بزرگنمايي:

آریا بانو - تهران- ازدواج سفید امروزه به دلایلی به تدریج در حال تبدیل شدن به سبک خاصی از زندگی در میان برخی از جوانان کشور است که این مساله به دلیل عدم انطباق با ارزش های دینی و عرف و فرهنگ موجود، می تواند پیامدها و آسیب های روانشناحتی بسیاری به همراه داشته باشد.

به گزارش گروه تحلیل، تفسیر و پژوهش های خبری ایرنا، شروع زندگی مشترک بدون تبعیت از رسوم و قوانین و تنها با توافق طرفین، امروزه یکی از شیوه‌های مرسوم زندگی در غرب است که از آن با عنوان ازدواج سفید یا "هم باشی " نام می برند.
به گفته صاحبنظران، این شکل از ازدواج در ابتدا به دنبال تحول در نظام اجتماعی، اقتصادی و سیاسی جامعه غرب و با هدف برقراری شرایط عادلانه و برابر برای زنان پا گرفت، اما آنچه واقعا اتفاق افتاد پدیده‌ای بود که بعدها «انقلاب جنسی» نام گرفت و نتیجه آن رواج رفتارهای ناهنجار و نامتعارفی بود که به غلط آزادی زنان از آن یاد می شود.
اشکالی از این نوع ازدواج به دلیل تغییرات و تحولات در زمینه های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی و به دنبال آنها مسوولیت گریزی، تفریح و خوش گذرانی به جامعه ما وارد شد که به دلیل عدم تطابق با فرهنگ جامعه مشکلات آسیب شناختی بسیاری را برای خانواده ها و خود جوانان به بار آورده است.
در خصوص ماهیت ازدواج سفید و چرایی وقوع این امر به عنوان یکی از مولفه های اجتماعی با ستار پروین عضو هیات علمی گروه مددکاری اجتماعی دانشگاه علامه طباطبایی به گفت و گو نشستیم.
** تغییرات بنیان خانواده در طی زمان
ستار پروین در پاسخ به پرسش پژوهشگر ایرنا مبنی بر اینکه نهاد خانواده در طی زمان چه تغییراتی کرده است، گفت: ازدواج و نهاد خانواده طبیعی ترین نهاد اجتماعی در دنیا بوده و تاکنون هم بشر نتوانسته است در جامعه جایگزین مناسبی برای آن پیدا کند. این نهاد برای رفع نیازهای اساسی بشر ایجاد شد و بنیان آن را باید در طبیعت خود بشر و نیازهای غریزی آنها یافت.
وی افزود: در مورد خانواده دو بحث وجود دارد یکی بحث ساختار خانواده است و دیگری بحث الگوهای خانواده. در دنیا ساختار خانواده از گذشته تا به امروز بسیار متنوع بوده است و آنچه که ما امروزه به عنوان خانواده های هسته ای می شناسیم در واقع ماحصل دنیای مدرن است. به عنوان مثال خانواده های چند زنی و چند شوهری در گذشته وجود داشت و این خانواده ها در طی زمان تغییر یافتند و به خانواده های هسته ای تبدیل شدند.
پروین همچنین بیان کرد: در کنار این خانواده های هسته ای مدل های دیگری هم دیده می شود که به عنوان ازدواج سفید مطرح است که می توان ریشه و منشا آن را اروپا دانست . پس ساختار خانواده در طی زمان تغییر یافته و دگرگون شده است.
ازدواج سفید یا هم باشی شکل دیگری از روابط روابط زنان و مردان است که در ابتدا در جوامع اروپایی پا گرفت و بعد وارد کشورهای در حال توسعه از جمله کشور ما شد.
** ازدواج سفید در ایران بار معنایی ندارد
پروین در پاسخ به این پرسش که منظور از ازدواج سفید چیست و در ایران چگونه تعریف و معنا می شود، گفت: ازدواج سفید یک واژه اروپایی است و ترجمه تحت لفظی است. بار معنایی مختلفی برای ازدواج وجود دارد. طبیعتا برای ازدواج سفید هم همینطور است. اگر منظور از آن ازدواج است، ازدواج هم بار قانونی و هم بار عرفی دارد. در صورتی که در کشور ما اگر اسمش را ازدواج سفید بگذاریم نه قابل قبول عرف است و نه اینکه قابل قبول قانون است.
بنابراین اگر با این نگاه به این گونه "هم باشی "ها نگاه کنیم در واقع شکل زندگی و روابط آنها در قالب خانواده شناخته نمی شود و رنگ آن نیز سفید نیست. چون سفید بیشتر به امر مطلوب اطلاق می شود، در حالی که این امر در ایران نه ازدواج است و نه سفید و تنها یک ترجمه تحت اللفظی است.
**عوامل زمینه ساز ازدواج سفید
پروین در پاسخ به این پرسش که چه عواملی زمینه ساز این نوع ازدواج است، گفت: برای این ازدواج عوامل متعددی وجودارد که نیازمند پژوهش های بسیاری هم هست . معمولا این نوع از زندگی در سنین جوانی یعنی 25 تا 35 و 40 سالگی اتفاق می افتد. معمولا افرادی هم به این نوع هم باشی و یا زندگی تن می دهند، مسوولیت گریز و فراری از هر نوع قید و بندی هستند.
این استاد دانشگاه گفت: افراد معمولا فکر می کنند اگر تن به ازدواج دهند باید مسوولیت های بسیاری را بر عهده بگیرند بنابراین تلاش بر کناره گیری از این نوع ازدواج ها می کنند. دوم معمولا در کلان شهرها این نوع ازدواج ها و یا هم باشی ها نمود دارد. در شهرستان ها و محلات کوچک به دلیل محدودیت ها و دیده شدن هایی که وجود دارد کمتر این نوع ازدواج صورت می گیرد. از این رو این نوع ازدواج مخصوص کلان شهرها است.
وی همچنین افزود: عدم شرایط اقتصادی مطلوب، مسئولیت گریزی، از فرهنگ سنتی خانواده ها و حرکت به سمت فرهنگ غرب از جمله دلایل روی آوردن افراد به این نوع ازدواج است.
** تبعات ازدواج سفید
پروین در خصوص این امر که ازدواج سفید چه تبعاتی می تواند برای جامعه به همراه داشته باشد، گفت: این شکل از زندگی می تواند در مسائلی نظیر باروری و مباحثی از این قبیل تاثیر بگذارد. این افراد خواهان مسئولیت پذیری نیستند، بنابراین بچه هایی که ممکن است ناخواسته بر اثر این نوع زندگی به دنیا بیایند آینده مشخص و مطلوبی نخواهند داشت.
پروین از دیگر تبعات این نوع زندگی گفت: مشکلات جسمانی و روانی بسیاری برای زنان می تواند به دنبال داشته باشد. بیشتر زنان پس از مدتی خواهان ازدواج و تبدیل این ازدواج موقت به ازدواج رسمی و دایمی هستند که در صورت کناره گیری طرف مقابل ممکن است آسیب های روحی و روانی بسیاری به آنها وارد شود. از پیامدهای دیگر آن می شود گفت: امید به ازدواج رسمی را در جامعه از بین می برد و افراد به گونه ای به این نوع از زندگی ها عادت خواهند کرد.
** لزوم بستر سازی برای ازدواج جوانان
پروین در خصوص این که چگونه می توان از میزان این نوع ازدواج ها کاست، گفت: اگر شعاری در زمینه حمایت از جوانان می دهیم، باید آن را عملی هم کنیم. زمینه های لازم برای تشکیل یک خانواده مطلوب را برای جوانان فراهم کنیم. متاسفانه همه مسوولان شعار خانواده و حمایت از خانواده می دهند اگر واقعا به این مساله اعتقاد دارند باید لوازم آن را نیز فراهم نمایند. سیاست ها و برنامه های موثری در زمینه ازدواج و مسکن آنها و حتی شغل آنها در نظر بگیرند. در یک کلام باید شرایط را برای ازدواج دایمی این افراد فراهم کرد.
پژوهشم**م-ا**1552**1415