بزرگنمايي:

آریا بانو -
مهد کودک؛ فرصتی برای رشد یا تهدیدی برای سلامت؟
k ١.٩
١
ایرنا / وضعیت نامساعد برخی مهدهای کودک، موجب نگرانی والدینی شده که فرزندشان را برای نگهداری و همچنین آموزش و تربیت پیش از دبستان به این مراکز می فرستند. آیا مهدکودک فرصتی برای رشد است یا تهدیدی برای سلامت جسم و روان کودکان؟
ضرورت آموزش های پیش از دبستان به کودکانی که در سنین 3 تا 6 سالگی قرار دارند، موجب شده تعداد زیادی مهد کودک در سراسر کشور ایجاد شود. همچنین در سال های اخیر با توجه به تغییرات اساسی در شیوه زندگی افراد، ضرورت ایجاد مهدهای کودک برای کودکانی که پدران و مادران شاغل دارند، غیرقابل انکار است؛ کودکانی که در دوره حساس رشد اجتماعی‌، ذهنی و شناختی قرار دارند و عدم آموزش مهارت های ضروری، از سوی والدین یا مربیان متخصص به آنان، می تواند سبب کاهش رشد و پرورش ذهنی، شناختی و اجتماعی آنان شود.
با توجه به اینکه در سال های اخیر حضور زنان در عرصه فعالیت های اجتماعی پر رنگ تر از گذشته شده، تعداد مادرانی که مشغول به کار در مشاغل خارج از خانه هستند رو به افزایش نهاده است. از این رو والدین شاغلی که فرزندان زیر سنین دبستان دارند برای آموزش مهارت های ضروری پیش از دبستان به فرزندان خود، زمان و فرصت کمتری پیدا می کنند. در این میان بسیاری از والدین ناچار می شوند کودک خردسالشان را روزانه و برای ساعاتی به مهد کودک بسپارند. در این میان، انتشار برخی تصاویر و اخبار اذیت و آزار کودکان در چند مهد کودک‌،‌ سبب شده اعتماد عمومی نسبت به این دست مراکز گاه خدشه دار شود.
مهد کودک؛ باید و نبایدها
به دلیل اهمیت و حساسیت آموزش و تربیت کودکان در سنین پیش دبستانی، استاندارد های مشخصی برای تاسیس و فعالیت مهدهای کودک از سوی سازمان ملی استاندارد تعریف شده است. مهد کودک به عنوان نخستین تجربه کودک برای زندگی در اجتماع، می بایست تمامی نکات، از جمله بهداشت و ایمنی کودکان و انتخاب یک سیستم آموزشی هوشمند و متناسب با سن کودکان را رعایت کند.
همچنین افرادی که می خواهند در مهدهای کودک مشغول به کار شوند، هر چند برخی تحصیل کرده در رشته های دانشگاهی مرتبط با کودکان هستند، اما واضح است که باید دوره های مربیگری و ارتباط با کودکان را بگذرانند، چرا که نحوه رفتار و ارتباط مربیان با کودکان، تاثیر بی واسطه ای در رشد و سلامت روانی، ذهنی و جسمی آنان دارد. از سوی دیگر مشکلاتی از جمله پایین بودن حقوق دریافتی و بیمه نشدن مربیان و کارکنان بعضی مهدهای کودک، ممکن است موجب فشارهای مالی و روانی بر آنان و در نتیجه کاهش کیفیت عملکردشان شود.
در این میان، علی رغم حساسیت های ویژه حوزه آموزش و تربیت کودک، تعدادی از مهدهای کودک و مربیان فعال در کشور، فاقد فاکتور های لازم برای ارتباط با کودکان هستند، در نتیجه باید نحوه فعالیت این مراکز، از سوی متولیان آموزش های پیش از دبستان، به شکل مداوم کنترل شود. همچنین گزارش فعالیت بدون مجوز تعدادی مهد کودک در بعضی نقاط کشور نشان می دهد والدین باید پیش از ثبت نام فرزندشان در این مراکز، ابتدا اطمینان حاصل کنند آن مرکز دارای مجوز از سازمان بهزیستی و یا سازمان آموزش و پرورش کشور است یا خیر.
صدمات کژکارکردهای مهدکودک
نحوه تربیت کودکان در سنین پیش از دبستان، می تواند بخش مهمی از شخصیت آنان را شکل دهد؛ کودکانی که اصلی ترین سرمایه برای توسعه و پیشرفت کشورشان در آینده هستند و آموزش و پرورش آنان می تواند سهم به سزایی در رسیدن به فردایی روشن داشته باشد. بنابراین نیاز به ایجاد یک نهاد سازمان یافته در سراسر کشور برای آموزش مهارت های پیش از دبستان به کودکان‌، غیر قابل انکار است‌؛ مهارت هایی که یادگیری آنها می تواند سبب رشد فکری و اجتماعی کودکان شود.
به علاوه والدین شاغلی که معمولا زمان کمتری با کودکان خود می گذرانند گاهی ناگزیرند فرزندان خود را به کودکستان بفرستند. در این میان تعداد پیش دبستان ها و مهدهای کودکی که گفته می شود بعضی تحت نظارت سازمان بهزیستی و بعضی دیگر زیر نظر سازمان آموزش و پرورش اداره می شوند، روز به روز در حال افزایش است.
افزایش تعداد مهدهای کودک در حالی است که به نظر می رسد علی رغم اهمیت و حساسیت نحوه عملکرد آنها از جهت تاثیری که بر جسم و جان کودکان می گذارند، نظارت علمی، اصولی و کافی، بر فعالیت هایشان وجود ندارد. گزارش چند مورد کودک آزاری در مهدهای کودک داخل کشور می تواند بر وضعیت نامساعد تعدادی از این مراکز، صحه بگذارد.
انتشار تصاویر آزار و اذیت یک کودک به دست خدمه مهد کودکی در اردبیل و خبر شکسته شدن استخوان ترقوه یک پسر بچه بر اثر رفتار خشن مربی یکی از مهدهای تهران، می تواند نشان دهد تعدادی از این مراکزها فاقد استاندارد های لازم برای مراقبت، آموزش و تربیت کودکان هستند و نحوه نظارت بر عملکرد و فعالیت آنها از سوی متولیان آموزش های پیش از دبستان، آن طور که باید باشد، نیست.
از طرفی آسیب پذیری بسیار زیاد کودکان در سنین زیر 6 سال، موجب شده، نگرانی ها درباره وضعیت کودکانی که به مهد می روند دو چندان شود. اگر چه مهدهای کودک می توانند، نخستین تجربه رویارویی کودک با جامعه و سرآغازی برای جامعه پذیری فرزندانمان باشند اما اگر این مراکز معیارهای امنیتی، آموزشی و تربیتی لازم را نداشته باشند، بستر مناسبی برای شکوفایی استعدادها و تکامل تربیتی کودکانمان نخواهند بود.