آریا بانو - نحوه برخورد با افراد خودخواه باید چگونه باشد؟
همان طور که می‌دانید در محیط پیرامون ما انواع آدم‌ها با خصوصیات رفتاری مختلف حضور دارند. با برخی از آنها تعامل خوبی داریم و ارتباط برقرار کردن و معاشرت با آنها برایمان خوشایند است ولی برخی دیگر ممکن است اینطور نباشند و طرز رفتارشان برای ما آزار دهنده باشد.
از جمله این نوع افراد، کسانی هستند که خودخواه خوانده می‌شوند. در مورد نحوه برخورد با افراد خودخواه نظرات مختلفی وجود دارد بعضی افراد، توصیه به مدارا کردن می‌کنند و بعضی دیگر اعتقاد به قاطعیت بیشتر دارند ولی همه بر این مسئله، اتفاق نظر دارند که خودخواهی رفتاری ناپسند است.
خودخواهی یک ویژگی منفی در افراد است که برای دیگران ناخوشایند خواهد بود.
قبل از اینکه به جواب این سوال که نحوه برخورد با افراد خودخواه باید چگونه باشد بپردازیم، کمی در مورد ویژگی‌های افراد خودخواه صحبت می‌کنیم.
افراد خودخواه چه خصوصیاتی دارند؟
1. برونگرایی و تمایل به جلب توجه
شاید قبل از اینکه با یک فرد خودخواه به طور کامل آشنا شوید طرز رفتار وی برایتان جذاب باشد چون افراد خودخواه معمولا درونگرا یا گوشه گیر نیستند بلکه بر عکس، کاملا اجتماعی و برونگرا جلوه می‌کنند.
دوست دارند در جمع دیده شوند و جلب توجه کنند به همین دلیل ممکن است با این افراد معاشرت کنید و تمایل به هم صحبت شدن با آنها را داشته باشید و در ابتدا متوجه خودخواهی آنها نشوید ولی بعدا، این موضوع برای شما بیشتر روشن خواهد شد.
2. غرور خودخواهانه و تحقیر دیگران
افراد خودخواه دوست دارند از دیگران بهتر و بالاتر دیده شوند اما در واقعیت، بهتر و کامل تر بودن کار چندان آسانی نیست و نیاز به تلاش همه جانبه دارد.
پس یک فرد خودخواه چون در وجود خود می‌داند که برتری خاصی بر دیگران ندارد و حتی نقاط ضعف زیادی هم دارد برای برتر دیده شدن یا تقویت احساس برتر بودن در خود، متوسل به روش‌های نامناسب می‌شوند.
از جملۀ این رفتارها اینکه مغرورانه رفتار می‌کند وکاملا در رفتار این افراد می‌توان غرور را احساس کرد علاوه بر این، شاید تنها غرور برای احساس برتری کردن کافی نباشد و فرد، رفتارهای دیگری نیز از خود بروز می‌دهد از جمله تحقیر، تمسخر، طعنه و زخم زبان و با این اعمال، فرد خودخواه به جای تلاش برای برتر بودن واقعی، بصورت معکوس عمل می‌کند و می‌خواهد با کوچک کردن و تحقیر دیگران، میل درونی خود را ارضا کند در نتیجه مطمئنا بسیاری از اطرافیان را می‌رنجاند و باعث ناراحتی، عصبانیت و حتی نفرت دیگران از خود خواهد شد.
خود خواهان، غرور و تکبر زیادی دارند و همواره دیگران را تحقیر می‌کنند.
3. قدر نشناسی، یکی از اصول خودخواهی
افراد خودخواه هر گونه لطف و یاری سایرین را حق خود و انجام وظیفه ای برای دیگران می‌دانند به همین دلیل شاید هیچ وقت تشکر و قدردانی از طرف یک فرد خودخواه، مشاهده نشود.
حتی اگر متوجه شوند دیگران انتظار قدردانی از وی را دارند شاید موضع بگیرند و ابراز نارضایتی کنند. افراد خودخواه هیچ تمایلی به اقرار به لطف دیگران و جبران آن ندارند.
به همین علت است که بسیاری از افراد تمایلی به همکاری با افراد خودخواه در هیچ زمینه ای ندارند چون احساس می‌کنند حقشان ضایع می‌شود و به نوعی مورد سوء استفاده قرار می‌گیرند.
4. حق به جانب بودن
برای فردی که خودخواه است یکی از سخت ترین کارها عذرخواهی کردن است. این افراد به شدت از اعتراف کردن به خطا و اشتباه خود گریزانند ولی دوست ندارند خطاکار هم جلوه کنند.
به همین علت سعی می‌کنند هر خطایی را که انجام می‌دهند به کلی منکر شوند و تقصیر اتفاقات را به دوش سایرین بیندازند.
در برخی از موارد برای پنهان‌ کردن تقصیر خود، اقدام به مظلوم نمایی نیز می‌کنند و تلاش می‌کنند خود را به عنوان قربانی اتفاقات معرفی کنند تا مجبور به اعتراف به اشتباه خود و عذرخواهی نشوند.
این خصوصیت افراد خودخواه که همیشه خود را حق به جانب نشان می‌دهند تا حدود زیادی برای دیگران آزاردهنده است و اصطلاحا حرص افراد را درمی آورد.

5. منفعت طلبی و وجدان ضعیف
افراد خودخواه به نوعی حریص هم هستند و تمام منافع یک موقعیت یا پروژه کاری یا هر موقعیت دیگر را تنها برای خود می‌خواهند و هیچ توجهی به حقوق دیگران و تمایلی به سهم دهی به اطرافیان خود ندارند پس اگر منافع مشترکی با این افراد در یک قضیه خاص دارید باید بسیار تلاش کنید که حق شما ضایع نشود.
منفعت طلبی و فرصت طلبی جزو خصوصیات خودخواهانه افراد خودخواه است.
یک فرد خودخواه، به شدت منفعت طلب است و حتی در بدترین شرایط که وظیفه انسانی ایجاب می‌کند تا به یک فرد، کمک شود شخص خودخواه هیچ میلی به این کار ندارد و منافع خود را در اولویت قرار می‌دهد.
شاید حتی بدتر هم عمل کند و اگر بداند شخص یا اشخاصی در یک موقعیت ضعف گرفتار شده‌اند ممکن است به جای کمک کردن به آنها، به دنبال راهی برای سوء استفاده و فرصت طلبی برآید.
جالب این است که اکثرا شخص خود خواه برای ضایع کردن حق دیگران احساس گناه نمی‌کند و حتی از اعمال خود احساس رضایت و خوشحالی نیز دارد.
نحوه برخورد با افراد خودخواه
شاید شما هم نیاز دارید در نحوه برخورد با افراد خودخواه تجدید نظر کنید تا بیش از این، شاهد ضایع شدن حق خود توسط این افراد نباشید و یا از ناراحتی ها و مشکلاتی که افراد خودخواه برای شما ایجاد می‌کنند نجات یابید.
در ادامه به چند نکته در مورد شیوه برخورد با افراد خودخواه اشاره می‌کنیم که می‌توانند راه گشا باشند.

1. ضعف، نشان ندهید
یکی از مهمترین مواردی که در برخورد با افراد خودخواه باید لحاظ کنید این است که به هیچ وجه نقطه ضعف خود را به دست این افراد ندهید چون این افراد به شدت سوء‌ استفاده گر هستند و در صورت پیدا کردن ضعف، هرچند خیلی هم کوچک باشد ولی این ضعف ابزاری برای سواستفاده خواهد شد.
پس تلاش کنید یک شخصیت قوی از خود در برابر فرد خودخواه نشان دهید زیرا که در غیر این صورت شاهد ضایع شدن حقوق خود به روش‌های مختلف از طرف این افراد خواهید بود.
در مواردی که نقطه ضعف بزرگی از شما داشته باشند شاید حتی دست به باج خواهی و حق سکوت گرفتن از شما کنند و تا چشم باز کنید می‌بینید که به نوعی تبدیل به برده این افراد شده اید.
در برابر افراد خودخواه، ضعف نشان ندهید و شخصیت محکمی داشته باشید.
2. به خودخواهان بی توجهی کنید
در برخورد با افراد خودخواه اینطور عمل نکنید که انگار شما نیازی به همنشینی با آنها دارید چون در این صورت، خصوصیات نامطلوب خود را بیشتر نشان خواهند داد.
در صورتی که این افراد همواره در کانون توجه باشند شاید هیچ گاه برای اصلاح رفتاری خود تلاش نکنند و فکر کنند که در مسیر درست قرار دارند.
ولی اگر احساس کنند رفتار آنها تاثیر دافعه بر سایرین داشته است و دیگران دیگر مثل سابق، میل به هم صحبتی با آنها را ندارند شاید شروع به تغییر و اصلاح رفتار خودخواهانه خود کنند و در آنچه تاکنون انجام داده اند بازنگری کنند.
3. از حق خود دفاع کنید
در برخورد با افراد خودخواه، در صورتی که برای گرفتن حق خود کاملا استوار و ثابت قدم باشید، به نوعی یک هدف سخت برای این افراد محسوب می‌شوید و بعد از مدتی متوجه خواهید شد که این افراد دیگر تلاش نمی‌کنند شما را با رفتار خود اذیت کنند چون به این نتیجه رسیده اند که باید هزینه ای برای این کار پرداخت کنند.
مُصر بودن برای دفاع از حق خود به معنی درگیری و مشاجره با افراد خودخواه نیست بلکه بیشتر جنبه یک حالت دفاعی دارد که اجازه نمی‌دهد این افراد اصطلاحا پا را از گلیم خود درازتر کنند.
با اینگونه رفتار کردن اگر چه ممکن است در لیست سیاه یک فرد خودخواه قرار بگیرید ولی این به مراتب بهتر است از اینکه مورد بهره کشی اجباری این افراد قرار بگیرید.
باید در برخورد با افراد خودخواه و سوء استفاده گر از حق خود دفاع کنید.
4. خونسرد باشید
حتما تا کنون متوجه شده اید که بهتر است در نحوه برخورد با افراد خودخواه، خونسرد تر باشید چون اگر فرد خودخواه متوجه شود که قدرت عصبی کردن شما را دارد این به هیچ وجه، به نفع شما نیست.
پس سعی کنید در عین حال که به وی مجال زیادی برای مانور دادن نمی‌دهید به هیچ عنوان، به صورت شخصی عصبی و پرخاشگر جلوه نکنید چون به نوعی رفتار دلخواه این اشخاص را نشان داده اید.
رفتار تند شما شاید مورد قضاوت سایرین هم قرار بگیرد و ناخواسته افراد دیگری فکر کنند که شما واقعا بر حق نیستید و از طرف مقابلِ شما که فردی خودخواه است حمایت کنند.
5. دوری کردن، آسانترین نحوه برخورد با افراد خودخواه
در صورتی که مجبور هستید با فرد خودخواهی هم نشین و در ارتباط باشید باید به روش‌های گفته شده و یا هر روش دیگری، به وی بفهمانید که رفتار این فرد، برای شما ناخوشایند است.
شما می‌توانید این را به زبان بیاورید و به نوعی که موجب ناراحتی بیشتر نشود آن را به وی یادآوری کنید ولی اگر شخص خودخواه در زندگی شما نقش چندانی ندارد پس نیازی نیست که در تعامل با وی زیاد وسواس به خرج دهید.
به جای فکر کردن در مورد نحوه برخورد با افراد خودخواه، آسانترین کار برای شما دوری کردن از آنهاست و می‌توانید طوری برنامه ریزی کنید که در دورهمی ها و مکان هایی که این افراد هستند حضور نداشته باشید.
به جای اینکه وقت خود را صرف اینگونه افراد کنید سعی کنید دوستان بهتری برای خود پیدا کنید که روحیات نزدیکتری به شما دارند و می‌توانند دوستان صمیمی و حامیان بهتری برای شما باشند.
دوری و کم محلی کردن از جمله راه های برخورد با افراد خودخواه است.