بزرگنمايي:

آریا بانو -
نسخه سینمایی مجری «عصرجدید»
k ٧.٧
١٠
صبح نو / فصل تابستان شروع ماراتن فیلمسازی در ایران است. سینماگران در این فصل برای دریافت مجوز ساخت اقدام و سعی می‌کنند در همین فصل، فیلمبرداری را کلید بزنند. دلیل اکثر آن‌ها برای این اشتیاق و عجله، رساندن فیلمشان به جشنواره فجر است. حالا نام آقای احسان علیخانی برای تولید یکی از همین فیلم‌ها منتشر شده است.
مجری‌شماره‌یک‌این‌روزها
دهه‌شصتی‌ها به‌خوبی یادشان است. گزارشگر برخی از برنامه‌های تلویزیون جوان خوش‌زبانی بود که کمی بعدتر خودش مجری رسمی برنامه‌های سیما شد. اگر مجریان مشهور تلویزیون را در قامت یک مثلث درنظر بگیریم، سه ضلع مشهور آن آقایان علیخانی، رشیدپور و حسنی هستند. اتفاقا با کمی فاصله، هر سه ضلع این مثلث هم حاصل یک نسل هستند. اگر امروز را در نظر بگیریم، به‌دلایل مختلف احسان علیخانی مجری شماره‌یک تلویزیون شناخته می‌شود. جذابیت، صدا و لحن گیرا، به‌روز‌بودن و... ازجمله ویژگی‌هایی است که باعث شد احسان علیخانی به جایگاه فعلی برسد. البته این جایگاه به همین راحتی‌ها و بدون حاشیه هم به‌دست نیامده است. علیخانی هم مانند تمام مجریان سیما یکی‌دوباری طعم ممنوع‌الکاری را چشیده است. البته، تقریبا پس از آن موارد علیخانی رفتار پخته‌تری از خود نشان داد که بی‌ارتباط با ورود او به دوران میانسالی نیز نبود. مجری مشهور شبکه سه هرچند بی‌حاشیه نبوده، با‌توجه‌به میزان شهرت و برنامه‌های تولید‌ی‌اش، این مقدار از حاشیه درخورتوجه و عجیب نیست. شاید یکی از مهم‌ترین حواشی علیخانی به ماجرای اسپانسر «ماه عسل» مربوط باشد. علیخانی که توانسته بود در چند سال ماه عسل را به‌عنوان یک برند در برنامه‌سازی معرفی کند، در سال گذشته وارد حاشیه عجیبی شد. حمایت مالی یکی از مؤسسات مالی از «ماه عسل» و «بهارنارنج» که بعدتر در دادگاه به اتهام فساد اقتصادی محکوم شد، علیخانی را به‌عنوان تهیه‌کننده آن برنامه‌ها چند‌هفته‌ای وارد هجمه‌ای سخت کرد که البته درنهایت، با شفاف‌سازی شبکه سه و اقدامات قضایی ماجرا تمام شد. پس از این مسائل، مجری جوان سیما و مسوولان شبکه سه تصمیم گرفتند که پس از سال‌ها، ماه عسل را تعطیل کنند و به جای آن «عصر جدید» را راه بیاندازند. عصرجدید که مرحله فینالش باقی مانده، با تمام مشکلات توانست به موفقیت درخورتوجهی دست پیدا کند. در‌این‌میان، شاید بزرگ‌ترین پیروز احسان علیخانی بود که توانست به انتقاداتی پاسخ دهد که او را مجری محافظه‌کار می‌دانست. برخی معتقد بودند او سال‌هاست به‌غیر از ماه عسل و برنامه سال تحویل، برنامه‌ای تولید نکرده که همین نشان‌دهنده ترسوبودن او برای تجربیات جدید یا در بهترین حالت تنبل‌بودن اوست.
پیچیدگی‌های‌تهیه‌کنندگی
هرچقدر بازیگری و حتی کارگردانی برای آدم‌های مختلف عرصه هنر جذاب است، تهیه‌کنندگی ماجرایش فرق می‌کند. تهیه‌کنندگی شرایط خاصی دارد که به‌همین‌دلیل بسیاری از آدم‌ها از آن فاصله می‌گیرند. اولین نکته‌ای که از ورود چهره‌ها به آن جلوگیری می‌کند، نبود شهرت مضاعف به‌واسطه تهیه‌کنندگی است. نهایت شهرت این شغل محدود به آدم‌های خودِ سینماست؛ پس طبیعتا علاقه‌مندان به شهر از دیگ تهیه‌کنندگی برایشان آبی نمی‌جوشد. دیگر لازمه ورود به عرصه تهیه‌کنندگی آشنایی به تعاملات قدرت در دایره سینما و فراتر از آن است. تهیه‌کننده باید به روابط پشت‌پرده نهادهای قدرت مشرف و لابی‌باز باشد و بتواند در زمان لازم، نرمش و حتی تغییرجهت محسوس داشته باشد. دیگر نکته مهم درباره عملکرد و امکان حیات حرفه‌ای تهیه‌کننده، توانایی در جذب سرمایه است. تهیه‌کننده به‌عنوان صاحب حقوقی فیلم سینمایی چند راه برای تأمین هزینه‌های ساخت فیلم دارد: اول اینکه خودش پولدار باشد که معمولا این حالت به‌ندرت رخ می‌دهد؛ دوم اینکه بتواند برای ساخت فیلم سرمایه جذب کند؛ به‌شکلی که تهیه‌کننده و یک یا چند نفر دیگر شریک پروژه می‌شوند. البته گاهی هم پیش می‌آید که ارگان‌ها شریک پروژه می‌شوند؛ ارگان‌هایی که به مجموعه‌های سینمایی محدود نیستند و بعضا از بانک‌ها تا وزارتخانه‌ها و حتی شرکت‌های خصوصی هم در پروژه‌های سینمایی همکاری می‌کنند. پس با این توضیحات متوجه می‌شویم فعالیت به‌عنوان تهیه‌کننده در سینما لااقل در شرایط حرفه‌ای چقدر سخت، پیچیده و چندوجهی است. حالا احسان علیخانی، یکی از مشهورترین مجریان سازمان صداوسیما، قرار است بعد از «بدون تاریخ، بدون امضاء» که به‌صورت مشترک تهیه‌کنندگی‌اش را برعهده داشت، اولین فیلمش را در مقام تهیه‌کننده به‌صورت مستقل بسازد. «برف آخر» به کارگردانی آقای امیرحسین عسگری است که اخیرا مجوز ساخت دریافت کرده است. امیرحسین عسگری کارگردانی فیلم‌اولی است که قرار است با علیخانی همکاری کند. فیلم قبلی که علیخانی به‌صورت مشترک تهیه کرده بود، به‌دلیل اینکه تصویری سیاه از جامعه ارائه می‌داد، انتقاد بسیاری از کارشناسان را برانگیخت. حال باید دید وی در دومین فیلم هم به‌سراغ موضوعات اجتماعی خواهد رفت یا فیلم جدید متفاوت خواهد بود.
سوالاتی‌ازعلیخانی
با‌توجه‌به توضیحات اول گزارش و سختی‌های تهیه‌کنندگی، دلیل ورود علیخانی به این عرصه خاص چیست؟ آیا علیخانی با‌توجه‌به عقبه اقتصادی متوسطی که به‌ادعای خودش دارد، توان تولید خواهد داشت؟ این مجری مشهور سیما به‌واسطه همکاری با برندهای تجاری در تولید برنامه‌های مشهور تلویزیون، طبیعتا روابط مناسبی با آن‌ها دارد، آیا این موضوع ارتباطی با تهیه‌کنندگی‌اش دارد؟ آیا علیخانی فقط به‌خاطر عشق به سینما وارد این کار شده یا به فکر روزهایی است که شاید بازهم در تلویزیون ممنوع‌الکار شود؟ بدیهی است که علیخانی هم مانند هر فرد دیگری حق ورود به عرصه تولید را دارد و این موضوع نه‌تنها ایرادی ندارد؛ بلکه ازنظر حرفه‌ای درخورتوجه است.
در این گزارش در پی ایجاد شبهه در ورود او به تهیه‌کنندگی نیستیم و قصد قضاوتش را هم نداریم؛ اما نحوه ورود او به سینما در قامت تهیه‌کننده موضوعی نیست که بتوان آن را نادیده گرفت. یکی از شروط دریافت مجوز برای تهیه‌کنندگی، مشارکت و سرمایه‌گذاری لااقل در حد یک فیلم سینمایی است؛ یعنی علیخانی به‌میزان مدنظر قبلا به‌عنوان سرمایه‌گذار در یک یا چند فیلم حضور داشته است. حالا یا این پول از جیب خودش بوده یا دوستان متمول، چیزی نیست که از آن خبر داشته باشیم و شاید دلیلی هم برای کندوکاو درباره‌اش وجود نداشته باشد. با همه این حرف‌ها، احسان علیخانی و آدم‌هایی مثل او که شهرتشان را به‌واسطه حضور در رسانه ملی به‌دست آورده‌اند، درهرصورت در چنین مواقعی در زیر ذره‌بین رسانه‌ها هستند. اینکه علیخانی به‌واسطه فعالیتش در سیما و همکاری‌اش با برندهای تجاری، بنیه مادی تهیه‌کنندگی را پیدا کرده، موضوعی است که احتمالا به‌راحتی نتوان تشخیص داد. اینکه علیخانی پس از فیلم برادران جلیلوند این‌بار با کارگردانی فیلم‌اولی سراغ چه مضمونی رفته باشد، نکته کنجکاو‌کننده‌ای است. سوال دیگر درباره دلیل همکاری علیخانی با یک فیلم‌اولی است که طبیعتا خطر فراوانی دارد. شاید دلیلش این است که او در همکاری با یک فیلم‌اولی امکان اعمال نظر بیشتری در طول کار دارد. سوالات مختلفی درباره مجری عصرجدید وجود دارد که بسیاری از آن‌ها به‌راحتی به پاسخ نمی‌رسند. باید تا جشنواره و اکران احتمالی فیلم احسان علیخانی در سینما منتظر بمانیم و ببینیم آیا علیخانی هم مثل برخی از هنرمندان تلویزیون، نسخه سینمایی‌اش با نسخه تلویزیونی متفاوت است یا نه.