بزرگنمايي:

آریا بانو - طبع ماهی بسته به نوع شوری و سردی آبی که ماهی در آن رشد می‌کند، کمی متفاوت است. با این حال برخی خوراکی‌ها نظیر کشمش، خرما، عسل، گردو و کنجد، به دلیل طبع ویژه خود می‌توانند در کنار ماهی مصرف شوند تا بدن به حالت تعادل برسد.


سرویس سلامت - ماهی غذایی لذیذ و خوشمزه‌ای است که به گونه‌های مختلفی پخت می‌شود. در کشور عزیزمان، بسته به مزاج، این غذا به شکل‌های مختلف طبخ و مصرف می‌شود. در ادامه به بررسی طبع ماهی و روش‌های پخت هر چه خوشمزه‌تر آن می‌پردازیم.
طبع ماهی
ماهی‌ها بسته به منطقه و نوع آبی که در آن زندگی می‌کنند، مزاج مختلفی دارند. در طب سنتی، ماهی‌هایی که در اقیانوس و آب‌های شور دریا زندگی می‌کنند؛ مزاج سرد و تری دارند. هرچه آب‌ها شورتر باشد، سردی طبع ماهی کم می‌شود و هرچه آب سردتر باشد، سردی مزاج هم بیشتر است. از آن سو ماهی‌هایی که در آب‌های شیرین زندگی می‌کنند، مانند ماهی قزل آلا، طبع معتدلی دارند.
طب سنتی بسته به طبع غذا‌ها و مزاج شخص، مواد غذایی مختلف را در کنار هم برای مصرف پیشنهاد می‌کند؛ تا از مشکلات بعد از مصرف آن بکاهد. همزمان خوردن ماهی با بعضی خوراکی‌ها و چاشنی‌ها اصلا مناسب نیست؛ برای مثال در هنگام خوردن ماهی نباید از تخم مرغ، ماست، دوغ و هر نوع چاشنی که ترش مزه هستند و طبع سردی نیز دارند مانند آب لیمو، انواع ترشی پرهیز کنید. بهترین طعم دهنده برای ماهی که طعم مطلوب و ترشی دارند و مزه خوبی به ماهی می‌دهد، نارنج است . نارنج مزاج گرمی دارد و در بین ترش مزه‌ها تنها ترشی است که این مزاج را دارد. این توصیه‌ها حتی برای افرادی است که فشار خون بالایی دارند و معمولا برای کنترل بیشتر بعد و هنگام غذا خوردن از ترشیجات استفاده می‌کنند. در طب سنتی انواع غذا‌های گرم بعد از خوردن ماهی توصیه می‌شود تا به تعادل برسد.

شیوه‌های طبخ ماهی برای تعادل مزاجی
ماهی به صورت‌های مختلفی، چون کبابی، بخارپز، شکم پر، قلیه ماهی و ... در ایران پخت می‌شود. این غذای علاوه بر خواص بی نظیری که نسبت به گوشت و مرغ دارد؛ هضم آن راحت‌تر است. یکی از انواع طبخ ماهی، ماهی شکم پر است. این نوع پخت ماهی از زمان‌های قدیم مورد مصرف ایرانیان بوده و شیوه‌های پخت آن در استان‌های مختلف متفاوت است. برای مثال در استان‌های شمالی کشور این غذا با انواع سبزی، چون سیر، چوچاق، خالواش، اناریجه، پونه و ... و گردو که طبع گرمی دارد، استفاده می‌شود. این سبزیجات هر کدام با خاصیت متفاوتی که دارند عوارض سردی را کاهش می‌دهند. سپس از ادویه‌های گرم برای مزه دار کردن و انواع چاشنی مانند گلپر، مرزه و ... برای خوش طعم شدن آن استفاده می‌کنند. در جنوب یکی از انواع غذایی که با ماهی سرو می‌شود، قلیه ماهی است. این غذا با انواع ادویه‌های گرم طعم دار شده و با مزه‌ای دلنشینی که دارد بسیار محبوب و خوش مزه است.
در اکثر مناطق ایران، قبل از پخت، برای از بین بردن بوی زخم ماهی و مزه دار شدن آن، آن را در موادی بسته یه ذائقه خود قرار می‌دهند. این مواد از انواع ادویه هایی، چون زردچوبه، فلفل سیاه و زنجبیل، سبزیجات، سیر، روغن زیتون و ... است. بعد از خوردن ماهی می‌توان از موادی، چون کشمش، خرما، شیره انگور گردو، عسل و کنجد به میزان کافی استفاده کنید.

بهترین زمان برای مصرف ماهی
این غذای خوشمزه را بهتر است در وعده ناهار مصرف کنید. اگر مزاج شما گرم است از خوردن ماهی در وعده شام پرهیز کنید. این غذا بر خلاف باور همگان بهتر است در فصول گرم سال مصرف شود. طبع ماهی به دلیل سرد بودن، در فصول سرد منجر به مشکلاتی در گوارش و هضم، ضعف و بی حالی می‌شود. این غذا، می‌تواند تشدیدکننده بیماری‌های سردی همچون روماتیسم مفصلی ، آلزایمر، افسردگی و ... می‌شود.
توصیه‌های مهم
افرادی که طبع سردی (افراد سوداوی و بلغمی) دارند، از خوردن زیاد ماهی پرهیز کنند. در هنگام مصرف ماهی، به هیچ عنوان آب ننوشید. مصرف ماهی برای افرادی که اختلالات قلبی آن‌ها ناشی از گرم مزاجی باشد، بسیار مفید است، اما در غیر این صورت، سردی ماهی موجب سستی و ضعیف کننده قلب است که بهتر است با میگو و اشپل آن جایگزین ماهی شود. خوردن ماهی به همراه مواد غذایی دیگر که طبع سردی دارند مانند دوغ، ماست و ... در وعده شام منجر به مشکلات و عوارض شدیدی می‌شود. خوردن همزمان آن‌ها ممکن است موجب ضعف شدید، افزایش احتمال سکته، لک و پیس، سردی معده و ... شود. ماهی سرشار از امگا 3 است. این ماده برای جذب، تحت تاثیر مواد مختلف قرار نمی‌گیرد. این ماده در دسته چربی‌های حساس به دماست و باید در روش پخت آن دقت کنید. بعد از خوردن ماهی می‌توانید از پرتقال استفاده کنید. این میوه به دلیل ویتامین C موجود در آن، آهن ماهی را جذب می‌کند.
زهرا صبوری