بزرگنمايي:

آریا بانو -
به تازگی بحث آگهی‌های تبلیغاتی در تلویزیون از سوی رسانه‌ها مورد توجه قرار گرفته و نوک پیکان اعتراضات به سمت صداوسیما نشانه‌ رفته است. در چند روز گذشته هم کار به جایی رسید که حسام‌الدین آشنا عضو شورای نظارت بر صداوسیما به این موضوع ورود و از حجم زیاد تبلیغات و بی‌اطلاعی از کیفیت محصولات انتقاد کرد. درباره این موضوع نه می‌توان از سهم و جایگاه سیستم در این ماجرا غافل شد، نه می‌توان انگشت اتهام را تنها به سمت رسانه ملی گرفت.
نیاز جدی تلویزیون به حمایت
صداوسیما متعلق به حکومت است و با عنوان «رسانه ملی» شناخته می‌شود. در چنین شرایطی، چه انتظاری می‌توان از حاکمیت داشت جز حمایت و پشتیبانی؟ به ویژه این که ما در کشور، تلویزیون خصوصی و شبکه‌های تلویزیونی خصوصی نداریم و طبعاً نقش حمایتی حاکمیت پررنگ‌تر می‌شود. حاکمیتی بودن تلویزیون، به همان اندازه که وظیفه حمایت و پشتیبانی مالی از رسانه را ایجاد می‌کند، به همان اندازه هم محدودیت‌های خاصی را برای آن به وجود می آورد. به عنوان مثال تلویزیون در زمینه تبلیغ برخی محصولات و برندها محدودیت دارد و مثلا نمی‌تواند محصولات خارجی را تبلیغ کند، علاوه بر این برخی ملاحظات فرهنگی و اقتصادی هم وجود دارد که به نوبه خود باعث می‌شود، کار تلویزیون در زمینه پذیرش و پخش آگهی بازرگانی سخت شود. با وجود همه این محدودیت‌ها و ملاحظات، شاید توقع درآمدزایی به اندازه هزینه‌های سنگین این سازمان، توقع زیادی باشد. باید از دولت مطالبه کرد که بودجه صداوسیما را به طور کامل در اختیار آن بگذارد، نه این که با نگه ‌داشتن مقداری از بودجه، از آن به عنوان اهرم فشار برای اجرای خواسته‌هایش استفاده کند یا به واسطه آن گروکشی کند.
کاهش هزینه‌ها به جای بهانه بی‌پولی
البته در این میان متقابلا صداوسیما هم وظایفی دارد که باید به آن‌ها عمل کند. سازمان صداوسیما مجموعه بسیار بزرگ و فربهی است که هزینه‌های بسیار زیاد کارمندان و نیروی انسانی‌اش باعث شده که بودجه آن برای مواردی که باید، یعنی برنامه‌سازی، ساخت سریال‌های با کیفیت و امثال این‌ها هزینه نشود و حقوق کارمندانش همه را ببلعد. طبیعتا وقتی این هزینه‌ها کاهش نیابد و مدیریت نشود، بهانه مشکلات مالی و بی‌پولی تا همیشه باقی خواهد ماند.
تبلیغ یا ضدتبلیغ؟
صداوسیما وظیفه دیگری هم دارد. وجود ملاحظات و محدودیت‌هایی که ابتدا گفتیم، دلیل بر این نیست که تلویزیون از محتوای شکل ارائه آگهی غافل شود. صداوسیما نباید یک آگهی بازرگانی تلویزیونی را در برهه زمانی خاصی، صدها بار از تمام شبکه‌ها پخش کند و با تبلیغ‌های طولانی حوصله مخاطب را سر ببرد. به علاوه باید سطح کیفی حداقلی برای آگهی‌های بازرگانی در نظر گرفته شود تا آگهی‌های جذاب‌تر و خلاقانه‌تر روی آنتن بروند. تلویزیون می‌تواند محدودیت زمانی مشخصی برای آگهی‌ها در نظر بگیرد، در طول روز تبلیغات متنوعی پخش کند و از همه مهم‌تر با توجه ویژه به محتوای آگهی، برای شعور مخاطب احترام قائل باشد تا تبلیغات را به آسانی تبدیل به ضدتبلیغ نکند.
تکذیب ادعای سازمان غذا و دارو توسط صداوسیما
لوسیون موی «ب» مجوز دارد
دیروز همچنین اداره کل بازرگانی صداوسیما درباره صحبت‌های سخنگوی سازمان غذا و دارو که گفته بود، «یک لوسیون مو هیچ مجوزی از سازمان غذا و دارو ندارد در نتیجه طبق قانون نمی‌تواند به عنوان یک محصول درمانی تبلیغات کند»، بیانیه‌ای صادر کرد. در بخشی از این بیانیه آمده است: «در سازمان صداوسیما، تبلیغ هر یک از محصولات، اعم از بهداشتی، آرایشی، غذایی و... مشروط به داشتن مستندات لازم از مراجع ذی‌صلاح است و در این زمینه هیچ استثنا، تبصره و مسامحه‌ای وجود ندارد. محصول ذکرشده نیز دارای پروانه بهداشتی ساخت به شماره 10317/ 135/ ص/ 96 به تاریخ 22 آذر سال 96 وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی معاونت غذا و دارو است و مدارک آن به سازمان صداوسیما ارائه شده و در پرونده این شرکت، موجود است.»
آگهی اهدای عضو حذف شد!
در پی جنجال بر سر آگهی‌های بازرگانی تلویزیونی، محمدحسین رنجبران مدیر روابط عمومی سازمان صداوسیما، توئیتی منتشر کرده و از کاهش پخش تبلیغ مربوط به اهدای عضو در تلویزیون خبر داده است. او در این توئیت نوشته است: «دیروز برخی به حق از حجم زیاد تبلیغ تشویق به اهدای عضو انتقاد داشتند. به رغم این که با همین تبلیغ ثبت نام روزانه 40 برابر شده و تازه به ایده‌آل آمارهای جهانی رسیده‌ایم اما امروز با مدیرکل بازرگانی سازمان صحبت کردم و قرار شد برای تامین نظر مخاطبان از حجم این تبلیغ کاسته شود.»
بی‌شک پیگیری انتقاد مخاطبان تلویزیون و جلب نظر آن‌ها اقدام خوبی است اما در این موضوع، ماجرا چیز دیگری‌ است و صورت مسئله کلا فرق می‌کند. بله، مدتی است مخاطبان به پخش آگهی‌های تکراری و طولانی که در طول روز صدها بار از همه شبکه‌ها پخش می‌شود، اعتراض و انتقادات فراوانی کرده اند اما این انتقادات تنها به آگهی اهدای عضو مربوط نمی شود و به طور مشخص نام چند کالای خاص در واکنش‌های مردم دیده می‌شود! بنابراین چه شده که تلویزیون تنها برای این آگهی که در نهایت هدفش فرهنگ‌سازی است، رویه‌اش را تغییر می‌ دهد؟ احتمالا چون پخش این آگهی برای صداوسیما نفع مالی نداشته، ساده‌ترین راه این بوده که تلویزیون در واکنش به موج انتقادات مخاطبان و رسانه‌ها این تبلیغ را هدف بگیرد وگرنه با طراحی و پخش تیزرهای جذاب و جدید به جای تکرار یک تبلیغ کلیشه‌ای، می‌توان نظر مردم را جلب کرد.
روزنامه خراسان