بزرگنمايي:

آریا بانو - حقوق اطفال یا همان حقوق کودکان شامل حق سلامت، آموزش و پرورش، داشتن خانواده، بازی و تفریح، زندگی با استانداردهای مناسب و حفاظت از سوء‌استفاده و آسیب را شامل می‌شود.
تا چه حد با حقوق اطفال و فرزندان خود آشنا هستید؟ حقوق کودکان باتوجه‌به نیازهای فرد و انسانی که در طول زمان رشد می‌کند تغییر می‌کند. با حقوق کودک در روزچین همراه باشید.
تعریف کودک
حق زندگی برای کودکان از لحاظ ریشه‌شناسی، اصطلاح «کودک» در زبان‌های لاتین به‌معنی «کسی که صحبت نمی‌کند» آمده‌ است. رومیان، این اصطلاح را از زمان تولد تا 7 سالگی برای کودک به کار می‌بردند. این مفهوم باگذشت قرن‌ها و در فرهنگ‌ها تکامل یافته و نهایتاً انسان را از زمان تولد تا بزرگسالی به این نام خواندند. اما مفهوم کلمه کودک بسیار گسترده بود و نام انسان‌ها در سنین مختلف از یک فرهنگ به فرهنگ دیگر متفاوت بود. تا اینکه کنوانسیون حقوق کودک در سال 1989 اصطلاح «کودک» را دقیق‌تر تعریف کرد:
«هر انسانِ زیر هجده سال کودک محسوب می‌شود. مگر اینکه تحت قانون مناسب، این سن کاهش یابد.»
از طریق این تعریف در تمام متون مربوط به رفاه کودکان، کودک انسانی دارای حقوق و کرامت است. مشخصۀ اصلی کودک، سنِ کم و آسیب‌پذیری اوست. در واقع، کودک موجودی در حال رشد است که هیچ وسیله‌ای برای محافظت از خود ندارد. بنابراین، کودک باید هدف منافع خاص و حفاظت‌های خاص قرار بگیرد. از این منظر، متون اعلام حمایت از کودک و حقوق اطفال تصویب شد.
شناخت حقوق اطفال
استفاده از کودکان در جنگ حقوق اطفال پس از جنگ جهانی اول با تصویب اعلامیۀ ژنو در سال 1924 به رسمیت شناخته شد. روند تصدیق حقوق کودکان به لطف سازمان ملل متحد با تصویب اعلامیۀ حقوق کودکان در سال 1959 ادامه یافت. به‌رسمیت‌شناختن علائق و حقوق کودک در تاریخ 20 نوامبر 1989 با تصویب کنوانسیون بین‌المللی حقوق کودک، اولین پروتکل بین‌المللی قانونی بود که همۀ حقوق اساسی کودک را به‌رسمیت شناخت. این سازمان‌ها از کودک به‌عنوان یک انسان محافظت می‌کنند. حقوق کودکان حقوق اساسی را برای همه کودکان تضمین می‌کند؛ حق زندگی، اصل عدم‌ِتبعیض، حق پناهندگی برای حفاظت از سلامتِ جسمی و روحی (حفاظت در برابر برده‌داری، شکنجه، برخوردهای بد و…).
سازمان‌ها و فعالان حقوق کودک در حال تلاش برای محافظت از کودکان در سراسر جهان هستند. در بسیاری از موارد کودکان توسط افرادی که مسئول مراقبت از آن‌ها هستند، مورد آزار قرار می‌گیرند.
“بشریت باید بهترین کارها را برای کودک انجام دهد.” (اعلامیۀ ژنو)
حقوق یک کودک چیست؟
فقر و کودکان هر یک از کودکان در شرایط منحصربه‌فرد خود متولد شده‌اند. یکی در خانواده‌ای ثروتمند در شهر نیویورک و یکی در سوریۀ جنگ‌زده یا در روستایی فقیرنشین در مناطق دور افتادۀ پاکستان، افغانستان یا تاجیکستان.
از دست ندهید: نقض حقوق کودک با ازدواج در کودکی
25 سال پیش سازمان یونیسف در کنوانسیون حقوق کودک، برای رسیدگی به نیازها و حقوق اطفال، این کنوانسیون را نوشته و گسترش داده است. برای اینکه کودکان شانس بیشتری برای زندگی بهتر را داشته باشند، ما باید «چهار حقوق اساسی» را برای آن‌ها آماده کنیم. این حقوق شامل موارد زیر هستند:
حق بقا و زنده‌ماندن: این حق شامل اصول بقا مثل برخورداری از غذا، مسکن، آب تمیز و دسترسی به مراقبت‌های بهداشتی است. حق رشد و پیشرفت: این حق برای اطمینان از این است که همۀ بچه‌ها علاوه‌بر حق زنده‌ماندن، به حقوقی دیگر برای رشد و پیشرفت از جمله دسترسی به تحصیل، اوقات فراغت (سرگرمی) و آزادی اندیشه نیز نیاز دارند. حقوق حفاظت و مراقبت: این حق، مراقبت از کودک در برابر غفلت، سوءاستفاده، آزار و اذیت جسمی، آزار و اذیت جنسی و آزار و اذیت روانی را شامل می‌شود. قاچاق کودکان و کودکان کار نیز در این حوزه قرار دارند. حقوق مشارکت: این حق، شامل حق کودکان برای ابراز نظرات و شنیده‌شدن، به‌خصوص در مورد موضوعاتی که معیشت کودک را تحت‌تأثیر قرار می‌دهند می‌شود. نقش آموزش و پرورش
فقر و کودکان میلیون‌ها کودک به‌دلایل مختلف مانند کارکردن‌های طولانی و در شرایط خطرناک، فقر، جنگ، تبعیض، ازدواج زودهنگام و… به تحصیل دسترسی ندارند. آن‌ها از حملات هدفمند به مدارس و معلمان خود رنج می‌برند. آموزش و تحصیل کودکان یکی از بخش‌های مهم در حوزۀ کودکان به‌خصوص دختران است. تلاش‌هایی که برای سوادآموزی و آموزش به دختران در آفریقا و آسیای مرکزی انجام می‌گیرد، مؤثرترین و ممکن‌ترین راه مبارزه برای احقاق حقوق کودکان است. با باز‌کردن فضا برای کودکان به‌منظور دستیابی به فرصت‌های بیشتر برای تحصیل، توانایی آن‌ها برای رشد و توسعه و مقابله با تهدیدات و خشونت‌های موردِمواجهه در جامعه بیشتر می‌شود. آموزش و پرورش به‌طرق مختلف می‌تواند کلید حمایت از بسیاری از حقوق برجسته‌شده توسط کنوانسیون حقوق کودک یونیسف باشد؛ مثلاً از طریق ترویج دسترسی به آموزش. ما هر روز در حال مبارزه هستیم تا این حقوق را برای زندگی کودکان و کل جامعه به ارمغان بیاوریم.
در صورت تمایل به دریافت اطلاعات بیشتر در مورد حقوق اطفال می‌توانید به مقاله‌های کودکان کار ، کودک‌همسری ، آزار جنسی کودکان ، تنبیه بدنی کودکان در مدارس ، قاچاق کودکان ، کنوانسیون حقوق کودک ، ازدواج اجباری ، اهمیت بازی برای کودکان ، اهمیت تحصیل کودکان ، کودک‌آزاری ، حدود تنبیه کودکان توسط والدین ، کودکان یتیم و حق زندگی برای کودکان مراجعه کنید.