بزرگنمايي:

آریا بانو -
کارگردان فیلم «شکستن همزمان بیست استخوان»: پیوند ایران و افغانستان ناگسستنی است
١٦٦
٠
جام جم / از بدو تولد تاریخ سینما تا به امروز همواره شاهد همکاری چند برادر سینمایی بوده ایم، از برادران فرانسوی که سینما را خلق کرده‌اند گرفته تا برادران لومیر که نه تنها اولین فیلم‌های سینمایی جهان، بلکه اولین فیلم مستند و کمدی دنیا را از آن خود کردند و «ژان پیرداردن» و «لوک داردن» که توجه ویژه‌ای به ساخت فیلم‌های طبیعت‌گرایی داشتند. امروز شاید دیگر با اقتدار بتوان نام نوید و جمشید محمودی را در این فهرست قرار داد. نوید و جمشید محمودی که این روزها همکاری‌شان با تخلص «برادران محمودی» در تیتراژ فیلم‌ها و سریال‌ها آورده می‌شود، سال‌های سال در فیلمسازی صبر و تلاش کردند تا به جایگاه فعلی رسیدند. این دو برادر افغانستانی سال‌هاست که در ایران مهاجر هستند و درد مهاجرت و مشکلات پیرامون آن را با پوست و استخوان حس‌کرده‌اند. به همین خاطر امروز آن را دستمایه آثار خودشان قرار دادند و می‌کوشند با ارائه آثاری ارزشمند با این محتوا دین خود را به سینما ادا کنند. مهاجرت افغان‌ها به ایران، البته پدیده‌ای است که سال هاست در کشور ما رواج دارد. بیش از سه دهه جنگ در افغانستان باعث مهاجرت مردم افغانستان به ایران شد و همین مهاجرت در کنار تمام تلخی‌هایش بستر اجتماعی داستان‌های مختلفی را پدید آورد. فیلمسازان مختلفی در سینمای ایران مهاجرت را دستمایه آثارشان قرار دادند که از جمله آنها می‌توان به مجید مجیدی، محمدرضا عرب و وحید موسائیان اشاره کرد. البته موضوع مهاجرت افغان‌ها هنوز کهنه نشده. رنج مهاجران افغان، غربت‌شان، بی‌سرزمینی‌شان، مظلومیت‌شان و... هنوز جای کار بسیاری در سینما دارد. برادران محمودی «نوید و جمشید» بعد از تجربه موفق فیلم‌های «چند متر‌مکعب عشق» و «رفتن» این بار باز هم مهاجران افغان را دستمایه آثارشان قرار دادند و فیلمی ساخته‌اند به نام «شکستن همزمان بیست استخوان». فیلمی که در جشنواره جهانی فیلم فجر با استقبال کم‌نظیر منتقدان و مردم مواجه شد. فیلم «شکستن همزمان بیست استخوان» روایتگر زندگی دشوار مهاجران افغان در ایران است. در این فیلم، یک‌مهاجر افغان مقیم تهران به نام عظیم سخت کار می‌کند تا بتواند خانواده‌اش را به صورت قاچاقی به آلمان بفرستد. اما نبردن مادر پیر خانواده که دچار بیماری دیابت است و به پیوند گرده/ کلیه نیاز دارد مطرح می‌شود و عظیم باید بین جان خودش و مادرش یکی را انتخاب کند. فیلم شکستن همزمان بیست استخوان در دوره اخیر اسکار نماینده شایسته سینمای افغانستان بود. فیلمی که در جشنواره‌های متعددی جوایز متعددی کسب کرد و نام برادران محمودی را بیش از پیش در دنیا طنین‌انداز کرد. به بهانه حرف‌های اخیر مبنی بر امکان خروج مهاجران افغان از ایران، سراغ نوید محمودی تهیه‌کننده فیلم شکستن همزمان بیست استخوان رفتیم. فیلمی که بعد از اکران موفق در جشنواره جهانی فیلم فجر قرار است به‌زودی اکران عمومی شود.
بعد از اکران موفقی که فیلم شکستن همزمان بیست استخوان در جشنواره جهانی فیلم فجر داشت، ظاهــــــــرا قــــــــرار است بـــــــــه زودی آن را اکــــــران عمومی کنید؟
ما در آخرین خبر اعلام کردیم که دنبال اکران عمومی فیلم هستیم و به شورای صنفی نمایش و شورای‌عالی درخواست نمایش آن را دادیم تا درخواست‌های ما به ثمر برسد قطعا دو‌سه هفته‌ای باید صبر کنیم که جلسه‌های دوستان تشکیل شود و ببینیم بالاخره کی به ما مجوز می‌دهند. برای ما مهم است که فیلم را در تابستان اکران کنیم، اما این تصمیم منوط به دریافت مجوز آن است.
در افغانستان هم اکران عمومی آن را دارید؟
از آنجا که این فیلم محصول مشترک ایران و افغانستان است، هدفمان این است که آن را همزمان در هر دو کشور به اکران عمومی برسانیم. این اکران همزمان نقطه اشتراک جذابی است و کمک بسیاری به روابط بین فرهنگی دو کشور می‌کند.
فیلم‌های قبلی شما چند مترمکعب عشق و رفتن که هر دو محصول مشترک ایران و افغانستان هستند در سینماهای افغانستان با چه استقبالی مواجه شدند؟
چند مترمکعب عشق به عنوان نماینده سینمای افغانستان در اسکار باید در آنجا اکران می‌شد و اکران عمومی‌اش در آنجا بسیار مورد استقبال قرار گرفت و رفتن هم به همین شکل. کلا در این فیلم‌ها چون به لحاظ گویش و لهجه بازیگران این سرزمین صحبت می‌کنند برای مردم افغانستان خیلی جذاب است و از آنها بسیار استقبال می‌کنند.
در آینده هم می‌خواهید آثارتان را مشترکا با افغانستان تولید کنید؟
مشخص نیست. بر اساس قصه است که تصمیم می‌گیریم فیلم‌مان را کجا و چطور بسازیم. معلوم نیست که فیلم بعدی ما در ایران اتفاق می‌افتد یا در افغانستان یا در اروپا. سه فیلم چند مترمکعب عشق، رفتن و شکستن همزمان بیست استخوان به دلیل این‌که بیانگر قصه مهاجران افغانی در ایران بود طبیعتا می‌طلبید که محصول مشترکی با کشور افغانستان باشد.
به تازگی صحبت‌هایی انجام شده مبنی بر این‌که بر اثر افت شدید درآمد در ایران به دلیل تحریم‌های آمریکا، شاید از مهاجران افغان خواسته شود ایران را ترک کنند. با توجه به این‌که شما اصالتا افغانستانی هستید نظرتان درباره این مسأله چیست؟
تنها چیزی که می‌توانم بگویم این است که دوست ندارم راجع به این مسأله حرف بزنم.
استقبال از فیلم‌های ایرانی در کشور افغانستان چگونه است؟
فیلم‌ها به طرق مختلف به دست مردم افغانستان می‌رسد. بعضی‌ها یک فیلم را از طریق اینترنت دانلود می‌کنند (که در تمام دنیا مرسوم است) و امیدوارم روزی برسد که جلوی این کار گرفته شود و برخی دیگر هم فیلم‌های ایرانی را در اکران محدودی که در سینماها می‌شود می‌بینند، اما به واقع می‌گویم سینمای ایران و حتی بازیگران ایرانی در افغانستان کاملا شناخته شده هستند. این امر البته خیلی عجیب و غریب نیست. چون مراودات فرهنگی بین ایران و افغانستان همیشه وجود داشته و حداقل در چهار دهه گذشته مهاجران افغانستانی زیادی را در ایران داشتیم که هنگام بازگشت به کشورشان خواه‌ناخواه حامل بخشی از هویت فرهنگی ایرانی بودند. احساس می‌کنم ایران و افغانستان به دلیل دو کشور همسایگی و همزبانی، اشتراکات فرهنگی زیادی دارند که به این آسانی‌ها گسستنی نیست.
سینمای افغانستان را چطور می‌بینید؟
سینمای افغانستان، سینمای تلاشگر و رو به رشدی است. همین الان در جشنواره‌های بزرگ جهانی، سینمای افغانستان یا نماینده‌ای مستقل دارد یا نماینده‌ای مشترک با کشوری دیگر. فیلمسازان بسیار بزرگی از افغانستان هستند که جوایز ارزشمندی از جشنواره‌های مختلف گرفتند. صدیق برمک، کارگردان اهل افغانستان است که فیلم‌هایی از او چون اسامه، بیگانه و جنگ تریاک برنده جوایز بین‌المللی شده یا عتیق رحیمی، نویسنده و فیلمساز بنام افغانستانی که آثار ارزشمند زیادی را تولید کرده.
«شکستن همزمان بیست استخوان» در جشنواره جهانی فیلم فجر با استقبال خوبی از سوی مردم و منتقدان مواجه شد. با وجود این از آنجا که گیشه سینمای ایران دست فیلم‌های کمدی است و فیلم شما مولفه‌های کمدی ندارد، فکر می‌کنید چه بازخوردی در اکران عمومی داشته باشد؟
شرایط جامعه طوری است که فیلم‌های کمدی برایشان در اولویت سینما رفتن است. به این دلیل که می‌توانند یکی‌دو ساعت در سینما فضایی شاد و مفرح تجربه کنند. به همین دلیل هیچ گله‌ای بر آن نیست. 15 ـ 10 سال پیش هم دقیقا روال به همین گونه بود که فیلم‌های کمدی می‌فروخت و فیلم‌های اجتماعی نه. به نظرم این دوران‌گذاری است که بسته به شرایط اجتماعی تغییر می‌کند و می‌آید و می‌رود، اما در مورد فروش شکستن همزمان بیست استخوان در گیشه باید بگویم با توجه به این‌که محسن تنابنده در آن بازی چشمگیری دارد به نظرم می‌تواند مخاطب خودش را پیدا کند. البته نه به اندازه فیلم‌های کمدی، اما فکر نمی‌کنم این فیلم در گیشه شکست بخورد.