بزرگنمايي:

آریا بانو - نحوه تشخیص مواد غذایی اصل یا تقلبی مثل عسل، رب، قهوه، ادویه، شیر، زعفران، برنج، چای، روغن شترمرغ، روغن زیتون، کشک، آبلیمو و نان.

سرویس خانه‌داری - شاید برای شما هم پیش‌ آمده باشد که موقع خوردن ماست متوجه شوید بیش از حد کش می‌آید یا وقتی شیر می‌نوشید حس کنید خیلی آبکی است یا مزه شیر خشک می‌دهد. به‌ طور حتم موقع خرید عسل نیز هر بار این شک به دلتان راه می‌یابد که آیا این عسل اصل است یا تقلبی؟ شاید هم بعد از مصرف رب گوجه‌فرنگی یا زعفران و ادویه‌جات مختلف متوجه شوید خوراکتان آنقدر هم که باید رنگ، طعم و عطر نگرفته است .
اینجاست که با خود فکر می‌کنید کاش راه‌ حلی وجود داشت تا قادر به‌ تشخیص مواد غذایی اصل بودید. برای این منظور راهکارهای مختلفی ذکر شده است که بعضی از آنها پیش‌زمینه علمی نداشته و بعضی دیگر توسط متخصصان تایید شده هستند. ما نیز در این مقاله به تفکرات رایج در این رابطه اشاره خواهیم کرد و شما را با راهکارهای صحیح تشخیص مواد غذایی اصل از تقلبی آشنا می‌کنیم .
تشخیص عسل طبیعی
برای تشخیص عسل با کیفیت از عسل بی‌کیفیت، سر گوگرددار چوب کبریت را وارد عسل کنید و سپس با فندک سعی کنید آن را آتش بزنید. اگر کبریت روشن نشد، کیفیت عسل مناسب است. همچنین می‌توانید ظرف شیشه‌ای حاوی عسل را جلوی نور بگیرید. اگر نور به راحتی از آن عبور کرد، عسل خوبی نیست. عسل خوب و باکیفیت باید مقداری تیره باشد.
تشخیص اصالت رب گوجه فرنگی
بعضی از مراکز مجاز فروش رب، برای تولید رب گوجه‌فرنگی از کدو استفاده می‌کنند. برای تشخیص این گونه رب‌ها، یک قاشق از رب را در یک لیوان آب حل کنید. اگر آب تا حدودی قرمز شد، رب گوجه فرنگی و اگر نارنجی یا زرد شد، کدو است.

قهوه و کاکائوی اصل
متقلبان پودر قهوه را با آرد سبوس، بذر تمرهندی، خرمای سرخ‌کرده و کاسنی مخلوط می‌کنند و به اسم قهوه خالص می‌فروشند. البته پیدا کردن این مخلفات کمی سخت است و قهوه‌ بدست‌آمده از این طریق هم تلخ‌تر خواهد بود. بعضی‌ها نیز برای تولید قهوه راحت‌تر سراغ آرد نخودچی سوخته می‌روند . یک عده هم آرد سوخته یا جوی سوخته را به قهوه اضافه می‌کنند. تقلب در مورد پودر کاکائو نیز معمولا با اضافه کردن نشاسته و یک مقدار اسانس کاکائو صورت می‌گیرد. توصیه می‌شود قهوه را به صورت پودر شده خریداری نکنید زیرا قهوه به صورت دانه کامل نیز موجود است و می‌توانید از فروشنده بخواهید آن را جلوی خودتان آسیاب کند .
کاکائو نیز از آنجایی که وارداتی است و در ایران به صورت دانه‌های کامل موجود نیست بهتر است از کارخانجات و شرکت‌هایی خریداری شود که به آنها اطمینان کامل دارید. البته از روی رنگ، طعم و بوی آن هم می‌توان به اصل بودنش پی‌برد .

ادویه جات اصل چه مشخصاتی دارند؟
بعضی سودجویان به جای فلفل سیاه از مخلوط خاک اره نرم، نرم‌کرده پوست گردو و فندق، آرد نخودچی نرم، پودر هسته خرما، تفاله زیتون و … استفاده می‌کنند. برای تند شدن مزه آن نیز از خردل سیاه‌‌ کمک می‌گیرند. به جای زردچوبه خالص نیز آرد یا نان خشک، پوست پسته و گل افرا را با مقداری زردچوبه مخلوط می‌کنند و به فروش می‌رسانند. تفاله غوره و زرشک را هم با آب شاه‌توت مخلوط می‌کنند و به جای سماق می‌فروشند. در مورد خردل نیز از نشاسته و آرد غلات استفاده می‌کنند و برای ایجاد رنگ مورد نظر مقداری پودر زردچوبه به آن اضافه می‌کنند. ادویه‌های مختلف مثل فلفل سیاه، فلفل قرمز، دارچین، زردچوبه، سماق و … را بهتر است به صورت درسته خریداری کرده و در خانه آسیاب کنید. اگر می‌خواهید ادویجات آسیاب‌شده را بخرید باید انواع بسته‌بندی شده و کارخانه‌‌ای آنها را انتخاب کنید. باز هم تاکید می‌شود در مورد ادویه‌های تهیه شده در کارگاه‌های متفرقه احتمال تقلب وجود دارد. البته از روی عطر، طعم و رنگ ادویه‌جات هم می‌توان به اصل یا تقلبی بودن آنها پی برد .

شیر بدون شیر خشک
برای تشخیص شیری که در آن از شیر خشک کمتری استفاده شده، سر سوزن را وارد شیر کنید و بیرون آورید. اگر قطره شیر، سریع چکید، یعنی کیفیت آن پایین است و اگر زمان بیشتری مانند 5 ثانیه برای چکیدن قطره نیاز بود، کیفیت آن خوب است.

زعفران اصل
شکل ظاهری زعفران یکی از روش‌های شناسایی خالص‌بودن آن است. ظاهر این محصول شبیه میخک است؛ به گونه‌ای که پایین گیاه میله‌ای و انتهای آن دندانه‌دار، پهن و قیچی شکل است. همچنین رنگ زعفران باید قرمز تند باشد نه روشن و شکل کلاله‌های آن نیز نباید براق باشد. اگر چند تار زعفران را در یک لیوان آبجوش بیندازیم بعد از حدود 5 دقیقه نباید رنگ تارهای آن سفید شود؛ اگر چنین شود زعفران تقلبی است. رنگ تارهای زعفران در بنزین نامحلول است یعنی اگر تار زعفران را در بنزین بیندازیم نباید بنزین را رنگین کند. علاوه بر این، اگر تارهای زعفران را بین کاغذ کاهی بگذاریم و کمی فشار دهیم نباید لکه چربی باقی بگذارد. در غیراین صورت به احتمال قوی، زعفران تقلبی است .

برنج اصل و تقلبی
یکی از نشانه‌های تشخیص برنج ایرانی با کیفیت نسبت به دیگر برنج‌ها این است که وقتی دانه‌های برنج را زیر زبان‌ و دندانتان قرار دهید طعم خاصی داشته باشد و عطر آن را بتوانید استشمام کنید، همان عطری که در شالیزارهای شمال کشور قابل استشمام است . اما راه دیگری که می‌توان برنج ایرانی با کیفیت را از انواع بی‌کیفیت و تقلبی تشخیص داد این است که برنج را در داخل دو مشت قرار دهید و نفس گرمی به آن بدمید اگر بوی مطبوع برنج ر احساس کردید این محصول با کیفیتی است .

چای
برای آزمایش اینکه آیا در چای مصرفی رنگ بکار رفته است یا خیر می‌توانید چای را داخل آب سرد بریزید اگر رنگ پس دهد یعنی رنگ به آن اضافه شده است حتی اگر رنگ مجاز و خوراکی باشد، افزودن رنگ به چای غیرمجاز می‌باشد.

روغن شتر مرغ اصیل
روغن شتر‌مرغ در دمای معمولی کاملا به صورت مایع می‌باشد و هیچگونه مواد جامدی در آن موجود نخواهد بود. همچنین روغن شترمرغ بسیار ریز دانه بوده و در اثر گرمای محیط ممکن است سر ریز کند. در صورت استفاده از روغن شترمرغ اصل مدت زمانی که بر روی پوست تاثیر می‌گذارد بسیار کوتاه بوده و تقریبا در مدت زمان 5 الی 7 دقیقه جذب پوست بدن می‌شود و اثری از روغن شترمرغ بر روی پوست باقی نمی‌ماند و به مانند مواد مشابه نیاز به شستشو و ... ندارد.

روغن زیتون
روغن زیتون خوب باید بوی زیتون یا سبزی یا سیب بدهد که مربوط به نوع زیتون یا زمان برداشت آن است. اگر بوی فلز احساس کردید، بدانید که روغن، نامرغوب یا فاسد است.

تشخیص کشک بدون آرد
کشک تقلبی مقدار زیادی آرد دارد. گاهی نیز آرد، روغن نباتی، نمک و گل سفید را با هم مخلوط و خشک می‌کنند و به اسم کشک می‌فروشند؛ آرد طعم خامی خاصی دارد بنابراین اگر کشک را با آرد مخلوط کنند از طعم آن می‌توان به‌ راحتی متوجه این موضوع شد. همچنین کشک طبیعی در آب کاملا حل می‌شود اما آرد در آب رسوب می‌کند .

آبلیموی طبیعی
گاهی آبلیمو‌ها رنگ و طعم عجیبی دارند. در واقع بعضی سودجویان مقداری کاه زبر را با آب ولرم مخلوط می‌کنند و مدتی به حال خود می‌گذارند. به این ترتیب مایع زردرنگی حاصل می‌شود. سپس این مایع زردرنگ را به لیموی چرخ شده اضافه می‌کنند و آب آن را می‌گیرند. و در آخر جوهرلیمو به آن اضافه می‌کنند. گاهی اوقات نیز مخلوط جوهرلیمو، آب و آبغوره را به جای آبلیمو می‌فروشند .
تشخیص آبلیموی اصل از تقلبی بسیار مشکل است. تقلب در تولید آبلیمو معمولا با اضافه کردن جوهر لیمو، رنگ و اسانس صورت می‌گیرد بنابراین باید فقط از کارخانجات و برندهای معروف و مورد اطمینان آبلیمو بخرید زیرا در کارخانجات بزرگ اگر تقلبی هم صورت بگیرد موضوع بالاخره فاش خواهد شد. اما به محصولات کارگاه‌های متفرقه خیلی نمی‌توان اعتماد کرد .

نان بدون جوش شیرین
جوش شیرین هم ارزان‌تر از خمیر مایه است و هم سریع‌تر خمیر را عمل می‌آورد. البته امروزه به کمک نظارت بازرسان وزارت بهداشت کمتر از آن استفاده می‌شود. با این حال تولیدی‌های متقلب هنوز از جوش شیرین و زاج استفاده می‌کنند. زاج می‌تواند نان‌های تیره را به نانی سفید و یکدست تبدیل کند. تشخیص زاج در نان از طریق آزمایشگاه ممکن است با این حال اگر مقدار آن زیاد باشد طعم نان تلخ خواهد شد. اگر مقدار جوش شیرین به کار رفته در نان زیاد باشد می‌توان از روی طعم نان به موضوع پی برد زیرا جوش شیرین طعم و بوی دارو مانند دارد. همچنین میزان زیاد آن باعث می‌شود رنگ نان یک مقدار زرد شود اما اگر میزان آن کم باشد قابل تشخیص نخواهد بود و باید در آزمایشگاه مورد بررسی قرار گیرد .
لاستیکی و سفت شدن نان به دلیل استفاده از جوش شیرین نیست بلکه به دلیل تخمیر نشدن یا به اصطلاح ورنیامدن خمیر نان است. علاوه بر این، نان‌هایی که خیلی قهوه‌‌ای پررنگ هستند معمولا رنگشان به دلیل سبوس نیست بلکه احتمالا به آنها رنگ اضافه شده است. البته ممکن است سبوس هم داشته باشند اما رنگ‌شان فقط به دلیل داشتن سبوس نیست .