بزرگنمايي:

39 کشور کشت محصولات تراريخته را ممنوع و 64 کشور نيز برچسب گذاري روي محصولات را اجباري کرده اند، اما وضعيت کاشت اين محصولات در کشور به طور مشخص تعيين نشده و مطالب ضد و نقيضي در اين زمينه به گوش مي رسد. هرچند برخي از مسئولان اعلام کردند که محصولات تراريخته سالم اند اما در مقابل عده اي ديگر از مسئولان نگراني هاي خود را در مورد حفظ سلامت و تندرستي مردم براثر مصرف اين محصولات بيان مي کنند که اين موضوع سبب سردرگمي مردم شده است. معاون تحقيقات و فناوري وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکي چندي پيش در گفت وگويي با رد مطالب مطرح شده در مورد مضر بودن محصولات تراريخته، گفت: محصولات تراريخته سالم هستند و مرجع تعيين سلامت اين محصولات وزارت بهداشت است. دکتر رضا ملک زاده اظهار کرد: هجمه رسانه اي شديدي عليه محصولات تراريخته در ماه هاي اخير به وجود آمده، اين در حالي است که سازمان بهداشت جهاني، سلامت محصولات تراريخته موجود در بازار را معادل محصولات غيرتراريخته مشابه آنها اعلام کرده است، بنابراين جاي هيچگونه نگراني نيست. وي افزود: مسئول و مرجع سلامت کشور، وزارت بهداشت است و افراد ديگر نمي توانند در رابطه با سلامت اين محصولات نظري بدهند و اگر هم نظري بدهند، قابل استناد نيست و بايد ادعاهاي خود در رابطه با اين محصولات را ثابت کنند. در مقابل برخي از مسئولان از جمله سازمان حفاظت محيط زيست از نگراني هاي خود در خصوص حفظ سلامت و تندرستي مردم بر اثر مصرف اين محصولات صحبت مي کنند و معتقدند که استفاده از اين محصولات بايد با کنکاش و بررسي هاي علمي دقيق تر انجام گيرد. معاون آموزش وپژوهش سازمان حفاظت محيط زيست درنشست تخصصي "موادسرطان زاي پيرامون ما" گفت: بايد خطرات احتمالي در اين زمينه ارزيابي شود تا وقتي کامل شد بتوانيم مديريت خطر را اعمال کنيم زيرا ما به پروتکل "کارتاهينا" که در مورد محصولات دستکاري ژنتيکي است، متعهد هستيم و بايد به تناسب آن عمل کنيم. مهناز مظاهري افزود: بر اساس اين پروتکل، چند وقتي است روي برخي روغن ها برچسب تراريخته بودن نصب مي شود اين کار بسيار خوبي است زيرا آگاهي رساني مي شود اما توضيحي درمورد اين نوع محصول داده نشده تا مردم از خطرات يا مزاياي آن مطلع شوند. وي گفت: تمام نهادها از جمله وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکي، جهاد کشاورزي و سازمان حفاظت محيط زيست بايد نقش و وظيفه خود در سلامت مردم را به خوبي انجام دهند، وظيفه سازمان محيط زيست ارزيابي خطر و حفظ تنوع زيستي است که براين اساس ويژه نامه ايمني زيستي را تهيه و براساس آن عمل مي کند. پروتکل "کارتاهينا" يک سيستم قانون گذاري جامع براي اطمينان در انتقال، نگهداري و استفاده ايمن از موجودات دستکاري شده ژنتيکي و فرآورده هاي حاصل از آن ها است.ايران در سال 1379 (2000 ) "پروتکل ايمني زيستي کارتاهينا" که مربوط به محصولات دستکاري شده ژنتيکي است را امضا و آن را در سال 1382 مصوب کرد، لذا از اين تاريخ، اين پروتکل به صورت قانوني لازم الاجرا درآمد و کشور در مورد اجراي اين پروتکل نسبت به جهان متعهد شد. ***گياه تراريخته چيست؟ گياه تراريخته به گياهي اطلاق مي شود که ساختار ژنتيکي آن ازطريق مهندسي ژنتيک تغيير يافته است. اين تغيير معمولاً براي مقاومت به برخي آفات يا بيماري هاي گياهي و بهبود عملکرد گياه و بهره وري کشاورز انجام مي گيرد. نمونه هاي استفاده از گياهان تراريخته با صفتي چون مقاومت به يک آفت، بيماري يا خشکي را مي توان در کشاورزي مدرن يافت. گياهان تراريخته در صنعت داروسازي هم براي توليد صنعتي برخي ترکيبات با کاربرد پزشکي استفاده مي شوند. توليد گياهاني مقاوم به آفات، خشکي و شوري و کاهش مصرف سموم شيميايي از جمله مزيت هاي اعلام شده گياهان تراريخته است که توليدگنندگان آنها بر اين باورند که با بهره گيري از ظرفيت اين محصولات مي توان از اراضي نامناسب اعم از شور يا خشک استفاده بهينه براي تامين مواد غذايي انجام داد. هرچند مزيت هايي براي اينگونه محصولات اعلام شده است اما به نظر مي رسد حفظ سلامتي و تندرستي موضوعي چالش برانگيز در اين زمينه است. برخي از کارشناسان به سالم بودن اين محصولات و نداشتن عوارض بر مردم تاکيد دارند و در مقابل عده اي ديگر بر اين باور هستند که در توليد و کاشت اين محصولات نبايد عجله و شتاب کرد و بايد آنها را به دقت موارد آزمايش و بررسي علمي قرار داد. عده اي با طرح اين سئوال که آيا با دستکاري ژنتيکي مطمئن هستيم که محصولات بدست آمده در بلندمدت اثراث منفي برروي سلامت مصرف کننده نخواهد داشت،خواستار ارائه پاسخ منطقي و مستدل در اين زمينه از متوليان اين حوزه هستند. *** 39 کشور کشت محصولات تراريخته را منع کردند متخصص بيوتکنولوژي پزشکي و مهندسي ژنتيک گفت: 39 کشور کشت محصولات تراريخته يا دستکاري شده ژنتيکي را منع و 64 کشور نيز برچسب گذاري محصولات تراريخته را اجباري کرده اند. پروفسور علي کرمي با اشاره به اينکه در بازار ما مشخص نيست چند محصول تراريخته وجود دارد، گفت: فقط سه نوع روغن با درج عبارت "دستکاري ژنتيکي شده" بر روي بطري اقدام به برچسب گذاري کرده اند. بقيه شرکت ها هم بايد اقدام به اين کار کنند تا مردم بتوانند کالاها را برحسب سلايق خود انتخاب و مصرف کنند. ***طراحي برچسب محصولات تراريخته وي با اشاره به اينکه ضروري است برچسب مشخص براي محصولات تراريخته طراحي و به مردم معرفي شود، اظهار کرد: اين علامت بايد به طور مشخص بروي محصولات و فرآورده هاي تراريخته درج شود. کرمي با اشاره به اينکه سوئيس در حوزه دانش بيوتکنولوژي در حد آمريکا است، افزود: اين کشور با داشتن دانشمندان سرآمد اجازه کشت اين محصولات را درسرزمين خود نمي دهد. اين کشور سه دوره پنج ساله محصولات تراريخته را تعليق و تا سال 2021 ميلادي کشت اين محصولات انجام نمي شود. متخصص مهندسي ژنتيک بيان کرد: موافق کاشت محصولات کشاورزي تراريخته در کشور هستيم اما تراريخته اي که به نفع مردم باشد و هيچگونه ابهامي در آن وجود نداشته باشد. اين ابهامات به حدي است که فعلا صلاح نيست در کشورما کشت يا واردات اين محصول را داشته باشيم. وي با طرح اين پرسش که چرا محصولات کشاورزي تراريخته توليد و به بازار عرضه مي شود؟ افزود: تامين غذاي مورد نياز، ارتقا کيفيت و کاهش استفاده سموم شيميايي مهمترين اهداف کشت و عرضه محصولات تراريخته است. کرمي ادامه داد: پس از گذشت 20 سال مشخص شده که محصولات کشاورزي تراريخته کمکي به افزايش توليد نکرده است. براساس بررسي و مطالعات مراکز بين المللي، جمعيت فعلي جهان حدود 7.4 ميليارد نفر است درحاليکه مقدار توليد غذا براي 14 ميليارد نفر است. وي با اشاره به اينکه مشکل کمبود غذا در دنيا نداريم، گفت: مشکل در سياست هاي تبعيض آميز و نبود عدالت در توزيع مواد غذايي است. عده اي از کشورهاي ثروتمند بيش از حد نياز مصرف مي کنند و برخي از کشورها هم از فقرغذايي در رنج هستند. *** آزمايشگاه تراريخته در سازمان غذا و دارو نداريم کرمي با اشاره به اينکه مردم اين محصولات را تا بررسي و ارزيابي دقيق از لحاظ خطرات احتمالي، سالم نمي دانند، اظهار کرد:درحال حاضر آزمايشگاه جامع و پيشرفته محصولات تراريخته در سازمان غذا و دارو، نداريم. وي گفت:جاي تعجب است که با وجود واردات چندين ساله محصولات تراريخته،چرا تاکنون سازمان غذا ودارو آزمايشگاهي جامع و پيشرفته براي بررسي آنها ايجاد نکرده است. چرا اين محصولات بدون بررسي تراريختگي و داشتن برچسب، وارد کشور مي شوند. کرمي با اشاره به اينکه دولت بايد به مردم جواب روشن دهد که چند نوع محصول تراريخته اعم از وارداتي يا داخلي در بازار وجود دارد، گفت: مسئولان به ايجاد آزمايشگاه تراريخته همت کند. نمايندگان مجلس با بررسي دقيق و کارشناسانه ، مانع تصويب بندهاي مربوط به کشت محصولات تراريخته در برنامه ششم شوند. وي برلزوم ممنوع شدن واردات تراريخته به کشور تاکيد کرد وگفت: جايگزين هاي مناسب تري براي واردات محصولات تراريخته بايد پيدا شود. کرمي برلزوم ارتقا کيفيت محصولات تاکيد کرد و گفت: مردم دنيا به طرف محصولات کشاورزي ارگانيک سوق پيدا کرده اند و مراکز بين المللي تحقيقاتي، کشاورزي ارگانيک را توصيه مي کنند. وي با اشاره به ابلاغ سياست هاي کلي محيط زيست توسط رهبر معظم انقلاب اسلامي، گفت: استفاده از محصولات کشاورزي سالم و ارگانيک در بند يک ماده 8 اين سياست ها تاکيد شده که بايد اين موضوع در کشور توسعه يابد. کرمي با طرح اين سئوال که چرا برخي مي خواهند با شتاب و عجله کشت يک ميليون هکتار محصولات تراريخته از جمله پنبه و برنج در برنامه ششم به تصويب برسد؟ اظهار کرد: اينها مي خواهند در مزارع کشور محصولات تراريخته بکارند که هنوز اطميان کامل در مورد سلامت آن وجود ندارد. ***دانش بيوتکنولوژي محيط هاي نامساعد را براي توليدغذاي سالم فراهم مي آورد رييس انجمن ژنتيک ايران در اين خصوص گفت: دانش بيوتکنولوژي مي تواند زمين هاي خشک، شور و نيز محيط هاي نامساعد را براي توليد منابع غذايي سالم فراهم کند. دکترمحمود تولايي با اشاره به اينکه براي هر نياز جامعه بايد راهکارها وپاسخ هاي منطقي،مطمئن و سالم پيشنهاد شود، اظهار کرد: افزايش توليد مواد غذايي، کاهش استفاده سموم شيميايي و استفاده بهينه از منابع مانند اراضي کشاورزي از مهمترين مزايايي محصولات تراريخته است. وي اظهار کرد: مجامع و انجمن هاي علمي فعال کشور که کانوني از صاحب نظران اين رشته ها هستند، بر استفاده از محصولات تراريخته صحه گذاشتند که اين موضوع مي تواند براي مردم مورد وثوق باشد. تولايي به توليدمحصولات تراريخته دربرنامه هاي چهارم و پنجم توسعه اقتصادي اشاره کرد و گفت: توليد محصولات تراريخته در برنامه هاي چهارم و پنجم به دليل تامين نياز غذايي و برقراري امنيت پايدار در اين حوزه، تکليف شده بود که بايد به سمت توليد محصولات تراريخته مي رفتيم. رييس انجمن ژنتيک ايران اظهار کرد: وزارت بهداشت که عهده دار سلامت جامعه مي باشد، اعلام کرد محصولات تراريخته برمبناي تاييده هاي سازمان بهداشت جهاني و سازمان خواربار و کشاورزي ملل متحد (فائو) داراي مجوز مصرف هستند. تولايي با اشاره به اينکه کشور داراي مجامع رسمي است که عهده دار و پاسخگوي سلامت هستند بيان کرد: اگر اينگونه مجامع کوتاهي يا به وظيفه خودعمل نکنند، دستگاه هاي نظارتي مي توانند با آنها برخورد کنند. وي به استفاده بي رويه از سموم کشاورزي اشاره کرد و گفت: استفاده چندين برابر استاندارد از کودهاي شيميايي در توليد محصولات کشاورزي براي جامعه خطرناک تر است يا از بين بردن يک فناوري براي توليد محصولات کشاورزي . ** 26 درصد سفره غذايي ايراني ها وابسته به واردات است وي با اشاره به اينکه 26 درصد سفره غذايي شهروندان ايراني وابسته به واردات است، افزود: دست برداشتن از دانشي که مي تواند نيازهاي غذايي ما را به طور ايمن تامين کند در جهت تامين منافع ملي نيست. رييس انجمن ژنتيک ايران گفت: بي همتي کساني که عهده دار مسئوليت بودند سبب شده تا امروزه جامعه به سمت واردادت برخي از محصولات از جمله برنج ، گندم و روغن خوراکي سوق پيدا کند که اين موضوع را مي توان با راهکارهاي منطقي برطرف کرد. وي با اشاره به اينکه طبعا اروپا با حدود 800 ميلي متر بارندگي دغدغه امنيت غذايي را ندارد افزود: ما با يک سوم بارش اروپا و سه برابر تبخير آن در کشور براي تامين امنيت غذايي دغدغه جدي داريم . تولايي بيان کرد: بنابراين مدلي که در کشور انتخاب مي شود متناسب با اقتصاد و ويژگي هاي اقليمي کشور است. اگر مي توانستيم از همه سرزمين استفاده کنيم و آن را زير کشت ببريم، نياز به طرح اين بحث ها و يافتن راهکارهاي جديد نبود. وي با اشاره به اينکه در برخي از دشت هاي کشور مانند فيروزکوه در سالهاي گذشته کشت صورت مي گرفته که الان اين اراضي رها شده اند، افزود: مهمترين دليل آن، کمبود آب است و به همين دليل مي گوييم توليد گياهان مقاوم به خشکي و کم آبي در راستاي يک منطق علمي صورت مي گيرد. ** در برخي موارد در زمينه محصولات تراريخت شتاب زده عمل کرديم عضو کميته پدافندغيرعامل زيستي وزارت علوم، تحقيقات و فناوري با اشاره به اينکه در برخي موارد در زمينه محصولات تراريخت شتاب زده عمل کرديم گفت: پاسخ دادن به نياز جامعه با اقدامات شتاب زده و مقطعي، کار نامناسبي است. با انديشه، تعقل و تفکر مي توان راهکار مناسب را پيدا کرد. دکتر رسول کدخدايي افزود: اگر بدون نظارت، کنترل و انجام فعاليت هاي علمي بگويم که اصلا اتفاقي مهمي در جهت به خطر افتادن سلامت مردم نمي افتد، به نظر مي رسد خوشبيني غيرمنطقي يا مثبت نگري غيرمعقول نسبت به موضوع است. بايد به اين موضوع با شک و ترديد نگاه کنيم و به دنبال برطرف آن هم بايد باشيم. وي با طرح اين سئوال که آيا با دستکاري ژنتيکي مطمئن هستيم که محصولات بدست آمده در بلندمدت اثراث منفي برروي سلامت مصرف کننده نخواهد داشت، گفت: اين يک سئوال مهم و کليدي است که بايد به آن جواب منطقي و مستدل داد. عضو کميته پدافندغيرعامل زيستي وزارت علوم، تحقيقات و فناوري گفت: وقتي محصولي را دستکاري مي کنيم بايد بازخورد آن را در اکوسيستم به دقت بررسي نماييم تا مشکلي براي مردم به وجود نيايد. کدخدايي ادامه داد که چرا ما بايد بازاروعرصه آزمون و خطاي محصولات تراريخته کشورهاي غربي باشيم؟ و چرا در کشور خودشان اين کار را انجام نمي دهند؟، مردم پاسخ دقيق و علمي اين سوالات را مي خواهند. کدخدايي با اشاره به پيش بيني جميت دنيا در سال 2050 به بيش از 9 ميليارد نفر مي رسد، افزود: تامين غذاي اين جمعيت با مواردي مانند گرم شدن زمين، کاهش حاصلخيزي اراضي کشاورزي، محدوديت منابع آب و افزايش آفات که منابع غذايي را تهديد مي کند کار ساده اي نيست اما بايد به سراغ راهکاري مناسب رفت تا منابع غذايي بشر تامين شود. *** سير کردن شکم مردم به هر قيمتي، حرف غلطي است وي اظهار کرد که اگر بخواهيم محصولات غذايي داخلي را به هر قيمتي توليد تا به خودکفايي برسيم، به نظر مي رسد حرف غلطي باشد. اين کار اشتباه است که امنيت غذايي پايدار جامعه را به هر قيمتي ايجاد کنيم. کدخدايي با اشاره به اينکه مي شود با راهکارهاي مناسب و علمي به اين هدف مهم دست يافت، بيان کرد: برخي از راهکارها، راه حل هاي مقطعي و شتاب زده هستند. وي افزود: در سال هاي گذشته براي رسيدن به خودکفايي در برخي از محصولات استراتژيک اقداماتي صورت گرفته که نتيجه آن افزايش شوري خاک و کاهش بيش از 50 درصدي منابع آب زيرزميني بود. ** سالانه تا 5 ميليارد دلار محصولات تراريخته وارد کشور مي شوند رييس انجمن ايمني زيستي با اشاره به اينکه محصولات تراريخته حدود 20 سال وارد کشور مي شوند، گفت: براساس اعلام مجلس شوراي اسلامي سالانه 3 تا 5 ميليارد دلار محصول تراريخته وارد کشور مي شوند. دکتر بهزاد قره ياضي، روغن، کنجاله سويا، گلزا و ذرت را از محصولات تراريخته وارداتي اعلام کرد و افزود: محصولات تراريخته وارداتي از نظر سلامتي مشکلي ندارند. وي بيان کرد: وزارت جهاد کشاورزي مسئول توليد غذا و وزارت بهداشت هم متولي تضمين ايمني و سلامت غذا مي باشد و اين دستگاه مشغول نظارت در اين حوزه هستند. قره ياضي ادامه داد: محصولات ارگانيک، تراريخته، سنتي يا اصلاح نباتات به عنوان غذاي مردم بايد قبل از مصرف مورد آزمايش قرار گيرند اما محصولي که در کشور آزمايش مي شود، تراريخته است. رييس انجمن ايمني زيستي بيان کرد که ما مي گويم اگر مي خواهيم اين محصولات را وارد کنيم چرا در داخل توليد نکنيم. ** کشت برنج تراريخته يا واردات آن را نداريم قره ياضي با اشاره به اينکه درحال حاضر برنج تراريخته در کشور کشت نمي شود و واردات برنج تراريخته هم نداريم اظهار کرد: در هيچ جاي دنيا برنج تراريخته کشت نمي شود و برنج تراريخته به صورت تجاري هم وجود ندارد. فقط در چين مقداري کشت اين محصول انجام مي گيرد. وي بيان کرد: حتي يک هکتار برنج تراريخته در کشور کشت نمي شود، در دولت سابق جلوي کشت اين محصول را گرفته شد و دولت تدبير و اميد دوباره در تلاش است تا آن را فعال کند. رييس انجمن ايمني زيستي تاکيد کرد که در حال حاضر گوجه فرنگي، انبه و برنج تراريخته در کشور نداريم اما اين کار در مورد اين محصولات در مرحله تحقيقاتي است ولي در بازار اين محصولات را نداريم. قره ياضي با اشاره اينکه در برنامه ششم هم بر روي کاشت محصولات تراريخته تاکيد شده است، افزود: در برنامه قبلي هم اين موضوع وجود داشته که به آن عمل نشده و دولت يازدهم بايد آن را جامع عمل بپوشاند. وي به نگراني برخي افراد در اين خصوص اشاره کرد و گفت: مگر دانشمندان اين کشور مرده اند که بخواهد محصولي زيان آور را به خورد مردم دهند. پژوهشگران ما محصولات تراريخته را 5 تا 10 سال قبل از وارد به بازار مورد آزمايش هاي متعدد قرار مي دهند. رييس انجمن ايمني زيستي گفت: آزمايشات ايمني زيستي، شيميايي، بيولوژيکي بر روي اين محصولات انجام مي شود و سپس برروي برخي از حيوانات مانند موش آزمايش مي شود و در نهايت مورد مصرف انسان ها قرار مي گيرد.