانی عمومی تبدیل شده است. به همین علت اقدام برای صرفه‌جویی در مصرف آن نه‌ تنها هزینه‌های‌تان را کاهش خواهد داد بلکه برای کشور و نسل‌های آینده نیز مفید خواهد بود. صرفه‌جویی در مصرف آب در خانه نیاز به هیچ هزینه اضافی ندارد. با اینکه وسایل و دستگاه‌های صرفه‌جویی آب مختلفی در بازار وجود دارد، اما حتی بدون کمک‌گرفتن از این وسایل هم می‌توانید در مصرف آب صرفه‌جویی کنید؛ به عنوان مثال ٧٥‌درصد از آب استفاده‌شده در خانه‌ها مربوط به حمام و ٢٥‌درصد آن مربوط به دستشویی می‌شود. با نصب شیرهای کم‌فشار و تقویت‌کننده‌های شناور که هزینه چندانی ندارند، می‌توانید به میزان قابل توجهی در مصرف آب ماهیانه خانه‌تان صرفه‌جویی کنید. هیچ‌جایی از خشکسالی در امان نیست؛ بنابراین حتی اگر اکنون هم با خشکی روبه‌رو نیستید، هوشمندانه است که محوطه‌تان را نسبت به شرایط خشکی آماده و انعطاف‌پذیر کنید.
١- از مالچ یا خاکپوش استفاده کنید.
یک لایه ٢ تا ٣ اینچی از مالش ارگانیک مثل کاه، خاک اره، برگ یا پوست گیاهان، گیاهان علفی خردشده، لاشبرگ روی باغچه خود قرار دهید. مردم اغلب به مالچ به‌ عنوان یک هزینه و کار اضافی نگاه می‌کنند؛ اما مالچ یک گزینه درجه یک برای حفظ رطوبت خاک، جلوگیری از تبخیر و بهبود محیط برای رشد ریشه است. مالچ همچنین میزان علف‌های هرزی که برای به دست آوردن رطوبت با گل و گیاه شما رقابت می‌کنند را پایین نگه می‌دارد. مالچ همچنین خاک را تجزیه می‌کند و آن را بهبود می‌بخشد و باعث می‌شود آب بیشتری جذب کند.
٢- گیاهانی را انتخاب کنید که شرایط خشک برای‌شان اهمیتی ندارد.
برخی از گیاهان نشانه‌هایی از خود بروز می‌دهند که نسبت به شرایط خشکسالی بهتر از بقیه هستند. به دنبال گیاهانی باشید که مثل گوش بره برگ‌های پرزدار دارند که تبخیر را به حداقل می‌رسانند یا از گیاهان شاداب که برگ‌های گوشتی و آبداری دارند و آب را در خود ذخیره می‌کنند. فراموش نکنید هر گیاه جدیدی که به باغچه‌تان اضافه می‌کنید، هر چقدر هم در برابر خشکی مقاوم باشد تا یکی دو سال اول که مستقر شود، به آبدهی منظم نیاز دارد.
برای باغچه خود به دنبال گیاهانی باشید که برگ‌های پرزدار دارند که تبخیر را به حداقل می‌رسانند.
٣- به دنبال گیاهان بومی باشید.
گیاهان بومی نسبت به شرایط خاک و سطح بارش در منطقه شما مقاوم‌تر هستند.
٤- از آن‌چه که طبیعت به شما می‌دهد، بهترین استفاده را بکنید.
ناودان خانه‌تان را به یک بشکه متصل کنید و به این ترتیب آب باران را جمع‌آوری کنید. از بشکه‌هایی استفاده کنید که یک شیر آب در قسمت پایین دارند و می‌توانید آبپاش کوچک‌تان را پر کرده و جایی که نیاز است، ببرید.
٥- صبح‌ها آبیاری کنید.
آب وقتی خنک باشد دیرتر تبخیر می‌شود. گیاهان‌تان را صبح زود آبیاری کنید تا هم کمتر تبخیر شود و هم مقاومت لازم در برابر گرمای روز را به دست آورند. از یک سر پخش‌کننده که قابلیت قطع و وصل داشته باشد، استفاده کنید تا هنگام جابه‌جایی بین گلدان‌ها یا باغچه‌ها آب هدر نرود. همچنین آبیاری صبح زود به برگ گیاهان شانس خشک‌شدن می‌دهد که در نتیجه آن خطر ابتلا به بیماری‌های قارچی که در شرایط مرطوب پیش می‌آید، کاهش می‌یابد.
٦- از شیلنگ جذب‌کننده و آبیاری قطره‌ای استفاده کنید.
شیلنگ‌های جذب‌کننده در تمام طول خود سوراخ‌های ریزی دارد که سرعت تراوش را کم می‌کند. آبیاری قطره‌ای و لوله‌های جذب‌کننده بسیار کارآمدتر از آبیاری از بالا هستند؛ زیرا مستقیما به سیستم ریشه‌ای گیاه تحویل داده می‌شوند و مرحله تبخیر در مسیر رسیدن آب به زمین حذف می‌شود.
برای آبیاری باغچه‌تان سعی کنید از شیلنگ جذب‌کننده یا آبیاری قطره‌ای استفاده کنید.
٧- با چمن‌های خود مهربان باشید.
اول تحقیق کنید که چمن‌تان از چه نوعی است و سپس مطابق با همان آنها را کوتاه کنید و سعی کنید آنها را در بلندترین ارتفاع ممکن‌شان نگه دارید. چمن‌های بلند روی هم سایه می‌اندازند و تبخیر را کم می‌کنند. همچنین علف‌های کوتاه اجازه می‌دهند تخم علف‌های هرز حرکت کند.
٨- در اندازه چمن‌های‌تان تجدید نظر کنید.
چمن جای خودش را دارد، اما اگر شما مدام در تلاش برای رشد آن هستید و می‌خواهید آن را زیر درخت، جاهایی که چیدن آن سخت است مثل نقاط شیبدار بکارید، به دنبال مکان جایگزین برای آن باشید و در عوض جای قبلی را با المان‌های زیبایی مثل گودال آتش، میز و صندلی راحت و... پر کنید.
گام به گامِ داشتن یک باغچه زیبا
بدیهی است که اگر در بهترین خاک و زمین حاصلخیز بذر نامرغوب کاشته شود و همه‌ مراقبت‌های لازم را نیز رعایت کنید نتیجه‌ای عاید شما نخواهد شد، پس باید نهایت دقت را در تهیه و انتخاب بذر مرغوب و اصلاح‌شده داشته باشید، به‌طوری که بذر انتخاب‌شده باید دارای مشخصات کامل جنس و رقم مورد نظر و عاری از آفات و بیماری‌ها باشد، بنابراین از فروشنده‌ بذر بخواهید بذری با مشخصات گفته‌شده در اختیار شما بگذارد. لازم به یاد‌آوری است که معمولا روی پاکت بسته‌بندی‌شده‌ بذرها، مقدار مصرف در هر مترمربع و تاریخ انقضای مصرف آن نیز نوشته شده که قبل از استفاده و هنگام خرید باید به این دو نکته دقت کنید. با تمام این احوال پس از خرید بذر با در نظر گرفتن نکات ذکرشده باز هم برای اطمینان بیشتر از سالم بودن بذر، دو یا سه عدد بذر خریداری‌شده را لای دستمال کاغذی یا پارچه‌ آستری (تنظیف) قرار دهید و برای دو یا سه روز دستمال را با اسپری‌کردن آب مرطوب نگه دارید، اگر در این مدت بذرها جوانه‌زدند، بنابراین بذر شما سالم است. چنانچه در مراحل بعدی کاشت، بذرهای خریداری‌شده سبز نشدند، بدانید اشتباهی در کار خودتان بوده است. بدیهی است بذرهایی که در لای دستمال سبزنشده قابلیت کاشتن را نخواهد داشت و باید بذر مرغوبی جایگزین آن شود. در صورت سالم‌بودن بذر آنها را یک تا چند روز با توجه به نوع بذر در داخل آبی که هوای کافی وارد آن شود، خیس کنید تا پوسته‌ آن کمی نرم شود.
بذر خوب را چگونه بکاریم
ایده‌آل‌ترین درجه حرارت برای کاشت بذر سبزی، به‌طورکلی بین 8 تا 16 درجه‌ سانتیگراد است. بهترین فصل کشت سبزی در ایران اوایل بهار یا پاییز است، ولی در بذرپاشی تاریخ تقویم ملاک عمل نیست، بلکه گرمای زمین و درجه حرارت هوا را نیز باید مدنظر داشت. کاشت قبل از موعد مقرر مسلما خساراتی نیز دربردارد. چنانچه بخواهید طریقه‌ صحیح آماده‌کردن بذرها را برای کشت بدانید، نیاز به اطلاعات زیادی دارید. بذرهای خریداری‌شده را با توجه به بزرگی، کوچکی و نیز ضخامت پوست آن به مدت 2 تا 4 ساعت در آب قرار دهید، تا کمی پوست آن نرم شود. به‌عنوان مثال بذر شاهی و جعفری به مدت 2 ساعت و باقلا و لوبیا به مدت 4 ساعت باید در آب برای آماده‌شدن جهت کاشت قرار گیرند.
نوبت به آماده کردن خاک می‌رسد؛ از این‌جا کار را شروع کنید. حدود یک یا ٢ مترمربع از فضای باغچه داخل حیاط را برای این کار در نظر بگیرید و با بلوک سیمانی یا سنگ یا قلوه‌سنگ یا آجر محدوده‌ آن را مشخص کرده و سپس آن قسمت را شخم بزنید، یعنی با بیل کاملا خاک این قسمت را پشت و رو کنید و کلوخ‌ها را با پشت بیل خرد و با شن‌کش سطح خاک را کاملا صاف و تراز کنید، تا آبیاری پس از رشد بذرها به آسانی انجام گیرد. آن وقت بذرهای خیس کرده و مورد نظر را به‌طور یکنواخت روی خاک بپاشید و به اندازه‌ دو برابر قطر بذر روی آن را با خاک برگ الک‌کرده بپوشانید و با سر آبپاشی که آب را کاملا پودر می‌کند، آن را آبیاری کنید. توجه داشته باشید اگر این بستر را با شیلنگ و اصطلاحا به‌طور (شره) آبیاری کنید، بذرهای کاشته‌شده، در اثر فشار آب بیشتر از حد معمول در داخل خاک پایین رفته و جوانه‌ی بذرها نمی‌توانند سر از خاک بیرون آورند و تمام زحمت‌های شما بی‌نتیجه خواهد ماند. سه عامل مهم حرارت، رطوبت و هوای مساعد موجب سبز شدن بذرها می‌شوند. پیشنهاد می‌شود برای کشت در منزل حتی‌الامکان از کاشت ردیفی استفاده کنید تا عملیات زراعی مثل وجین، سمپاشی، کنترل علف‌های هرز و چیدن محصول آسان‌تر و راحت‌تر انجام شود.
چه گیاهی را در بهار بکاریم؟
دوماه از فصل بهار گذشت و کم‌کم هوا رو به گرمی می‌رود؛ اگر دوست دارید با کاشتن سبزیجات حال‌وهوای خانه و باغچه‌تان را تا ماه‌های آینده خوب کنید، دست بجنبانید. بد نیست مختصر اطلاعاتی درباره گیاه مناسب برای کاشت در فصل بهار به دست بیاوریم. لوبیا یکی از سبزی‌های مناسب برای کاشت در فصل بهار محسوب می‌شود. برای داشتن چغندر در تابستان، می‌توانید در اوایل بهار آن را بکارید. خربزه، میوه‌ای مناسب برای کاشت در فصل بهار و برای برداشت در فصل تابستان است. گوجه‌فرنگی یکی از محبوب‌ترین سبزی‌های مناسب برای باغچه و قابل کاشت در فصل بهار است. کاشت این سبزی در اواسط فصل بهار توصیه می‌شود. کاشت خیار در اواسط فصل بهار نیز انتخاب خوبی به شمار می‌رود. کاهو نیز یکی دیگر از سبزی‌های مناسب برای کاشت در فصل بهار است. کلم بروکلی، کلم‌پیچ، تره‌فرنگی، جعفری، تربچه، اسفناج، شلغم نیز ازجمله سبزی‌هایی هستند که هم در فصل بهار و هم در فصل سرما کشت می‌شوند. فلفل یکی از گیاهانی است که فضای کمی از باغچه را اشغال می‌کند و همچنین برای کاشت در فصل بهار مناسب است.