بزرگنمايي:

آریا بانو -
زنانی که سینما و ادبیات را پیوند دادند! 5
٤٠٩
٠
خراسان / گره خوردن دو حیطه جذاب ادبیات و سینما و پیوند ناگسستنی‌شان باعث شده است که کارگردان‌های زیادی به سمت جان بخشیدن به نوشته‌های روی کاغذ بروند. بعضی از فیلم‌های معروفی که به احتمال زیاد هم برای دیدن‌شان وقت گذاشته‌اید از روی کتاب‌ها ساخته شده‌اند و بسیاری از آن‌ها، جزو بهترین آثار سینمایی هستند. سینما با جادوی تصویر، توانسته است به آن بخشی از ادبیات که ظرفیت بصری و قابلیت نمایش بر پرده نقره‌ای را دارد، جان ببخشد. در بین آثاری که از ادبیات اقتباس شده، سهم زنان نویسنده اگرچه اندک اما قابل توجه است و برخی شاهکارهای ادبی آن‌ها به فیلم‌های شاخصی تبدیل شده است. در پرونده امروز زندگی سلام، نگاهی خواهیم داشت به نویسندگان موفق زن در دنیا که از آثار ادبی‌شان، اقتباس‌های سینمایی پر بیننده‌ای انجام شده است. در ضمن و در این پرونده به تعدادی زن نویسنده ایرانی‌ هم اشاره شده که آثار در خور توجهی از روی کتاب‌هایشان بر پرده سینماها به نمایش درآمده است و در تاریخ سینمای کشور ماندگار شده‌اند.
شاهکارهای خواهرانه
سه خواهر به نام‌های کوچک «شارلوت»، «امیلی» و «آن» معروف به خواهران برونته از نویسندگان انگلیسی قرن 19 هستند اما مرگ زود هنگام هر سه خواهر، فرصت خلق شاهکارهای ادبی بیشتر را از آن‌ها گرفت! «شارلوت» در 39 سالگی، «امیلی» در 30 سالگی و «آن» در 29 سالگی به دلیل بیماری فوت کردند اما آن‌ها در همین عمر کوتاهی که داشتند، آثار قابل توجهی از خود در دنیای مکتوب به یادگار گذاشتند. «تاکنون چندین فیلم سینمایی نیز از آثار ادبی این سه خواهر ساخته شده است. «جین ایر» فیلمی در ژانر رمانتیک و درام به کارگردانی «کری فوکوناگا» در سال 2011 و درام «بلندی‌های بادگیر» که در سال 1939 با کارگردانی «ویلیام ویلر» تبدیل به فیلم شد، از جمله این آثار است که هر دو جزو نمونه‌های موفق تبدیل کتاب به فیلم محسوب می‌شوند.
افسردگی انگلیسی
«ویرجینیا وولف»، یکی از شخصیت‌های برجسته ادبی است که تا 50 سال پس از انتشار آثارش هنوز در بین مردم و به خصوص کتاب دوستان ناشناخته بود. در طول جنگ جهانی اول و پس از آن، زمانی که همه درگیر جنگ و تبعات آن بودند، «وولف» به تاثیر جنگ در زندگی خانوداگی، اندوه شخصی و آسیب‌های فردی آن توجه کرد و درباره‌اش دست به قلم شد. «خانم دالووی» فیلمی به کارگردانی «مرلین گوریس» است که در سال 1997 منتشر شد و بر اساس رمانی از «ویرجینیا وولف» است که به شیوه جریان سیال ذهن نوشته شده، رمانی که در سال 2005 از سوی مجله تایم در میان 100 رمان برتر انگلیسی زبان از سال 1923 به بعد قرار گرفت. این فیلم در همان سال به فروش 108.8 میلیون دلاری دست یافت که فروش قابل توجهی به حساب می‌آید.
استعدادی که بر باد رفت
شاید اگر «مارگارت میچل» با مرگ زود هنگامش از دنیای ادبیات خداحافظی نمی‌کرد، امروز شاهکارهای بیشتری از او به یادگار مانده بود. این نویسنده موفق تنها با نوشتن یک کتاب به نام «بر باد رفته» شهرت جهانی یافت. در سال 1936 نخستین و تنها رمانش را منتشر کرد که در همان ابتدا صدها هزار نسخه به فروش رفت و در سال بعد به دریافت مهم‌ترین جایزه ادبی آمریکا یعنی «پولیتزر» دست یافت. تنها سه سال بعد، درام عاشقانه «بربادرفته» در سال 1939 توسط «ویکتور فلمینگ» ساخته شد. این فیلم جوایز متعددی(به طور مثال، شش جایزه اسکار) را از آن خود کرد و طی 20 سال در صدر پر فروش‌ترین فیلم‌های هالیوود قرار داشت.
جادوی نویسندگی
«جی.کی. رولینگ» خالق کتاب‌های معروف «هری پاتر» است. او که قبل از انتشار نخستین جلد از سری کتاب‌هایش، زنی فقیر بود و با کمک خرجی دولت زندگی می‌کرد، در عرض 12 سال از فروش کتاب‌ها و حق امتیاز فیلم‌هایی که براساس کتاب‌هایش ساخته شد به حدود 600 میلیون دلار ثروت دست یافت. موضوع کتاب‌های «هری پاتر»، داستانی تخیلی درباره جادو و جادوگری مخصوص کودکان و نوجوانان است و تقریبا به تمام زبان‌های زنده دنیا ترجمه شده است. در سال 2012، هشت‌گانه فیلم‌های هری پاتر، به فروشی بیشتر از 7٫7 میلیارد دلار رسید. در کل هشت فیلم از داستان هری پاتر ساخته شده ‌است که تمام‌شان جزو 50 فیلم پرفروش تاریخ بودند.
عامه‌نویس محبوب
«دانیل استیل» هشتمین نویسنده تاریخ است که کتاب‌های پرفروش می‌نویسد. تاکنون بیش از 800 میلیون نسخه از داستان‌های «استیل» در ژانر درام و رمان فروخته شده‌اند. فرمول او در داستان‌نویسی اغلب، شامل خانواده‌های ثروتمندی است که با یک بحران مواجه شده اند. با وجود این شگردهای دیگری در آثارش مشهود است؛ از جمله تهدید توسط عناصر تاریکی مانند زندان، تقلب، باج خواهی و خودکشی. تا کنون 22 اثر تلویزیونی و سینمایی از آثار او اقتباس شده است و دو اقتباس از کتاب‌هایش برنده جایزه گلدن گلوب شده‌اند.
پدیده آمریکای لاتین
«ایزابل آلنده» نوه‌ عموی «سالوادور آلنده» رئیس‌جمهور سابق شیلی است. وی را پدیده ادبیات آمریکای لاتین می‌نامند، فردی که حدود 57 میلیون نسخه از 19 جلد کتابش به فروش رفته، آثارش به 35 زبان دنیا ترجمه شده و 70 جایزه از 15 کشور دنیا راکسب کرده است. «ایزابل» در سال 1981 زمانی که پدربزرگش در بستر بیماری بود، نگاشتن نامه‌ای را خطاب به او شروع کرد که دستمایه رمان «خانه ارواح» شد. پس از اقتباس سینمایی پرستاره از این اثر مشهور که با همین نام در سال 1981 ساخته شد، او از شهرتی مضاعف برخودار شد.
آشنایی با نویسنده‌های زن ایرانی که بر اساس کتاب‌هایشان فیلم ساخته شده است
سینمای مکتوب آبیار و شیرمحمدی!
همان‌طور که گفتیم بین ادبیات و سینما پیوندی برقرار است. به همین دلیل است که آثار بسیاری از نویسندگان روی پرده سینما جان گرفته است یا نویسندگانی خود به شخصه در سینما پا گذاشته‌اند. همین جا لازم است به این نکته اشاره کنیم که «هوشنگ مرادی کرمانی» نویسنده‌ای است که در ایران بیشتر کتاب‌هایش تبدیل به فیلم شده‌اند. آثار او تاثیر بسیار چشمگیری بر سینمای ایران گذاشته است و کمتر نویسنده‌ ایرانی را می‌توان دید که تا این اندازه در رسانه‌‌های تصویری و در بین مخاطبان آن مطرح شود. تاکنون آثار مختلفی در قالب فیلم و سریال از کتاب‌های «مرادی کرمانی» وام گرفته‌اند. برای نمونه می‌توان به قصه‌های مجید (14 داستان)، 11 فیلم تلویزیونی و سه فیلم سینمایی «خمره» به کارگردانی «ابراهیم فروزش»، «چکمه» به کارگردانی «محمدعلی طالبی» و «مهمان مامان» به کارگردانی «داریوش مهرجویی» اشاره کرد. در این بین، جالب است بدانید این پیوند در بین هنرمندان زن ایرانی هم بروز یافته است. به عنوان مثال می‌توانیم به دو بانوی هنرمند یعنی «نرگس آبیار» و «مرجان شیرمحمدی» اشاره کنیم که درخشش بیشتری در این زمینه داشته‌اند. در ادامه به تعدادی از نویسندگان زن ایرانی اشاره می‌کنیم که از آثارشان اقتباس سینمایی انجام شده است.
شاهکارهای «نرگس آبیار»
«نرگس آبیار» چهره نام‌آشنا، نویسنده، کارگردان و همسر «محمدحسین قاسمی» تهیه‌کننده سینماست. او تاکنون بیش از 20 کتاب ادبی به چاپ رسانده و چهار اثر سینمایی ساخته است که کارنامه درخشانی است. رمان «کوه روی شانه‌های درخت» آبیار که مضمونی درباره دفاع مقدس دارد، برنده جایزه هشتمین «جشنواره کتاب دفاع مقدّس» شده ‌است. درباره افتخارات سینمایی «آبیار» شاید کافی باشد که در همین اندازه اکتفا کنیم که آخرین شاهکار او با نام «شبی که ماه کامل شد» اکنون روی پرده سینماست و بهترین فیلم جشنواره فیلم فجر امسال شناخته شده است. او از معدود کارگردان های موفقی است که از آثار خود اقتباس می‌کند. «آبیار» فیلم تحسین شده «شیار 143» را بر اساس رمانی از خودش با عنوان «اختر و روزهای تلواسه» در سال 92 ساخت که برگزیده بهترین فیلم از نگاه تماشاگران در جشنواره فیلم فجر همان سال شد و سیمرغ بلورین بهترین بازیگر زن را برای «مریلا زارعی» به ارمغان آورد.
کارنامه جالب «شیرمحمدی»
«مرجان شیرمحمدی» نیز به عنوان نویسنده زن ایرانی و بازیگر سینما فعالیت می‌کند. او همچنین همسر «بهروز افخمی» یکی از کارگردان‌های درجه یک سینماست. از این هنرمند نویسنده تاکنون دو رمان و دو مجموعه داستان به چاپ رسیده ‌است. اولین کتاب او برنده جایزه کتاب سال بنیاد گلشیری شد. تاکنون دو فیلم بلند سینمایی از داستان‌های او ساخته شده ‌است. فیلم «دیشب باباتو دیدم آیدا» ساخته «رسول صدرعاملی»، محصول سال 83 از داستان «بابای نورا» برگرفته شده است. در ضمن فیلم سینمایی «آذر، شهدخت، پرویز و دیگران» به کارگردانی همسرش «بهروز افخمی» که در سال 92 سیمرغ بهترین فیلم را از جشنواره فیلم فجر دریافت کرد هم از کتابی با همین نام که توسط شیرمحمدی نگاشته شده، اقتباس شده است. به تازگی خانه فرهنگ‌های جهان در کشور آلمان نیز از این نویسنده تجلیل کرده‌ و یکی از داستان‌های وی به زبان آلمانی ترجمه شده‌ است.
از «گلی ترقی» تا «ناهید طباطبایی»
افزون بر موارد ذکر شده، باید به فیلم «درخت گلابی» اشاره کرد که متاثر از داستان «درخت گلابی» اثر «گلی ترقی» بود و در سال 76 ساخته شد. این فیلم از جمله اقتباس‌های موفق سینمای ایران به شمار می‌آید. همچنین «نیمه پنهان» اثر «تهمینه میلانی» که محصول سال 79 و بر اساس داستانی از «فریده گلبو» است. فیلم در خور توجه «چهل سالگی» که توسط «علیرضا رئیسیان» در سال 88 ساخته شده هم برگرفته از رمانی «ناهید طباطبایی» است.
منابع: ایسنا، ایرنا، ایبنا، ویکیپدیا
نویسنده : نسیم سهیلی | روزنامه‌نگار