بزرگنمايي:

آریا بانو - استاد ردیف‌نواز گفت ایرانی‌ها سازهای موسیقی خود را بنا بر صوت المان‌ها در طبیعت می‌سازند و از این ‌رو گویی طبیعت را می‌شنیدند.


به گزارش هنرآنلاین ، عبدالمجید کیانی استاد ردیف‌نواز با حضور در برنامه "گفتاهنگ" رادیو گفت‌وگو ردیف موسیقی را همساز و همسو نمودن نغمات موسیقی تعریف کرد و افزود: موسیقی ایرانی از پیشینه بسیار دور به امروز رسیده است و فرهنگ شفاهی ایرانیان، شاخص‌های هنری و موسیقیایی را به‌خوبی حفظ کرده است.
وی با اشاره به اینکه فواصل موسیقیایی باید به‌خوبی حفظ شده و به نسل‌های بعدی منتقل شود، افزود: موسیقی ایرانی سینه‌به‌سینه به ما رسیده است؛ لذا کارشناسان موسیقی باید اقدام به حراست و حفظ آن نموده و هر یک را در مجموعه‌ای خاص با نام دستگاه قرار دهند.
کیانی یادآور شد: در گذشته دستگاه شور به‌عنوان نخستین آوردگاه آموزش موسیقی مورد نظر بود. این دستگاه گویی قصص مختلفی است که باید نسل به نسل روایت و حفظ شود.
وی در این میان فرهنگ شفاهی را دارای صفت ممتاز امانت‌داری خواند و افزود: با تأسیس مدرسه دارالفنون، بر اساس شیفتگی موسیقی کلاسیک غرب، علم نظری موسیقی ایران که به‌واقع بی‌نظیر است و از دوران کهن بر آمده و با فرهنگ و حکمت و فلسفه قرابت دارد، کنار گذاشته شد و تئوری دیگری جای آن را گرفت.
کیانی با بیان اینکه تئوری موسیقی غرب را نمی‌توان نفی کرد، افزود: تفکر مدرن نیز به موسیقی وارد شده و موجب برخی نوآوری‌ها می‌شود؛ لذا قصص موسیقی بر هم خورده و تخریب می‌شوند و آنچه در اختیار نسل امروز است، برگرفته از تلاش و امانت‌داری اساتید موسیقی است.
این استاد موسیقی سنتی به رادیو گفت‌وگو گفت: امروز متأسفانه موسیقی‌دانان به‌صرف دانستن ردیف، تصور می‌کنند قادر به سراییدن هستند؛ در حالی که موسیقی‌دان باید آداب این رشته را نیز بشناسد.
کیانی افزود: موسیقی دستگاهی به قرون قبل از یازدهم برمی‌گردد و قبل از آن موسیقی مقامی رواج داشت ولی با تغییراتی، این موسیقی سنتی به موسیقی ادواری بدل شد.
وی در بخشی دیگر از مصاحبه با رادیو گفت‌وگو، چیستی موسیقی را برآمده از حکمت و فلسفه دانست و افزود: در این بین فارابی قبل از اینکه موسیقی‌دان باشد، یک فیلسوف بوده و حتی قبل از آن می‌توان او را موسیقی‌دان دانست.
کیانی ادامه داد: فارابی قبل از پرداختن به موسیقی، مسائلی دیگر را طرح موضوع کرد. او موسیقی را واژه‌ای یونانی می‌دانست. همچنین زبان‌های بسیاری را آموخته بود و با ترجمه آثار ارسطو، موسیقی غرب را شناخت. البته تحت تأثیر قرار نگرفت و تنها ابزاری شد تا به شناخت موسیقی خودش بپردازد.
وی آهنگ و الحان را متشکل از نغماتی مختلف دانست و افزود: فارابی صوت و نغمه را بن‌مایه موسیقی می‌دانست و حکمت نظری این صوت را به دو بخش ملایم و غیر ملایم تبدیل می‌کرد.
کیانی در مصاحبه با رادیو گفت‌وگو گفت صدای باد، انسان، باران و حیوانات را اصوات طبیعی خواند و گفت: صوت‌های غیرطبیعی از طریق سازها ایجاد می‌شود و جالب اینجاست که ساز موسیقی ایرانیان بر اساس طبیعت بوده و گویی صدای طبیعت را به‌صورت شهودی در قالب ساز به گوش می‌رساند.
این استاد ردیف نواز اضافه کرد: بین هر صوت موسیقی فاصله‌ای وجود دارد که آن را بعد می‌خوانند و این ابعاد منجر به‌ملایمت و تنظیم نغمات موسیقی می‌شود.
کیانی تفاوت موسیقی ایران و موسیقی کلاسیک غربی را این‌گونه تشریح کرد: گردش نغمات ایرانی در چهار نوت یا دانگ گردآوری می‌شود. موسیقی از صداهای بم آغاز می‌شود و کم‌کم به اوج و صدای زیر ختم می‌شود و لذا باید دانگ‌های دیگری نیز بدان اضافه شود و این‌چنین پرده‌های موسیقی شکل می‌گیرد. موسیقی کلاسیک غرب اما از دو دانگ، تشکیل گام‌ها را می‌دهد و امروز این مسئله، ترتیب موسیقی ایرانی را بر هم زده است.
وی افزود: موسیقی دستگاهی و ردیف‌های ایرانی به‌صورت سینه‌به‌سینه به دست ما رسیده و زمانی که یونسکو قصد ثبت آن را داشت، تأکید کردیم که این میراث شفاهی و سینه‌به‌سینه است و این مسئله برای جهانیان نیز جالب و مورد توجه است.
"گفتاهنگ" با تهیه‌کنندگی سعید اردیانی روانه آنتن رادیو گفت‌وگو شد.