بزرگنمايي:

آریا بانو - یاسوج- طرح ملی گفت و گوی خانواده، از جمله طرح‌های جدید دولت برای حل برخی آسیب‌های اجتماعی است که از منظری نو به شناسایی و تقویت نقاط قوت جامعه و مدیریت مشکلات می‌پردازد، اما این طرح چگونه به این گونه مسائل نگاه می‌کند؟

به گزارش ایرنا ،سالانه کارگاه‌ها و تحقیقات بسیاری توسط دستگاه‌های مختلف پیرامون مسائل اجتماعی انجام می‌شود تا نقاط قوت جامعه را شناسایی و تقویت کرده و آسیب‌های اجتماعی را مدیریت کنند، اما خروجی این تحقیقات بنا به دلایلی یا جامع نیست و یا کارایی لازم برای ورود به فاز عملیاتی را ندارند.
به عبارتی این طرح‌ها روی کاغذ می‌مانند و تاریخ مصرفشان می‌گذرد، در نتیجه مسائل حل نشده باقی می‌ماند و هر روز سخت‌تر از قبل شده و بر تعداد مجهولاتشان افزوده می‌شود.
یکی از دلایل این اتفاق، فراموش شدن بحث گفت و گوی درون خانواده‌هاست چرا که بسیاری از آسیب‌های اجتماعی ناشی از عدم گفت و گو در خانواده‌ها است.
همه این مسائل باعث شده که معاونت زنان ریاست جمهوری روش دیگری برای حل مسائل اجتماعی در پیش بگیرد و در این راستا طرح ملی گفتگوی خانواده را ارائه کرده است؛ طرحی که با همکاری انجمن جامعه شناسی ایران و امور بانوان استانداری‌های کشور در استانها اجرا می‌شود.
کهگیلویه و بویراحمد با 713 هزار نفر جمعیت و بیش از 186 هزار خانوار، چهارمین استانی است که کارگاه‌های این طرح را برگزار کرده است.
بر خلاف گذشته، طرح ملی گفت و گوی خانواده، نگاه پایین به بالا دارد، یعنی مردم خودشان مسائلشان را مطرح می‌کنند و بازخورد و نتیجه آن نیز به مردم بر می‌گردد و به جای اینکه افراد را وابسته به دولت کند، آنها را از طریق گفت و گو برای حل مسائل توانمند می‌کند.
مدیر کل امور بانوان و خانواده استانداری کهگیلویه و بویراحمد می‌گوید: یکی از دلایلی که تاکنون نتوانسته‌ایم به صورت ریشه‌ای مسائل اجتماعی را تحلیل کنیم نادیده گرفتن نقش خانواده در توسعه پایدار جوامع است.
آذر صفایی نیا می‌افزاید: طرح ملی گفت و گوی خانواده ایجاد فضا برای گفت و گوی بین نسلی است، یعنی شرایطی ایجاد شود که اعضای خانواده بتوانند با هم گفت و گو کنند و این گفت و گو مسیر تعالی خانواده را هموار کند.
وی یادآور می شود: برای ریشه یابی مسائل جامعه باید به درون خانواده برویم همان‌گونه که برای موفقیت و توانمند شدن، باید خانواده پشتیبان اعضای خود در جامعه باشد.
به گفته صفایی نیا این کارگاه‌ها که هم اکنون در یاسوج مرکز استان در حال برگزاری است به منظور توانمندسازی خانواده‌ها برای مواجهه با مسائل اجتماعی است.
اما مساله اصلی اینجاست؛ طرحی که دولت در سطح کلان روی آن حساب ویژه‌ای باز کرده چه ویژگی‌هایی دارد و روند اجرای آن در سطح استان چگونه است که نماینده انجمن جامعه شناسی در استان به عنوان تسهیل گر سطح یک این طرح می‌گوید: روی دوم مدرنیته و ورود جوامع به فاز صنعتی و تجدد، وقوع مسائل اجتماعی است، پس در این شرایط وظیفه دولت‌ها، کارشناسان و مجامع علمی، کاهش میزان، شدت و دامنه وقوع مسائل است.
آرمان حیدری اضافه می‌کند: برای اینکه تبعات مسائل اجتماعی را کم کنیم باید روشهای مساله یابی و دستاوردهای تحقیق، علمی باشد.
وی ادامه می‌دهد: نباید فراموش کنیم مسائل اجتماعی زمان‌بر هستند و یک شبه و 6 ماهه قابل حل و فصل نیستند البته می‌توانیم اولویت بندی کنیم، شایدمسائلی که ما در حال حاضر درگیر آن هستیم ماحصل روندهای جامعه پذیری کودکی ما باشد.
این عضو هیات علمی دانشگاه یاسوج اضافه می‌کند: همه نهادهای دست‌اندرکار باید خودشان را توانمند کنند تا بتوانند مراجعان خود را توانمند کنند، در واقع نباید توانمند سازی افراد مراجعه کننده را اولویت خود قرار دهند.
به گفته حیدری طرح ملی گفت و گوی خانواده تأثیر زمینه اجتماعی، فرهنگی و ساختارهای کلان‌تر بر مسائلی خردتر مثل مسائلی که درون خانواده اتفاق می افتد را مورد بحث و بررسی قرار دهد.
وی می‌گوید: این طرح برای اجتناب از نگاه فردی به مسائل خانواده است و بین مسائل خانوادگی به عنوان یک نهاد سطح خرد و زمینه و بسترهای اجتماعی کلان‌تر حاکم بر هر شهر و استان پیوند برقرار می‌کند.
حیدری اضافه می‌کند: این طرح بر خلاف طرح‌های پیمایشی گذشته، بر اساس تجربه زیستی و تعاملات کارشناسان، سمن‌ها، نهادها و سازمان‌های درگیر با مسائل خانواده در هر استان اجرا می‌شود در قالب کارگاه مساله یابی می‌کنند.
وی با بیان اینکه مرحله اول مساله یابی است ادامه می‌دهد در این مرحله با توجه به وضعیت فرهنگی، جغرافیایی، اقتصادی و خاص هر استان، مهم‌ترین مسائل خانواده‌های آن استان شناسایی می‌شود.
به گفته حیدری شاید بعضی مسائل ملی باشد اما شدت آنها در این استان برجسته تراست و برخی نیز به این استان اختصاص دارد.
وی یادآوری می‌کند: برای بررسی مسائل اجتماعی سه مرحله می‌توانیم لحاظ کنیم، اول توصیف درست و دقیق برای پی بردن به چیستی مساله است، در فاز دوم باید تبیین شود که چرا مساله اتفاق افتاده و فاز سوم شامل چگونگی حل مسائل می شود.
حیدری می‌گوید: ما در این کارگاه‌ها این موضوع را اولویت بندی می‌کنیم که برون داد آن نظام‌مند، علمی و سیستماتیک تر شود و بر خلاف تحقیقات پیشین هدف نهایی این طرح توانمند سازی خانواده‌ها است.
این عضو هیات علمی دانشگاه یاسوج معتقد است این کارگاه‌ها پیوندی بین دانشگاه، سازمان‌ها و خانواده‌ها است تا زبان و اهدافشان به هم نزدیکتر شود و در تحقق اهداف به همدیگر کمک کنند.
به باور حیدری، باید سازمان‌هایی مثل کمیته امداد، زندان‌ها، مرکز مبارزه با مواد مخدر، دادگستری، بهزیستی، آموزش و پرورش و سازمان‌هایی که بیشتر با اقشار آسیب پذیر در ارتباط‌اند دست کم خودشان را توانمند کنند تا روی بدنه جامعه تأثیر گذار باشند.
وی با بیان اینکه شاید داده‌های این کارگاه با داده‌های گذشته همخوان نباشد، یادآوری می‌کند: بسیاری از مسائل اجتماعی در قالب ارقام سیاه (ارقامی که گزارش نمی‌شود) رخ می‌نماید.
حیدری می‌گوید: برخی از مسائلی که در این کارگاه‌ها مطرح می‌شود شاید در آمار رسمی نیامده و یا تاکنون به عنوان مساله مطرح نشده باشد، پس می‌توانند مکملی برای داده‌های رسمی هم باشند.
وی معتقد است که طرح گفت و گوی ملی خانواده طرحی جامع است و ماحصل آن می‌تواند اطلاعات مفید و متناسب با وضعیت اقتصادی جامعه در اختیار معاونت زنان ریاست جمهوری بگذارد تا مبتنی و متناسب با هر استان، شهرستان و منطقه برنامه ریزی کند.
به گفته حیدری این کارگاه‌ها می‌تواند افراد را درگیر کند تا حرف همدیگر را بفهمند و زندگی خود را مدیریت کنند؛ نه برای اینکه مساله ای در آن اتفاق نیفتد بلکه برای این که مسائل اتفاق افتاده را مدیریت کنند.
طرح ملی گفت و گوی خانواده در قالب کارگاه‌های آموزشی با مشارکت مشاوران، رسانه‌ها، سمن‌ها، دانشگاهیان و سازمان‌های حمایتی در استان در حال برگزاری است و روز سه شنبه به کار خود پایان می‌دهد.
در این کارگاه حدود 60 نفر از کارشناسان نهادها و سازمان‌هایی که با اقشار آسیب پذیر جامعه ارتباط بیشتری دارند ضمن دریافت آموزش‌هایی، نظرات و تجربیات خود را به اشتراک می‌گذارند و با تحلیل داده‌های این کارگاه‌ها مسائل اجتماعی استانها اولویت بندی و برای انجام فاز بعدی طرح ملی گفتگوی خانواده آماده می‌شود.
6110