بزرگنمايي:

آریا بانو -
رابطه ساعت خواب با هوش و خلاقیت چیست؟
٩٩
٠
روزنامه شهروند / خیلی از افرادی که شب‌ها دیر می‌خوابند، به هیچ‌وجه حاضر نیستند از این عادت دست بکشند. این افراد از سکوت و تاریکی شب برای طرح ایده‌های خلاقانه الهام می‌گیرند و به قول خودشان، جرقه‌های نوآوری که در ذهن‌شان زده می‌شود، در روشنایی روز محال است به فکرشان خطور کند.
در این مقاله قصد داریم به مرور پژوهش‌های انجام شده پیرامون تأثیر دیر خوابیدن روی هوش و خلاقیت بپردازیم تا ببینیم آیا افرادی که دیر می‌خوابند، واقعا باهوش‌تر و خلاق‌ترند؟
هیچ حسی بدتر از این نیست که صبح خواب بمانید. شاید با داد و فریاد مادرتان از خواب بپرید، شاید هم با صدای موبایل‌تان که، چون دیر کرده‌اید، از سر کار سراغ‌تان را می‌گیرند (البته با این فرض که شاغل باشید).
بدترین قسمت قضیه اینجاست که وقتی هنوز هوش و حواس‌تان سر جایش نیامده، مجبورید به مادرتان توضیح دهید که چرا خواب مانده‌اید. واقعیتش این است که تا دیروقت داشتید کتاب می‌خواندید، آن هم یکی از جذاب‌ترین کتاب‌هایی که آدم دلش نمی‌آید نصفه‌ونیمه رهایش کند، بعدش هم مشغول تمرین تصویرسازی با نرم‌افزار اَدوبی شدید و زمان از دست‌تان در رفت.
همین که اعتراف کنید، احتمالا کامپیوترتان را تحریم می‌کنند و شب‌ها راهی جز این ندارید که زود بخوابید. سر کار هم که بروید، اوضاع بهتر از این نیست. رئیس‌تان به محض ورود یادآوری می‌کند که چوب‌خط دیرکردهای‌تان پر شده است.
حالا فرض کنید صاف صاف توی چشم چنین آدمی نگاه کنید و بگویید: «راستش آقای رئیس! دیشب تا دیروقت داشتم روی زندگی یه‌جور کرم خاکی تحقیق می‌کردم!» خلاصه هیچ‌کس حاضر نیست با شنیدن چنین توجیهاتی از خواب‌ماندن‌های مداوم‌تان چشم‌پوشی کند.
اگر شما هم از آن دسته افرادی هستید که به زود خوابیدن عادت ندارید، بعید نیست هر چقدر هم که سرزنش‌تان کنند، باز به شب‌زنده‌داری ادامه دهید. تمام روز احساس خستگی می‌کنید و، چون نمی‌توانید صبحِ اول وقت از خواب بیدار شوید، بسیاری از فرصت‌های شغلی از کف‌تان می‌رود، اما همچنان اصرار دارید شب‌ها تا دیروقت بیدار بمانید؛ انگار زود خوابیدن در ذات‌تان نیست.
بسیاری از افرادی که با خواب به موقع مشکل دارند، معتقدند هیچ کار خاصی نیست که ترغیب‌شان کند به خاطرش زود بیدار شوند، در عوض خیلی کار‌ها هست که ارزش بیدار ماندن دارد. این قبیل افراد ادعا می‌کنند شب‌ها ایده‌های خلاقانه به سرشان می‌زند، دیروقت که می‌شود تازه حس می‌کنند پرانرژی‌تر شده‌اند و سرشار از آرامشند.
وقتی دلیل این همه حال خوب را بپرسید، احتمالا در جواب‌تان می‌گویند شب‌ها هیچ چیزی حواس‌شان را پرت نمی‌کند و به قول خودشان، جز نوری که کم‌کم از افق پیدا می‌شود و نوید صبح را می‌دهد، هیچ مانع دیگری پیش روی خود حس نمی‌کنند.
نتایج عجیب یک تحقیق
جالب است بدانید بر اساس نتایج پژوهشی که در شبکه خبری آنلاینِ هافینگتُن پُست منتشر شد، افرادی که الگوی خواب طبیعی ندارند و در ایجاد الگو‌های خواب تکاملی پیشقدم می‌شوند، باهوش‌ترند و ذهن بازتری دارند.
در پژوهش دیگری که در دانشگاه مادرید انجام شد، پژوهشگران پس از بررسی 1000 دانش‌آموز دریافتند آن‌هایی که به دیر خوابیدن عادت داشتند و صبح‌ها دیرتر بیدار می‌شدند، نمرات بالاتری را در آزمون‌های استدلال قیاسی کسب کردند. آزمون استدلال قیاسی به طور معمول در سنجش هوش عمومی استفاده می‌شود.
به گزارش پایگاه خبری اِی‌بی‌سی سایِنس (ABC Science)، پژوهشگران دانشگاه کاتولیک سِیکرِد هارت (Sacred Heart) در میلان به نتایج درخور توجهی پیرامون تأثیر دیر خوابیدن در خلاقیت دست یافتند.
در این پژوهش، از 120 نفر مرد و زن در سنین مختلف خواسته شد خودشان را در یکی از این سه دسته جای دهند: دسته اول، افرادی که شب‌ها دیر می‌خوابند و صبح‌ها دیر بیدار می‌شوند؛ دسته دوم، افرادی که شب‌ها به‌موقع می‌خوابند و صبح‌ها زود بیدار می‌شوند و دسته سوم، افرادی که بین دسته اول و دوم قرار می‌گیرند.
سپس این افراد در سه آزمون مختلف که به منظور سنجش سطح تفکر خلاق طراحی شده بود، شرکت کردند. در آخر، نتایج این آزمون‌ها بر مبنای فاکتور‌هایی نظیر نوآوری، جزییات، روان‌بودن بیان و انعطاف‌پذیری امتیازبندی شد.
پژوهشگران پس از ارزیابی نتایج اعلام کردند افرادی که عادت داشتند شب‌ها دیر بخوابند، نمرات درخشان‌تری را در هر یک از آزمون‌ها کسب کردند. در این پژوهش مشاهده شد افرادی که شب‌ها زود می‌خوابیدند یا این‌که در حد وسط قرار داشتند، به زحمت توانستند به نمرات بالای 50 دست پیدا کنند.
به گفته مارینا جامپییِترو (Marina Giampietro)، نویسنده ارشد پژوهش فوق، خلاقیت بالای افرادی که شب‌ها دیر می‌خوابند از «رشد روحیه غیرمتعارف و قابلیت کشف راه حل‌های جایگزین و مبتکرانه» ناشی می‌شود.
بر اساس این پژوهش، افرادی که شب‌ها دیرتر از سایرین به رختخواب می‌روند، خلاق‌ترند. در نقطه مقابل، کارآمدی افراد سحرخیز بیشتر است. البته، همه چیز بستگی به این دارد که چطور از اوقات بیداری‌تان بهره می‌برید.
افراد سحرخیز، ساعات آغازین صبح را به انجام فعالیت‌های روزمره مثل ورزش، تهیه صبحانه و آماده‌شدن برای رفتن به سر کار اختصاص می‌دهند، اما شب‌زنده‌دار‌ها بهره به‌مراتب باکیفیت‌تری از اوقات بیداری‌شان در طول شب می‌برند و این زمان را به نوآوری و طرح ایده‌های خلاقانه می‌گذرانند.