بزرگنمايي:

آریا بانو -
مشاعره عاشورایی در «حریر سخن» با اسماعیل آذر
٦١
٠
فارس / اسماعیل آذر هدف از ساخت برنامه «حریر سخن» با موضوع مشاعره عاشورایی را آشنایی مخاطب با مرثیه‌هایی که در طول تاریخ سروده شده، دانست و گفت: در این برنامه‌ها مخاطب با شاعرانی که در خصوص نهضت حسینی شعر سروده‌اند، آشنا می‌شوند.
برنامه «مشاعره» با اجرای استاد اسماعیل آذر را همه کسانی که تلویزیون نگاه می‌کنند، می‌شناسند. برنامه‌ای ادبی که این بار جوانان را پای کار آورده و تلاش کرده حتی استعداد کودکان و نوجوانان را هم در حوزه ادبیات به رخ بکشد.
حالا مدتی است که قالب محبوب «مشاعره» به رادیو هم راه پیدا کرده و با نام «حریر سخن» از رادیو فرهنگ پخش می‌شود.
**«حریر سخن» از فصاحت کلام بهره می‌برد
«محمدصادق رحمانیان» مدیر شبکه رادیویی فرهنگ درباره این برنامه در گفت‌وگو با خبرنگار رادیو و تلویزیون خبرگزاری فارس گفت: مشاعره علاوه بر توانمند‌سازی ذهن و زبان برای به کارگیری به‌موقع و مناسب از ظرفیت‌های زبانی و محتوایی شعر فارسی، انسان را در بداهه‌گویی و بهره‌مندی از گنجینه ادب فارسی پرتوان می‌سازد.
وی ادامه داد: مناسب‌گویی و مناسب‌خوانی جزو فصاحت ادبی است. یک ادیب به‌خوبی می‌داند که چه کلامی را در چه مقتضای حالی به کار ببرد تا سخنش نافذتر و موثرتر جلوه کند برهمین اساس است که حریر سخن هم به مقتضای زمان و حال شعرهایی مرتبط با مناسبت محرم را از شرکت کنندگان می خواهد.
رحمانیان اظهارداشت: برنامه حریر سخن به لطف سخندانی دکتر اسماعیل آذر از این فصاحت بهره‌مند است و در هر فصل و مناسبتی به اقتضای زمان تغییراتی به خود می‌بیند تا با حال و هوای روز مرتبط باشد، مشاعره عاشورایی نیز از این دست است که با عنایت به نزدیک بودن سال‌روز شهادت امام حسین(ع) و یارانش، شعرهای این برنامه از نظر محتوا رنگ و بوی عاشورایی خواهد گرفت.
مدیر رادیو فرهنگ تصریح کرد: این موضوع در روزهای هفته دفاع مقدس‌ و مناسبت‌های ملی و مذهبی دیگر نیز به فراخور حال و هوای روز انعطاف محتوای در آن صورت خواهد گرفت تا مشاعره‌ای رنگارنگ و متنوع از حیث موضوع داشته باشیم.
**برنامه‌ای که به گرامیداشت جایگاه شعر آیینی می‌پردازد
«مرتضی صداقت‌گو» مدیر گروه ادب و هنر رادیو فرهنگ نیز درباره برنامه «حریر سخن » که از سوی این گروه تولید می‌شود، در گفت‌وگو با فارس گفت: با توجه به منویات مقام معظم رهبری در خصوص پاسداشت زبان و ادبیات فارسی و اهتمام معاون صدا و نظر مدیر شبکه فرهنگ به این تجمیع نظر رسیدیم که رادیو فرهنگ با دعوت از دکتر اسماعیل آذر برنامه مشاعره محوری را برای تابستان تدارک ببیند و بر همین اساس طرح برنامه «حریر سخن » شکل گرفت.
وی ادامه داد: این برنامه به مناسبت فرا رسیدن محرم الحرام و سوگواری سید و سالار شهیدان حضرت امام حسین علیه السلام و یارانشان با مضمون و محتوای شعرهای عاشورایی پخش می‌شود.
صداقت‌گو افزود: در این مجموعه برنامه‌ها کارشناس برنامه (اسماعیل آذر) ابتدا در مقدمه‌ای کوتاه جایگاه شعر آیینی و عاشورایی را برای شرکت کنندگان و شنوندگان رادیو فرهنگ تببین می‌کند و در ادامه شرکت کنندگان ابیاتی را که در مدح و منقبت حضرت امام حسین علیه‌السلام و ماجرای عاشورا و واقعه جانسوز صحرای کربلاست، می‌خوانند.
مدیر گروه ادب و هنر رادیو فرهنگ عنوان کرد: یکی از شاخص‌های این برنامه حضور شرکت‌کنندگان کودک و نوجوان است که با تبحر و تسلط خاصی این ابیات را روایت می‌کنند که بسیار تأمل برانگیز است.
**«حریر سخن» به دنبال حفظ هویت زبان و ادب فارسی است
اسماعیل آذر مجری نام آشنای برنامه‌های مشاعره تابستان امسال با برنامه حریر سخن به رادیو فرهنگ آمده وی مدیر گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات تهران است از ابتدای تحصیلات دانشگاهیش فراز و نشیب زیادی از حضور در دانشکده پزشکی تا هنرستان موسیقی و زبان انگلیسی و فارسی گذرانده اما معتقد است حافظ دلش را پرتلاطم ساخته و او را به سمت ادبیات سوق داده است.
آذر شانزده عنوان کتاب از جمله «تأثیر ادبیات ایران بر ادبیات جهان» و «حافظ در آن سوی مرزها» دارد و در رسوم مذهبی به عاشورا علاقه‌مند است و بین ائمه نیز احساس خاصی به امام رضا (ع) و امام حسین (ع) دارد.
دغدغه اصلی او حفظ هویت زبان و ادبیات فارسی و آشنایی مردمان با این اصول و اسلوب زبان فارسی است به همین سبب در تابستان سال جاری مشاعره را با برنامه «حریرسخن» به رادیو فرهنگ اورده است.
**کودکی‌هایم با شعر و ادبیات همراه بود
وی درباره دوران کودکی خود گفت: من در سال 1323 در خیابان مدرس اصفهان به دنیا آمدم و همانجا بالیدم. دو خواهر و دو برادر بودیم ؛ 7 سالم بود که به کلاس قرآن رفتم. البته در آن زمان کلاسی وجود نداشت و یادم می‌آید مرحوم محمدی که در آخر کوچه بن بست ما خانه باغی داشت، هر جمعه بچه‌ها را جمع میکرد و با ایجاد فضای مناسبی برای بازی کردن، ما را که ذوق بازی داشتیم به خواندن قرآن تشویق می‌کرد و بعد از بازی برایمان یک صفحه از قرآن را می‌خواند. البته من بوستان و گلستان را در خانه و نزد مرحوم مادر که هر شب بعد از درس برایمان کتاب می‌خواند یاد گرفتم، یادم می‌آید اولین کتابی که مادر برای ما خواند کلیله و دمنه بود، هنوز هم همه کتاب‌های سنگینی که آن روزها مادر می‌خواند در کتابخانه من موجود است.
آذر همچنین به ماجرای ورودش به رادیو اشاره کرد و عنوان داشت: من به دعوت معاون صدا و مدیر شبکه رادیویی فرهنگ به رادیو آمدم اما باید بگویم در 18سالگی در رادیو بودم. برای برنامه‌های نوروزی رادیو به تهران آمده بودم و برنامه می ساختم و دوستانی داشتم که در دبیرستان معلم ادبیات بودند. آن روزها زندگی اینقدر شلوغ نبود و موج‌های زاینده رود عشق می‌آفریدند، آن روزها موج‌های زاینده رود لحن موسیقایی خودشان را در قلب انسان جریان می‌دادند و با شما سخن می‌گفتند و خلوت شما را لبریز می‌کردند و به شما می‌گفتند که اگر بخواهی در زندگی خوشحال باشی، باید دیگران را خوشحال کنی، اینها پیام‌هایی بود که آب به ما می‌داد.
مجری برنامه‌ مشاعره «حریر سخن» درباره این نوع برنامه‌ها نیز گفت: روز اولی که می‌خواستیم برنامه مشاعره راه بیندازیم وقتی فراخوان می‌دادیم دو تا چهار هزار داوطلب داشتیم اما امروز هر بار که برای مشاعره فراخوان داده می‌شود، بیش از 150‌هزار نفر برای مشاعره آماده هستند که از این تعداد، عده زیادی زیر 7 سال هستند که در رادیو فرصت حضور آنها فراهم شده است.
وی درباره برنامه «حریر سخن» گفت: این برنامه یک مشاعره رادیویی است که داوری آن را سعیده اسماعیلی برعهده دارد، در اینجا کار در عین صمیمیت با جدیت پیش می‌رود و با توجه به اهتمام معاون محترم صدا آقای شاه آبادی با دعوت ایشان ما برنامه مشاعره را با نام حریر سخن به رادیو آوردیم و خوشبختانه صمیمیت و گرمی خاصی بین دست اندرکاران تولید برنامه از تهیه کننده و صدابردار تا دیگر عوامل برقرار است که این گرمی و صمیمیت در فضای برنامه نیز حاکم شده است و پس از دوماه از پخش برنامه حال به مشاعره عاشورایی رسیده‌ایم.
آذر با اشاره به اهمیت پخش برنامه در قالب مشاعره، ادامه داد: فایده و اهمیت این برنامه‌ها در این است که شما وقتی یک جمله زیبایی از آدم بزرگی به ذهن می‌سپارید. مفهوم این شعر قطعا روی شما تاثیر می‌گذارد. وقتی مفاهیم زیبا را مرور می‌کنید آرام می‌گیرید. حال اگر این شعر از اهل بیت علیهم السلام بگوید به طور حتم تاثیر بیشتری دارد.
آذر هدف از ساخت برنامه «حریر سخن» با موضوع مشاعره عاشورایی را آشنایی مخاطب با مرثیه‌هایی که در طول تاریخ سروده شده است، دانست و ادامه داد: در این برنامه‌ها مخاطب با شاعرانی که در خصوص نهضت حسینی شعر سروده‌اند، آشنا می‌شوند و در عین حال درباره زیباترین مرثیه‌های تاریخ که در سوگ حضرت ابا عبدالله الحسین (ع) سروده شده است، صحبت می‌کنیم و مرثیه‌های سنایی، محتشم کاشانی، قیصر امین پور، حسین مسرور، حسن حسینی و... از جمله این مرثیه‌هاست که در برنامه به آنها پرداخته خواهد شد.
وی افزود: این برنامه در ایام محرم به اشعار محرم اختصاص دارد و در مدح ائمه معصومین (ع) است که از چهارشنبه 13 شهریورماه روی آنتن شبکه رادیویی فرهنگ شنیده شده و در این در مشاعره عاشورایی – محرمی اشعاری که با مضمون عاشورا و محرم باشد از سوی داوطلبان شرکت کننده خوانده خواهد شد.
آذر در پایان عنوان کرد: شرکت کنندگان علاوه بر مشاعره، روایت‌هایی از حماسه عاشورا بیان می‌کنند و بنا به مقتضیات به مرثیه‌سرایی می‌پردازند.
**حال و هوای برنامه رادیویی با اشعار عاشورایی
«سعیده اسماعیلی» داور برنامه «حریر سخن» نیز که در سال‌های پخش برنامه‌های مشاعره در کنار اسماعیل آذر بوده است و این بار به عنوان داور در برنامه حضور دارد، در گفت‌وگو با خبرنگار رادیو و تلویزیون فارس گفت: در هر برنامه از شاعری خاص مسابقه را شروع می‌کنیم و شعرهای کمتر شنیده را انتخاب می‌کنیم و به دنبال این هستیم که اشعار انتخابی حس آرامش و امید را به شنونده هدیه کند.
وی ادامه داد: با توجه به اینکه در این دوره از مسابقات ما اشعار مربوط به ایام محرم را می‌شنویم و عنایات خاص خود امام حسین علیه السلام نیز وجود دارد در حوزه داوری تلاش می‌کنیم سختگیری کمتری داشته باشیم و گاهی اشعاری با مفاهیم غنی هرچند از نظر ساختار از قدرت قابل قبول بهره‌مند نباشند نیز تایید کنیم.
**داوری با توجه به ظرفیت‌ها صورت می‌گیرد
اسماعیلی درباره نوع داوری در این برنامه نیز گفت: سعی می‌کنم داوری‌ها بر اساس سن و گستره اطلاعات شعری شرکت کنندگان باشد و صرفا در برنامه به دنبال عدد و رقم نیستیم و می‌خواهیم شرکت‌کنندگان را هم از این فضا دور کنیم تا در شعر به دنبال مفاهیم ارزنده آن باشند و برنامه را یک مسابقه صرف سرگرمی نبینند و برایشان یک کارگاه آموزشی در قالب شعرخوانی باشد و بتوانند با فرهنگ عاشورا و دلایل قیام امام حسین علیه اسلام نیز آشنا شوند.
**«حریر سخن» به دنبال نشر مفاهیم ارزشمند است
سیدهادی موسوی‌نژاد تهیه کننده این برنامه نیز درخصوص مشاعره عاشورایی در «حریر سخن » به فارس گفت: حماسه کربلا از حماسه‌های جاوید جهان که هر سال با طلوع هلال ماه محرم با سیمایی درخشان‌تر و کامل‌تر از سال‌های گذشته در یادها زنده می‌شود، حماسه‌های بزرگ ملل جهان به گونه‌ای با ادبیات و هنر این ملل آمیخته شده است که هم جزئی از آن محسوب می‌شود و هم احساسات پاک و نیروی ملی یا مذهبی آنان را بر می‌انگیزد و حماسه عاشورا با توجه به اهداف آن دارای جنبه‌هایی مقدس و نیز نشانگر مفهوم حقیقی انسانیت نیز هست که به شکل زیبایی در شعر تبلور یافته حال در برنامه «حرر سخن» با بهره‌گیری از این فرصت نشر مفاهیم بلند نهضت حسینی با محوریت شعرخوانی و در قالب مشاعره‌ای رادیویی شکل گرفته است.
وی افزود: مشاعره «حریر سخن» در هر ضبط با سه شرکت کننده برگزار می‌شود که سه مرحله دارد و با مشاعره مشروط آغاز و با مشاعره کلمه پایانی به پایان می‌رسد و برگزیدگان با برندگان ضبط‌های قبلی مشاعره کرده تا برنده نهایی مشخص شود و در بین برنامه نیز استاد آذر حکمت‌های ادب فارسی را بیان می‌کند.
موسوی‌نژاد گفت: در این مراحل شرکت کنندگان در مدح و منقبت، شجاعت و ظلم‌ستیزی، صبر و شکیبایی، وفاداری، جاودانگی حماسه عاشورا و ... همراه با شاهد مثال‌هایی از شعر گرمارودی، امین‌پور، حسینی، قزوه، صفارزاده و . مشاعره می‌کنند.
وی در پایان گفت: مطرح کردن فرهنگ عاشورایی و فرهنگ انتظار از مشخصه‌های بارز ادبیات انقلاب اسلامی است که به عنوان یک رویکرد جدید شعر این دوره به ‌وفور دیده می‌شود و شاعران با سرایش اشعار در محتوای عاشورایی و انتظار توانسته‌اند دغدغه‌ها، حساسیت و توجه خود را با استفاده از قالب‌های گوناگون ابراز کنند و رادیو فرهنگ با برنامه «حریر سخن» این فرصت را فراهم آورده که اشعار شاعران بر پایه گفتمان انقلاب اسلامی و فرهنگ ایرانی و با تکیه بر آموزه‌ها و حکمت‌های دینی در قالب مشاعره ارائه شود.
برنامه «حریر سخن» با محورین شعر عاشورایی از 13 شهریورماه هر چهارشنبه و پنجشنبه از ساعت 11:30 به مدت 30 دقیقه به همت گروه ادب و هنر به تهیه‌کنندگی سیدهادی موسوی‌نژاد و هماهنگی معین بادپا از رادیو فرهنگ روی موج اف ام ردیف 106مگاهرتز پخش می‌شود.