بزرگنمايي:

آریا بانو -
آیا سقط جنین با تأیید غربالگری جایز و شرعی است؟
٢٤
٠
تسنیم / عدم‌توجه به ابعاد "فقهی و شرعی" مسئله سقط جنین در قالب طرح غربالگری تأسف‌بار است چرا که بر اساس استفتائات صورت‌گرفته از مراجع عظام تقلید، بسیاری از مواردی که در حال حاضر در قالب این طرح رأی به سقط جنین صادر می‌شود، از هیچ جایگاه شرعی برخوردار نیست!
چند سالیست که طرح "غربالگری" از سوی وزارت بهداشت برای شناسایی برخی اختلالات دوران جنینی برای مادران باردار در حال اجراست و بر اساس نتایج این غربالگری‌ها، به بسیاری از مادران، توصیه به سقط جنین می‌شود و این دسته از مادران با صدور مجوزهای سقط، به‌راحتی و در کمترین زمان به مراکز سقط جنین ارجاع داده می‌شوند!
اما نکته بسیار قابل تأمل، نحوه اجرای طرح غربالگری در سطح کشورمان و پرونده‌‌هایی است که در آنها رأی به سقط جنین مادران به‌بهانه‌‌هایی مانند عدم تشکیل قلب جنین در نخستین ماه‌های بارداری و... صادر می‌شود؛ بر اساس بررسی‌های صورت‌گرفته و پرسش‌نامه‌های مستند اخذشده از مادران حاضر در طرح غربالگری، در بسیاری از مواردی که پس از غربالگری صورت گرفته، رأی به سقط جنین صادر شده و مادران به‌دلایل مختلف از انجام سقط جنین، استنکاف داشته‌اند، پس از تولد نوزاد مربوطه و سلامت همه‌جانبه مادر و نوزاد، تشخیص غلط غربالگری و حکم صادره مبنی بر لزوم سقط به اثبات رسیده است!
اما با وجود این تا به امروز، طرح غربالگری به همان صورت و شکل گذشته در حال انجام است و هیچ اصلاحی در راستای اصلاح این رویه غلط و رأی‌های صادره سقط جنین در موارد بی‌مورد، صورت نگرفته است.
نکته تأسف‌بارتر در این مسئله، عدم توجه لازم به ابعاد "فقهی و شرعی" مسئله سقط جنین است چرا که بر اساس استفتائات صورت‌گرفته از مراجع عظام تقلید، بسیاری از مواردی که در حال حاضر در قالب طرح غربالگری، رأی به سقط جنین صادر می‌شود، هیچ جایگاه "شرعی" برای چنین سقط‌هایی وجود ندارد!
در ادامه یکی از سؤالاتی که از مرجع عالی‌قدر حضرت آیت‌الله سیستانی درباره سقط جنین و طرح غربالگری در مرداد ماه امسال صورت گرفته، آمده است؛ این استفتا توسط جمعی از طلاب، پزشکان متخصص و کارمندان پزشک قانونی و ادارات مرتبط با طرح غربالگری صورت گرفته است:
"مرجع عالی‌قدر حضرت آیت‌الله العظمی سیستانی مدظله‌العالی
سلام علیکم و رحمهالله
استحضار دارید که طرح موسوم به «غربالگری» علی‌رغم محدودیت و گاه ممنوعیت آن در بسیاری از بلاد دنیا، در کشور ما به‌خصوص در میان شیعیان چند سالی است که به‌طور جدی، فراگیر شده و اکثر قریب به اتفاق خانواده‌ها اعم از متدین و غیرمتدین، غربالگردی را جزء مراحل و مراقبت‌های ضروری ایام بارداری تلقی می‌کنند؛ این در حالی است که طرح غربالگری دارای ملاحظات قابل توجهی است از جمله:
ــ هدف مهم از اجرای این طرح، جلوگیری از تولد بچه‌های ناقص‌الخلقه است که نوعاً ــ بر فرض صحت تشخیص ــ بقاء آن در دوران حمل، خطری برای جان مادر ندارد و غالباً مسأله هزینه نگهداری فرزند پس از تولد توسط سازمان‌های بهزیستی کشور مطرح است.
ــ اکثر موارد فوق مربوط به بیماری سندرم داون است.
ــ تشخیص معلولیت از طریق غربالگری، درصدِ خطای قابل توجهی دارد به‌گونه‌ای که مراکز درمانی مربوطه، درصد خطای آن را 20 درصد عنوان می‌کنند، هرچند به‌نظر می‌رسد با توجه به استقراء اجمالی که توسط معتمدین در موارد متعدد صورت گرفته، این درصد عملاً بسیار بالاتر از این باشد.
ــ در مواردی که بر اثر غربالگری دستور سقط جنین داده شده، نمونه‌های فراوانی وجود دارد که معلوم شده جنین کاملاً سالم بوده است.
اکنون از شما مرجع عالی‌قدر به‌عنوان نماینده ولی عصر ارواحنا فداء و عجّل الله تعالی فرجه الشریف تقاضا می‌کنیم با عنایت به نکات فوق نسبت به پرسش‌های ذیل ما را یاری کنید؛ امید است با راهنمایی‌های حضرت‌عالی بتوانیم وظیفه خود را به‌درستی تشخیص داده و در جهت حفظ جان جمعیت زیادی از نسل شیعه و جنین‌های بی‌پناه قدمی برداریم:
سؤال: خانم بارداری که می‌داند سقط جنین صرفاً به‌جهت احتمال معلولیت و نه اطمینان به آن، شرعاً مجاز نیست و همین طور از وجود درصد خطای قابل توجه در آزمایشات (غربالگری) اطلاع دارد، آیا در صورتی که بترسد پس از اطلاع از نتیجه آزمایشات، نتواند به وظیفه شرعی خود در حفظ جنین (عدم سقط) تحفظ کند، می‌تواند اقدام به آزمایشات مربوطه کند؟".
پاسخ آیت‌الله العظمی سیستانی: "اگر خوف داشته باشد جنین را در موردی که شرعاً مجاز نیست از بین ببرد، نباید خود را در معرض آن قرار دهد".