بزرگنمايي:

آریا بانو - در این گزارش 50 کتاب عاشورایی به مخاطبان معرفی می‌شود.


سرویس فرهنگ و ادبیات هنرآنلاین: شکی نیست که ارزش هر عملی به مقدار معرفت ما نسبت به آن است. محرم و صفر بهانه ی خوبی است برای افزودن بر معرفت مان نسبت به امام حسین(ع)، هدف قیام حسینی، شناخت یاران حسین بن علی(ع) و … . گزارشی که اکنون خواهید خواند در دو بخش طراحی شده است. نیمه‌ اول شامل معرفی 10 اثر درباب امام حسین (ع) و قیام ایشان است و نیمه دوم چهل اثر دیگر با محوریت شخصیت آن امام بزرگوار به صورت کوتاه و فشرده معرفی شده است.
طوفان بلا در کربلا/غلامرضا ادبی
فلسفه این کتاب جمع کردن مجموعه ای از نیازهای یک شخص در ماه محرم است؛ یک مجموعه کوچک و کاربردی. کتاب از دو بخش تشکیل می شود. بخشی در مورد ابعاد مختلف قضیه عاشورا و بخشی در مورد خود قضیه عاشورا و یاران و اتفاقات آن روز.
در بخش اول هرچیزی که لازم است درباره عزاداری دانسته شود را نویسنده به سرعت و اختصار مطرح کرده؛ و البته مستدل و منطقی و عالمانه. کتاب با فلسفه عزاداری شروع می شود و با بحثی تاریخی در مورد تاریخچه عزاداری ادامه پیدا می کند. از عزاداری قبل از خلقت حضرت آدم (ع) تا عزاداری حضرت رسول )ص) و عزاداری ائمه اطهار (علیهم السلام) بعد از شهادت ایشان.
در فصل بعدی به صورت خیلی کوتاه به آفات عزاداری بدون غر زدن اضافی پرداخته می شود! و بعد احکام عزاداری بنابر فتاوای علما مطرح می گردد؛ از شبیه خوانی تا علم برداری و سینه زنی و آرایش خانم ها. مختصر و مفید!
و بعد هم بحث گریه و برکات و آثار آن بر مصیبت حضرت سیدالشهدا (ع) و البته در ذیل هر کدام از این مباحث فصل هایی کوتاه که بحث را از جهات گوناگون باز می کنند.
بخش دوم کتاب به صورت روز شمار دهه محرم و به تبع هر روز، شخصی از یاران را مطرح می کند و البته بدون ماندن در لایه تاریخی در ضمن هربحث. مباحث متفاوت اخلاقی و علمی نیز مطرح می شوند.
حماسه و عرفان/آیت الله جوادی آملی
همان طور که از نام این کتاب بر می آید، موضوع آن درباره عرفان، حماسه و ارتباط بین این دو مقوله است. اصل مطالب کتاب، برگرفته از سخنرانی های آیت الله جوادی آملی است که در محرم سال 1411ق (1368ش) انجام شده و پس از انجام تغییرات لازم و حذف و اضافات، بازبینی و تأیید نهایی ایشان به چاپ رسیده است.
"نقش حماسه و تأثیر ستم ستیزی در تعالی روح بشر، زمینه اشتیاق عارفان ناب را به شهادت فراهم کرده و مجاهد کوی حق را با عرفان اصیل آشنا می سازد و این، همان هماهنگی حماسه و عرفان است."
"جهاد حقیقی بدون عرفان ناب نخواهد بود؛ چنانکه عرفان خالص بدون ایثار مال و جاه و نثار جان حاصل نخواهد شد. در وصف مجاهدان راستین، نشانه های عرفان مشهور است و در رسم عارفان واقعی، علامت های مجاهدت مشهود."
مطالب این کتاب که با محوریت عاشورا و نهضت حسینی(ع) است، طی یک مقدمه و سه بخش ارائه شده است: هماهنگی آیین اسلام با فطرت، فضیلت حماسه و عرفان، عارفان حماسه ساز و حماسه سازان عارف.
وارثان عاشورا/صفائی حایری
نوشته مزبور مجموعه ای است از پنج مبحث در زمینه: اضطرار به دین و حجت، حق و شبهه، احیای امر، وارثان عاشورا، اصحاب اباعبدالله(ع). این کتاب حاصل سخنرانی های استاد در چند دهه محرم می باشد که به همت و قلم خود ایشان، رقم زده شده.
در مبحث اول نویسنده به بحث اضطرار به ولیّ و انتظار از ولیّ و انتظار برای ولیّ پرداخته است و با توجه به آیاتی از سوره آل عمران و فجر و تکاثر، از تمحیص و بلاء و فتنه و اشتغال به نعمت ها گفت و گو کرده.
در مبحث دوم به تحلیلی از حق و شبهه می پردازد، تا در برخورد با شبهه و فتنه و وسوسه و بدعت، همراه نور و هدایت و بینات و فرقان، بتوانیم مسلط و سالم و بهره مند باشیم.نویسنده می کوشد تا نشان دهد همراه این بینات و با دستیابی به یک میزان مشخص و فرقان حاکم و با توجه به بیان حضرت امیر در خطبه 182 نهج البلاغه که از حق و هدف، طریق و راه، قائد و رهبر و آداب و فقه حرکت گفت و گو می کنند، چطور می توان از بند شبهه رهید و زمینه فتنه را از بین برد و یا ضعیف کرد و از انحراف ها و بدعت ها رها شد.
در مبحث سوم به این نکته پرداخته شده که احیای امر اهل بیت را چگونه و از کجا دنبال کنیم، تا از کسانی باشیم که به حیات قلبی رسیده باشیم، آن هم تا روزی که تمامی دل ها می میرند.در این نوشته با توجه به تمامی روایات احیاء امر، از عوامل احیاء و مراحل پنج گانه آن، سخن به میان آمده.
در مبحث چهارم که عنوان کتاب هم از همین بحث گرفته شده، مولف توضیح می دهد که میراث حسین(ع) که وارث آدم تا خاتم است، به کسانی خواهد رسید که از آگاهی و علم، عبودیت و تقوا، عبودیت و صلاح برخوردار باشند و این ها وارثان عاشورایند.
در مبحث پنجم به تحلیل و تطبیق و بررسی اوصاف و خصوصیات اصحاب اباعبدالله، پرداخته می شود؛ که چطور مسلم بن عقیل به استقامت و هانی بن عروه به حمیت و حمایت و حرّ به محاسبه و مقایسه و انتخاب و حرّیت و عبودیت و زهیر به نجات و فلاح و سرداری و قیس بن مسهر و عبدالله بن یقطر به مقام سقایت و رسالت و شهادت و هم چنین دیگر یاران به آن مقام وفا و ادب و فداکاری و فوز رسیدند.
عاشورا/صفائی حایری
در این کتاب با توجه به این نکته که زندگی صحنه پیکارها و میدان مبارزه هاست، به اشکال مختلف، انگیزه ها، هدف ها، نیازها و سدها و مانع های جهاد و مبارزه می پردازد. و در نهایت با بررسی تحلیل های مختلف در رابطه با قیام و حرکت امام حسین(ع)، نویسنده خود به تحلیلی از قیام اباعبدالله(ع) می پردازد.
عاشورا !
از این داستان خون تا به حال تحلیل هایی شده است. تحلیل هایی نه چندان نزدیک و همدم، بلکه در برابر و مخالف با هم. شهادت،شفاعت، امر به معروف، جلوگیری از ظلم، انقلاب و تشکیل حکومت.
کتاب "عاشورا" بر آن است تا فهم دورهای نزدیک و بزرگ های فشرده را برای ما آسان تر کند.
چهل حدیث از امام حسین ع/صفائی حایری
"…گاهی من می خواهم مقدمه ای را شکار کنم، می کوشم و موفق نمی شوم و گاهی هم بدون مقدمه، عنایت ها را همراه می بینی که بیدار می کنند و صدا می زنند و خود را بر تو آشکار می سازند و تو می بینی که این ها از تو نیست و به آگاهی، به اختیار و به اقدام تو، مرتبط نمی باشد، که عنایت او و رعایت اوست. از یک محرّمی به فکر بهره مندی بیشتر از کلمات اهل بیت افتادم و شروع و ختم سخن را با کلام آن ها همراه کردم. دوستان توصیه کردند، که روایات را مستقل منتشر کنیم و شروع کردند. و من پیشنهاد دادم که اربعینیاتی فراهم کنیم، دست به کار شدیم و در نتیجه این چهل حدیث از اباعبدالله الحسین(ع) فراهم آمد."
حماسه حسینی/استاد مرتضی مطهری
حماسه حسینی نام مجموعه کتاب دوجلدی (و سابقا سه جلدی) است از استاد مرتضی مطهری، مشتمل بر کلیه سخنرانی‌ها و یادداشت‌های او پیرامون واقعه کربلا و تحریفات تاریخی صورت گرفته در نقل آن. جلد اول مجموعه دو جلدی شامل سخنرانی‌ها و جلد دوم شامل یادداشت‌های آقای مطهری است .این کتاب به چندین زبان ترجمه شده و تا کنون بیش از 50 بار در ایران تجدید چاپ شده است.
استاد مرتضی مطهری در بخش تحریفات لفظی واقعه عاشورا، به شدت از محدث نوری و کتاب او در زمینه تحریفات عاشورا، یعنی لؤلؤ و مرجان متاثر است. ایشان مصادیق تحریفات لفظی را بیشتر از این کتاب نقل کرده و صراحت و شجاعت محدث نوری را تحسین می‌کند.
جان ها فدای دین/علامه مصباح
"جان ها فدای دین" ویرایش 3 سخنرانی آیت الله مصباح در محرم 1383 شمسی است که توسط حجه الاسلام مهدی نادری قمی تدوین شده است.
در این کتاب، تحلیل انسان ساز و الهام بخشی از واقعه عاشورا می خوانید. تحلیلی که ابتدا با ذکر روایتی از امام صادق (ع) و 5 وصیت مهم پیامبر عظیم الشان (ص) به امیرالمومنین(ع) شروع می شود.
پرهیز از دروغ، دوری از خیانت، خوف از خدا و گریه از خشیت الهی 4 وصیت اول پیامبر(ص) به امیرالمومنین(ع) است و پنجمین وصیت، وصیتی است که عنوان کتاب را در بر گرفته و تحلیل می گردد: یاعلی! سفارش پنجم من به تو این است که مالت را و خونت را در راه دینت نثار کنی.
در ادامه حضرت علامه دو پرسش طرح کرده و به آن پاسخ می دهند. یکی اینکه چگونه خون امام حسین(ع) اسلام را بیمه کرد؟ و دیگر اینکه آیا اصولا جایز است کسانی جان خود را به خطر اندازند و خود و خانواده خود را به کشتن دهند برای بقای دین؟
همچنین یک تحلیل غلط و شاید بعضا رایج درباره قیام اباعبدالله (ع) مبنی بر اینکه حضرت به اعتماد نامه های کوفیان به سمت کوفه حرکت کرده و اگر می دانستند در این راه شهید می شوند، تقیه می کردند و راه برادر را در پیش می گرفتند، طرح و نقد شده و دیدگاه صحیح از زبان علامه مصباح نقل می گردد.
آذرخش کربلا/علامه مصباح
این کتاب بخشی از سخنرانی‌های استاد مصباح یزدی است که در ایام محرم سال 1421 ایراد گردیده است. برخی از محورهای مورد بحث عبارت است از:
شبهاتی پیرامون عاشورا و بزرگداشت آن: در این قسمت از علل گرامی‌داشت عاشورا و عزاداریِ امام حسین علیه‌ السلام و روش‌های عزاداری بحث می‌‌شود.
زمینه‌ های قیام عاشورا: در مباحث این بخش پیشینه تاریخی واقعه عاشورا و زمینه‌های اجتماعی انحراف جامعه و عوامل انحراف عمل‌کرد معاویه و علل انفعال جامعه در برابر فعالیت‌ های معاویه بررسی شده است.
هدف قیام: در این بخش پس از بحث از مفهوم اصلاح و تصریح به این حقیقت که هدف اصلی قیام امام حسین علیه‌ السلام اصلاح مفاسد بوده است، درباره اموری چون اصلاح مطلوب و امر به معروف مطالبی عرضه شده است.
مدرسه حسینی/مصطفی دلشاد تهرانی
کتاب شامل یک مقدمه و دو فصل است که نگارنده در آن به بررسی خاستگاه و اصول مدرسه حسینی پرداخته است. نویسنده در این کتاب پس از پرداختن به جایگاه مدرسه حسینی، ساختار مدرسه حسینی را بررسی کرده و بیان می‌کند که این ساختار بر اساس فهم درست اسلام، جامعیت اسلام و هندسه صحیح اسلام است.
در بخش پایانی، نگارنده به اصول تربیتی مدرسه حسینی می‌پردازد و اصولی چون حریت و آزادگی، پارسایی، عدالتخواهی، شجاعت، جهاد، استقامت، دیگرخواهی، حق‌محوری، غیرت دینی، نفی خودکامگی، والاهمتی، حمیّت و سازش-ناپذیری، بینایی و بیداردلی و …. را در نهضت حسینی و فرهنگ اسلامی بررسی می‌کند و شواهد گوناگون و فراوانی را برای این اصول از مکتب امام حسین علیه‌السلام ارائه می‌کند که در شناخت مکتب حسینی با اهمیت است.
این کتاب، ساده و روان نوشته شده و استخراج نکات دسته‌بندی شده و منظم از نهضت حسینی، با اشاره به نمونه‌های آن از سخنان امام حسین و ائمه معصومین علیهم‌السلام از نکات مثبت و قابل توجه این کتاب محسوب می‌شود.
کوثر کربلا/آیت الله جوادی
این کتاب شامل مجموعه ای از سخنرانی های حضرت آیت‎الله جوادی‎آملی در دهه‎های محرم در شهرستان آمل به همراه مراثی گفته شده و با نگاهی به نقل‌های مورخان و ارباب مقاتل و نیز وقایع قبل و بعد از عاشورا توسط ایشان است که از گفتار به نوشتار تبدیل شده و در قالب ساختاری جدید و به صورت مهندسی پژوهشی عرضه شده است.
این کتاب مشتمل بر سه جام است؛ مبا حث این سه جام همگی زیرمجموعه مباحث عقل نظری و به تعبیری دیگر، جزء مباحث حکمت نظری و عملی اند که برخی درباره شناخت هست و نیست‌ها و بعضی درباره شناخت بایدها و نبایدها می باشند و انتخاب کلمه جام به جای فصل از آن روست که با نام کتاب هماهنگی بیشتری دارد.
در جام یکم این کتاب رسالت های معرفتی کربلا بیان و در جام دوم رسالت های عملی -اجرایی- کربلا ارایه می شود و در جام سوم که بلانوشان کربلا نام دارد؛ مقتل سید الشهدا(ع) با رویکرد خاص تربیتی ارایه شده که این رویکرد علت امتیاز آن از سایر مقاتل است.
مقدمه این کتاب به قلم مفسر برجسته قرآن کریم حضرت آیت الله جوادی آملی است که با دارا بودن مضامین بلند فلسفی و عرفانی بر غنای این کتاب افزوده است و یک تحلیل عرفانی از رویکرد نهضت کربلا به دست می دهد.
***
اکنون چهل کتاب در همین زمینه به صورت موجز به شما معرفی می‌شود. این کتاب‌ها در انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم منتشر شده است.
40 کتاب عاشورایی
1. آلبوم عاشورا/ محبوبه زارع/ 1/ 1000
مجموعه ای است از حماسه عاشورا که با نثری روان و ادبی به تصویر کشیده شده است.
2. بانوی کربلا/ دکتر عایشه بنت الشاطی/ 4/ 800
مترجم با شیوه ترجمه محدود، به توضیحاتی درباره برخی اشتباهات تاریخی کتاب، پرداخته است.
3. پیشوای شهیدان/ سیدرضا صدر/ 3/ 2000
این دفتر، روایت لحظه لحظه هجرت امام حسین علیه السلام از مدینه به مکه و از عرفات به قربانگاه نینواست.
4. جابر بن عبداللّه الانصاری حیاته و مسنده/ حسین واثقی/ 1/ 2200
جابر، صحابی جلیل القدر از برگزیدگان گران قدر است. وی هنگام بیعت با رسول خدا کم سن و سال ترین صحابی بود.
5. چهره ها در حماسه عاشورا/ محمدباقر پورامینی/ 1/ 2200
این اثر با استفاده از منابع معتبر، شرح مفصلی است از حادثه سترگ عاشورا و چهره های نیک و بدی که آن را خلق کردند.
6. حبیب بن مظاهر/ جواد محدثی/ 3/ 230
"‌حبیب ابن مظاهر"‌ از بزرگان شیعه از "‌طایفه بنی اسد"‌ بود. در نهضت کربلا در رکاب امام حسین علیه السلام جنگید و به شهادت رسید.
7. حیات پاکان، جلد2/ مهدی محدثی/ 1/ 600
مجموعه داستانی است از زندگانی و سیره امام حسن مجتبی و امام حسین و امام سجاد علیهم السلام
8. خلاصه خوبی‌ها/ محسن ربانی/ 1/ 230
امام حسین علیه السلام خلاصه خوبیهای همه پیامبران است. و این مجموعه به این شباهتها پرداخته است.
9. در کوی جانان/ حسین واثقی/ 1/ 1100
اثر، دو سفر نامه به عراق و عتبات مقدس شش تن از امامان است.
10. دستهای تنهای من/ احمد پهلوانیان/ 2/ 300
این کتاب، روایت ایثار قهرمانی کوچک در نینوا است که با دستهای کودکانه به دفاع از حریم امامت می پردازد.
11. دو چشم ناتمام/ محبوبه زارع/ 1/ 400
حضرت قاسم و عبداللّه علیهماالسلام چشمان امام حسن علیه السلام
12. ریزشها و رویشها/ سیدفضل اللّه میرشفیعی/ 1/ 330
داستان عاقبت چند تن است که در زمان ائمه علیهم السلام زندگی می کردند اما بعضی توانستند خوب بمانند و بعضی بد.
13. زخم آفتاب/ حسن جلالی عزیزیان/ 1/ 450
به واقعه حرّه، یکی از رقت انگیزترین حوادث تاریخ اسلام، با زبان داستان می پردازد.
14. ستاره غربت/ محبوبه زارع/ 1/ 400
محمدبن علی علیه السلام تنها ستاره امامت که در کودکی در عاشورا درخشید.
15. ستاره های فردا/ محسن ربانی/ 1/ 400
مجموعه داستان‌های کوتاه از کودکی چهارده معصوم علیهم السلام
16. سخنان حسین بن علی علیه السلام / محمدصادق نجمی/ 9/ 2000
این کتاب، در چهاربخش مارا با فلسفه قیام عاشورا و شخصیتهای مثبت و منفی آن و... از زبان مبارک آن حضرت آشنا می سازد.
17. سرشک خون/ عبدالرحیم موگهی/ 3/ 350
این اثر، 128 نکته را به مرثیه گویان و مبلغان گوشزد می کند که هر یک در شورانگیزی و دل نشینی مرثیه نقشی درخور دارد.
18. عاشورا در فقه/ سیدضیاء مرتضوی/ 1/ 380
پژوهشی نو و ابتکاری است که به بررسی قیام عاشورا به عنوان یک مستند فقهی می پردازد.
19. عباس بن علی علیهماالسلام / جواد محدثی/ 2/ 400
در نگاه به قله های رفیع ایمان و شجاعت، وارسته مردی بزرگ و بی بدیل ایستاده است، به نام عباس بن علی علیه السلام .
20. فلسفه و عوامل جاودانگی نهضت عاشورا/ ابوالفضل بهشتی/ 1/ 1700
اثر حاضر در پی آن است که با استمداد از آموزه های دینی و عقلی، "‌فلسفه و عوامل جاودانگی عاشورا"‌ را بیان نماید.
21. قاصدک کربلا/ محبوبه زارع/ 1/ 500
حضرت رقیه علیه السلام قاصدکی در دشت کربلا
22. قطعات/ جواد محدثی/ 1/ 450
مجموعه ای است از جملات و متون ادبی، درباره مناسبتهای دینی و انقلابی که در ماه های شمسی و قمری با آنها مواجهیم.
23. کودکان گم شده/ محمود پوروهاب/ 1/ 700
داستانهایی است آموزنده از زندگانی امام حسین علیه السلام .
24. گهواره طوفان/ محبوبه زارع/ 1/ 400
حضرت علی اصغر علیه السلام طوفانی در گهواره عاشورا.
25. مسلم بن عقیل/ جواد محدثی/ 2/ 160
او از چهره های برجسته اهل بیت است و امام حسین علیه السلام او را به نمایندگی از خود به کوفه فرستاد.
26. نگاهی کوتاه به زندگانی زینب کبری علیهاالسلام / هاشم رسولی محلاتی/ 6/ 550
این کتاب تک نگاری مفید و مختصری است درباره حضرت زینب کبری علیهاالسلام ، عقیله بنی هاشم.
27. یک بال و دو پرنده/ محبوبه زارع/ 1/ 500
طفلان مسلم علیه السلام مثل دو پرنده با بال شهادت.
28. جابربن عبداللّه انصاری، زندگی نامه و.../ حسین واثقی/1/ 1250
کتاب حاضر، شامل بیان لحظاتی از زندگانی و آثار جاودانه در منابع روایی از این شخصیت اسلامی است.
29. جام عبرت/ سیدحسین اسحاقی/ 3/ 1400
به بررسی نقش و عملکرد خواص و عوام در عاشورا می پردازد.
30. رسالت خواص/ سیداحمد خاتمی/ 9/ 360
اثر، با استفاده از سخنان رهبری، و قرآن، نهج البلاغه و نقلهای تاریخی به شرح و تفصیل عوامل حادثه عاشورا پرداخته است.
31. عبرت‌های عاشورا/ سیداحمد خاتمی/ 2/ 850
کتاب، با استفاده از سخنرانی مقام معظم رهبری (مدظله) درباره نقش خواص در حادثه عاشورا، نگاشته شده است.
32. ماهیت قیام شهید فخ/ فاضل رضوی اردکانی/ 2/ 560
کتاب، تلاشی در زدودن اتهامات از چهره شهید فخ، یکی از نوادگان امام مجتبی علیه السلام است.
33. ماهیت قیام مختار/ ابوفاضل رضوی اردکانی/ 4/ موجود نیست
این کتاب، به بازشناسی قیام مختار پرداخته و سعی در اثبات و روشن کردن اصالت و ماهیت این قیام و شخصیت مختار دارد.
34. با من حرف بزن/ احمد پهلوانیان/ 2/ 450
نوشتاری ادبی، داستانی است که با عنایت به معتبرترین مقاتل، به بیان وقایع عصر عاشورا تا شام، از زبان شاهدان آن می پردازد.
35. بغض گل/ حسن پورمنصوری/ 1/ 300
در این داستان عباس و رقیه برای شفای مادر مهربان خود در پی راه چاره ای هستند که... .
36. توهم بیا...!/ مرتضی دانشمند/ 2/ 300
داستان سرداری است از تبار حسینیان که در هنگامه نبرد با دژخیم قادسیه، چون علمدار کربلا حماسه می آفریند.
37. ثروتمندی که گدا شد/ مرتضی دانشمند/ 1/ 350
داستان‌های شیرین و خواندنی و کوتاهی است از پیامبر و حضرت فاطمه و حضرت علی و امام حسن و امام حسین علیهم السلام
38. کودکی که با پیامبر صلی الله علیه و آله سخن گفت/ مرتضی دانشمند/ 1/ 350
این کتاب، داستانهای کوتاهی است از پیامبر و حضرت فاطمه و حضرت علی و امام حسن و امام حسین علیهم السلام .
39. کتابنامه ائمه اطهار علیهم السلام / ناصرالدین انصاری/ 1/ 1000
این اثر، مشخصات کتاب شناسی آثاری را که در باره ائمه اطهار علیهم السلام به زبانهای مختلف، گردآوری شده، معرفی کرده است.
40. یک نفر به اندازه همه/ مرتضی دانشمند/ 1/ 300
داستان‌های شیرین و خواندنی و کوتاهی است از پیامبر و حضرت فاطمه و حضرت علی و امام حسن و امام حسین علیهم السلام.