زير آسمان اين شهر، زنان کارآفريني زندگي مي کنند که همراه با تغيير ساختاري جامعه و بر اثر تحولات زندگي خانوادگي، با خودباروي و تلاش، کمر همت بسته اند و رشته ي زندگي خود و ديگران را مي بافند؛ زناني که با نمايش توانمندي هاي خود اثبات مي کنند که تنها نبايد در خانه محدود بمانند بلکه اين صلاحيت را دارند که پا به پاي مردان در عرصه هاي اجتماعي و اقتصادي حضور داشته باشند.

اين زنان باکارآفريني توانسته اند توانايي هاي خود را آشکار و موانعي را که در بروز استعدادهاي خود دارند رفع کنند و هر روز بيشتر و بيشتر بر اين توانمندي ها بيافزايند تا آن جا که براي خود و جامعه خود منشا اثر شوند.

شکي نيست بخشي از زمينه هاي فردي کارآفريني در مجموعه ويژگي هاي فرد وجود دارد اما بخشي ديگر مي تواند از طريق نظام آموزشي مبتني بر ايجاد خلاقيت و نوآوري در ميان دانش آموختگان، شکل گيرد. همچنين معرفي الگوهاي برتر در اين مورد هم علاوه بر فرهنگ سازي، به اعتماد سازي زنان در اين عرصه کمک شاياني خواهد کرد و مي تواند چشم انداز بهتري را در عرصه کار زنان به نمايش گذارد.

به همين بهانه گروه پژوهش و تحليل خبري ايرنا به سراغ يکي از زنان کارآفرين رفت. سيده فاطمه مقيمي مشاور رييس اتاق تهران در امور بانوان بازرگان و کارآفرين با تلاش فراوان توانسته با کنارزدن انگاره هاي مردمحور در عرصه اشتغال، دوشادوش آنان در عرصه هاي اقتصادي و بين المللي به پيشرفت هاي چشمگيري دست يابد و در سال 2012 ميلادي به مناسبت توانمندسازي بانوان در بخش حمل و نقل کشور و کار آفرين، از سوي «بانک توسعه اسلامي» موفق به اخذ عنوان کارآفرين برتر کشورهاي اسلامي شود. در ادامه مشروح گفت و گوي ايرنا با مقيمي آمده است:

*** سئوال: خانم مقيمي! عرصه حمل و نقل که شما در آن فعال هستيد معمولا به عنوان يک حوزه ي مردانه تلقي مي شود. شما چگونه وارد اين عرصه شديد و به نوعي تابوشکني کرديد؟

** مقيمي: متاسفانه در دهه ي پنجاه، با جو حاکم بر فضاي اشتغال زنان، بعد از فارغ التحصيلي در رشته ي مهندسي عمران، با مشکلات زيادي در خصوص کار يک زن در محيط کارگاهي ساختماني مواجه شدم و همين باعث شد از کار در اين رشته باز بمانم. اما از آن جا که دست تقدير همواره بر سرم بود در فروردين ماه سال 58 که در آگهي هاي روزنامه ها به دنبال کار بودم، براي تماس با يکي از آگهي ها، در کنار باجه ي تلفن و در صف متقاضيان استفاده از تلفن همگاني با دختر خانمي که در انتظار نوبت بود هم صحبت شدم و وقتي متوجه شد که من به زبان انگليسي و ترکي تسلط کامل دارم، پيشنهاد داد در شرکت حمل و نقل بين المللي يکي از اقوام وي که به يک مترجم براي کارهاي بين المللي نياز داشت مشغول به کار شوم که اين خود آغازي شد بر پايان بيکاري من. هيچ آشنايي به اين نوع کار نداشتم و کار کردن در جمعي از رانندگان مرد بسيار مشکل بود اما با همت و تلاش و حمايت هاي بي دريغ خانواده، توانستم در مدت کمتر از يک سال سمت مديريت داخلي شرکت را برعهده بگيرم.

*** سئوال: شما اولين بانوي زن ايراني هستيد که توانست يک شرکت بين المللي حمل و نقل را به نام خود ثبت کند و به سِمت مديرعاملي شرکت کشتيراني و حمل و نقل بين المللي «سديدبار» دست يابد؛ آن هم در زماني که انجام اين کار بسيار سخت و با باورهاي جامعه مغايرت داشت. عنصر مهم موفقيت شما چه بود؟

** مقيمي: مسووليت پذيري و تلاش روزافزون و اين که نشان بدهم زنان ايراني تا چه اندازه مي توانند در توسعه ي کشور موثر باشند.

*** سئوال: به طور حتم در رسيدن به اين اهداف با مسايل و مشکلات فراواني مواجه بوده ايد. پيش آمده که خسته شويد و دست از کار بکشيد؟

** مقيمي: هرگز احساس ياس و نااميدي نکردم. در طي سي و اندي سال فعاليت در اين صنف با ناهنجاري ها، کشمکش ها، تهديدها، برخوردها، مانع ها و مانع تراشي ها روبرو بودم، اما استقامت کردم. براي نمونه در فرايند گرفتن مجوز براي تاسيس شرکت حمل و نقل بين المللي بارها به در بسته خوردم اما از آن جا که هر شکست براي من شروع يک تلاش پر توان تر بود، با عزمي جزم تر سرانجام به عنوان يک زن به حوزه ي غير قابل نفوذ مديريت حمل و نقل وارد شدم. مردان اين حوزه، وقتي پشتکار و اصرار من براي گرفتن جواز تاسيس را مي ديدند تعجب مي کردند و حتي خاطرم هست وقتي مجوز را گرفتم از من تعهد گرفتند که در صورت بروز هرگونه شکايت و تخلفي اين مجوز باطل مي شود اما از آن جا که هدف من مشخص بود توانستم به آنان بفهمانم که زنان نيز در اين صنعت موفق خواهند بود و منحصر به مردان نيست.

*** سئوال: معمولا مردم در مواجهه با افراد موفق به خصوص اگر آن فرد زن باشد به اين قضاوت مي رسند که از پارتي يا آشنا کمک گرفته است. نظر شما در اين ارتباط چيست؟

** مقيمي: من در خانواده يي فرهنگي بزرگ شدم که از تلاش من در شرکت حمل و نقل تعجب مي کردند چرا که رشته ي تحصيلي من هم با شغلم مغايرت داشت اما همواره حامي من در رسيدن به هدف بودند. زني هستم که به واسطه ي تخصص و تجربيات نه ارتباط قوم و خويشي با کسي به درجه هاي بالاي صنفي دست يافته ام. اما از آن جا که اين امر در کشور ما امري عجيب محسوب مي شود و هنوز هم دستيابي به هدف با کمک گرفتن از ديگران برابر است، براي افراد اين سوال پيش مي آيد که چطور يک زن بدون ارتباط با هيچ خط وگروهي مي تواند به تنهايي چنين جايگاهي براي خود کسب نمايد.

*** سئوال: در اين مسير پر تلاطم، ازدواج و فرزندآوري هم نتوانست شما را از خواسته ي خود بازدارد. چطور توانسته ايد فعاليت هاي اقتصادي و امور زندگي را با هم بياميزيد؟

** مقيمي: متاهل و داراي دو فرزند هستم اما منافاتي درعملکرد يا کارکردن يک زن در بيرون از خانه و پذيرش مسووليت درمنزل نمي بينم. به اعتقاد من با برنامه ريزي دقيق و تنظيم برنامه مي توان همه ي برنامه هاي خود را هماهنگ کرد. بنابراين ازدواج و داشتن فرزند هم نتوانست من را از تلاش و علاقه ي زيادي که به کار داشتم بازدارد و همين پشتکاري که از خود نشان مي دادم، همسرم را نيز علاقمند به تشويق من کرد و تا مرحله يي رساند که مشوق من براي استقلال و کار مستقل مديريت حمل و نقل شد.

*** سئوال: پس از گرفتن مجوز کار مستقل و تاسيس شرکت، نحوه ي برخورد رانندگان مرد با شما چگونه بود؟ پذيرفتن اين مطلب که با شرکتي که يک زن آن را مديريت مي کند برايشان راحت بود؟

** مقيمي: رانندگاني که در چند سال کارکرد صادقانه با من آشنا شده بودند به سوي شرکت روانه شدند. بنابراين تنها اتاق کار 12 متري تبديل به واحد 120 متري و تعداد پرسنل نيز افزايش يافت. سفرهاي بين شهري آغاز شد و نسبت به احداث نمايندگي در تمامي مرزهاي ورودي و خروجي کشور و همچنين شهرهاي بزرگ که بخصوص گمرک مرزي داشتند اقدام کردم. به دنبال کسب نمايندگي از کشورهاي مختلف رفتم تا هنگام بازگشت رانندگان در کشورهاي مختلف سرگردان نمانند.

*** سئوال: شما به عنوان يک زن کارآفرين نمونه و مدير عامل انجمن ملي زنان کارآفرين، در مورد توسعه ي کارآفريني زنان، چه برنامه ها و پروژه هايي پيشنهاد مي کنيد؟

** مقيمي: در اين زمينه، اصلي ترين کار، فرهنگ سازي است. چون در زمان حاضر اشاعه ي فرهنگ کارآفريني در بين زنان وشناسايي کارآفرينان دراين مقطع زماني بسيار موثر است. ما در انجمن ملي زنان کارآفرين در تلاش هستيم تا خودباوري را به جوانان و زنان جامعه القا کنيم تا بتوانند توانايي هاي خود را شناسايي کنند. آن ها بايد بدانند که با سرمايه ي اندک و همت زياد هم مي توان پيشرفت کرد و موفق شد.

در مورد برنامه ريزي هاي مرتبط به شروع کار و ورود به مقوله ي کار آفريني هم بستر سازي دولت، بهره گيري از تجربيات انجمن هاي صنفي مرتبط يا همان موسسه هاي غير دولتي( NGO ) کمک زيادي به توسعه ي روند کارآفريني دارد ضمن اين که مهم ترين و اساسي ترين بخش در حرکت يک کارآفرين خانواده و حمايت خانواده از کارآفرين است.

***سئوال: از ديدگاه شما، رسيدن تا استانداردهاي لازم براي کارآفرين شدن زنان کشورمان و برداشته شدن تفکيک جنسيتي چه اندازه راه است؟

**مقيمي: امروزه که 65 درصد کرسي هاي دانشگاه را زنان پر کرده اند، تفکيک جنسيتي در کارآفريني معناي خود را از دست داده است. خودباوري، علاقه به کار مورد نظر و آموزش در رابطه با آن تنها راه حل رسيدن به موفقيت است و اين يعني توانمند شدن زنان با حفظ چارچوب هاي اجتماعي اما در عين حال، انتظار نداريم زني که توانمند مي شود و در جامعه کار مي کند اصالت و ريشه خود را فراموش کند بلکه بايد با حفظ آن به فعاليت هاي خود ادامه دهد. اما هنوز هم تا بالا رفتن سطح شغلي زناني که به راحتي مردانه ترين کارها را با مديريت مدبرانه ي خود، کارسازتر و سهل تر مي نمايند، راه باقي مانده است.