بزرگنمايي:

آریا بانو - یک جامعه‌شناس جدایی‌گزینی طبقاتی در محلات و شهرها را عنصر مهمی در چند پاره شدن جامعه و سوق دادن افراد به سمت انزوا دانست.


سرویس معماری هنرآنلاین: حسین ایمانی جاجرمی جامعه‌شناس و عضو هیأت علمی دانشگاه تهران، پیوند بین حوزه جامعه‌شناسی و معماری و شهرسازی را امری بدیهی خواند و در این‌باره به خبرنگار هنرآنلاین گفت: پیوند بین حوزه‌های علمی در روزگار فعلی امری بدیهی و مسلم است این در حالی است که با بحث‌های مطرح شده کنونی، جامعه‌شناسی به نحوی مکمل و حتی هدایت‌کننده بحث‌های معماری و شهرسازی به شمار می‌رود.
او افزود: در کتاب مرگ و زندگی شهرهای بزرگ آمریکایی اثر خانم جین جیکوبز و جنبش شهرگرایی نوین که به راه افتاده، همواره بحث بر این بود که تعاملات اجتماعی در محلات، شهرها و ... چقدر در زندگی انسان‌ها تأثیرگذار هستند. در واقع اگر ما بعد انسانی را نادیده بگیریم، یقیناً اجتماع تسلیم قدرت‌های مکانیکی می‌شود.
این جامعه‌شناس تصریح کرد: اخیراً در آمریکا کتابی با عنوان "کاخ‌هایی برای مردم؛ چگونه زیر بنای اجتماعی می‌تواند به نبرد با نابرابری و قطبی شدن و زوال زندگی مدنی کمک کند" از اریک کلایننبرگ؛ استاد جامعه‌شناسی در آمریکا منتشر شده است. او در این کتاب به این موضوع می‌پردازد که اساساً راه درمان مؤثر برای خشونت، اختلافات، تضادهای موجود در شهر و حتی تغییرات اقلیمی و موج‌های مخرب، در زیرساخت‌های اجتماع نهفته است که متأسفانه کمتر مورد توجه قرار می‌گیرد. در واقع این جامعه‌شناس بر این مسئله تأکید دارد که با استفاده از بافت و زیربنای اجتماعی مناسب می‌تواند جامعه را به سمت بهتری از نظر رفتاری و اجتماعی سوق داد.
ایمانی جاجرمی، نادیده گرفته شدن جامعه‌شناسی در عرصه شهرسازی و معماری را امری بدیهی خواند و گفت: به طور حتم باید درباره ایران مطالعات بیشتری انجام شد تا پاسخی کاملاً علمی به مسئله جایگاه جامعه‌شناسی در عرصه معماری و شهرسازی ایران بدهیم؛ اما بدیهی است که شهرسازی و معماری در ایران تسلیم پول و تجاری‌سازی شده است؛ بنابراین توجه به ابعاد انسانی و زیرساخت‌های اجتماعی در آن رعایت نمی‌شود.
او بر لزوم وجود فضاهای عمومی برای معاشرت مردم تأکید کرد و افزود: شرایط کنونی ما به نحوی است که اغلب ما حسرت فضاهایی مانند بلوار کشاورز را داریم که در آن شرایط مناسبی مانند پیاده‌روهای عریض، فضای سبز، آب، درخت و... وجود دارد و امکان پیاده‌روی را برای عموم مردم فراهم می‌کند. این در حالی است که ما می‌بینیم علی‌رغم حرف‌هایی که درباره اهمیت جمعیت پیاده در شهر زده می‌شود، فضاهایی که در توسعه جدید ساخته می‌شوند، دارای چنین استانداردهایی نیستند و عموماً به شکلی منقطع هستند.
این جامعه‌شناس خاطرنشان کرد: شرایط در شهرهای ما به گونه‌ای است که فضاها برای پیاده‌روی و حتی اتصال مناطق به یکدیگر کاملاً منقطع هستند در حالی که در کشورهایی مانند آمریکا و تمام دنیا، محلات به یکدیگر متصل می‌شوند.
ایمانی جاجرمی، جداسازی محلات از یکدیگر را دارای آسیب اجتماعی دانست و گفت: نگاه منقطع به محلات و شهرها به جدایی‌گزینی طبقاتی و چند پاره شدن اجتماع می‌انجامد در حالی که وقتی فضاها و زیرساخت‌ها را به یکدیگر متصل کنیم، فضایی در اختیار مردم قرار داده‌ایم که در مواقع بحران به داد یکدیگر برسند.
او ادامه داد: ما در دوره‌ای زندگی می‌کنیم که تغییرات اقلیمی و بلایای طبیعی امری مسلم است بنابراین در تمام دنیا باید منتظر بحران‌های غیرمنتظره باشیم به خصوص در ایران که مسئله زلزله امری جدی است. در چنین شرایطی قطعاً باید به این فکر باشیم که مردم بیشتر با یکدیگر تعامل داشته باشند تا در مواقع بحران که عملاً تکنولوژی و بسیاری از بحث‌های زیرساختی وجود ندارند، مردم بتوانند به یکدیگر کمک کنند.
این جامعه‌شناس، شهرسازی و معماری را عنصر مهمی در سلامت روحی جامعه دانست و بیان کرد: به طور حتم نحوه شهرسازی و معماری بر عملکرد مردم در جامعه تأثیرگذار است. در واقع بین سلامتی و پیوندهای اجتماعی یک ارتباط عمیق وجود دارد؛ بنابراین باید فضاهایی را برای نزدیک کردن و تعامل مردم مدنظر قرار دهیم.
ایمانی جاجرمی ادامه داد: بخشی از مشکلات جامعه امروز ما به شهرسازی و معماری مربوط است زیرا سیاست‌هایی چون جدایی‌گزینی در پیش گرفته شده که عملاً به افزایش خشونت می‌انجامد. در واقع یک شهرساز باید به عنوان رهبر تصمیم‌گیری در عرصه شهری بداند که اولویت نخست در هر شهری، بحث تحرک است؛ بنابراین باید فضاهای پیاده را مدنظر قرار دهد؛ زیرا به واسطه چنین فضاهایی امکان آشنایی افراد با یکدیگر و شکل‌گیری دوستی‌های عمیق امکان‌پذیر می‌شود که می‌تواند در مواقع بحران بسیار مفید واقع شود.
او افزود: اگر اولویت‌های نخست در شهرهای‌مان فضاهای خصوصی باشد، مردم به سمت انزوا سوق پیدا می‌کنند و در آن غرق می‌شوند. این مسئله با وجود رسانه‌های اجتماعی که بیشتر مردم را به سمت انزوا و تنهایی برده‌اند، می‌تواند برای جامعه خطرناک باشد.
این مدرس دانشگاه تصریح کرد: باید یک بازاندیشی در فضاهای شهرسازی و معماری داشته باشیم ضمن اینکه ضروری است دانشکده‌های مشترکی نیز در این بخش ایجاد کنیم تا رشته‌هایی چون جامعه‌شناسی و معماری و شهرسازی بتوانند با یکدیگر در ارتباط بیشتری باشند. ارتباط این رشته‌ها با یکدیگر امری ضروری است زیرا بحران‌های شهری هم‌اینک نیز آشکار شده و نیازمند بازبینی و راه‌حل‌های درست است.