آریا بانو
برای شب پیری، در روز جوانی باید چراغی تهیه کرد
شنبه 12 آبان 1397 - 19:22:00
ایرنا - زن و خانواده
آریا بانو - تهران- پیرشدن جمعیت کشور موضوعی است که در سال های اخیر به یک دغدغه جدی میان متخصصان و دولتمردان تبدیل شده و این امر لزوم پرداختن به بحث های جمعیت شناختی و ارائه تمهیدات و برنامه ریزی هایی را در این خصوص به همراه آوده است.

به گزارش گروه تحلیل، تفسیر و پژوهش های خبری ایرنا، متخصصان جمعیت شناسی در بحث‌های نسلی یک نظریه مورد وثوق میان خود دارند. آنها به این باور رسیده‌اند که «اثرات یک نسل در تمامی سال‌های زندگیشان قابل بررسی است و حتی پس از مرگ، هنوز اثرات آنها در جامعه قابل رویت است».
مساله‌ای که خیلی دقیق در مورد متولدان دهه 60 در ایران قابل رویت است. به طوری که با کاهش میزان باروری از یک سو و رشد امکانات و فناوری پزشکی، بهبود سطح بهداشت فردی و اجتماعی و افزایش امید به زندگی، جمعیت با رشد قابل توجهی در سه دهه آینده سالخورده خواهد شد. در چنین شرایطی نیازهای مختلفی برای جامعه در حال سالمندی شکل می گیرد که بدیهی است تنها توسط دولت قابل تامین نیست و علاوه بر افراد سالمند، خانواده، اجتماع و نهادهای مدنی نیز بایستی به نحوی در پاسخگویی به نیازهای آنها سهیم باشند.
در این خصوص انوشیروان محسنی بندپی، سرپرست وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی اخیرا در کنفرانس منطقه آسیا و اقیانوسیه گفت: طبق آخرین سرشماری در ایران 9.3 درصد جمعیت کشور سالمند بودند. اکنون شاخص رشد جمعیت 1.2درصد است. اما شاخص رشد سالمندی 3.8 درصد، تقریبا بین 2 تا 3 برابر رشد جمعیت کشور است. این آمار نشان می دهد که ما به همین نسبت باید برنامه هایمان را برای سالمندان افزایش دهیم.
محسنی بندپی همچنین افزود: برای برنامه‌ریزی علمی مسائل سالمندی با همراهی صندوق جمعیت سازمان ملل و اساتید و کارشناسان داخل و خارج کشور اجرای پیمایش ملی سالمندی را در دستور کار داشته‌ایم. با بهره‌گیری از این پیماش تصمیماتی مبتنی به شواهد گرفته خواهد شد.
با توجه به اهمیت موضوع، پژوهشگر ایرنا با محمد جلال عباسی شوازی، استاد جمعیت شناسی دانشگاه تهران، رئیس موسسه ملی مطالعات جمعیتی و رئیس انجمن جمعیت شناسی ایران به گفت و گو نشست.
** تمهیدات و خدماتی که دولت باید با توجه به افزایش امید به زندگی و تعداد سالمندان در نظر بگیرد
عباسی شوازی در پاسخ به پرسش پژوهشگر ایرنا مبنی بر اینکه با افزایش امید به زندگی و تعداد سالمندان، چه خدمات و تمهیداتی باید از سوی دولت برای میانسالان در نظر گرفته شود، گفت: افزایش رشد سالمندی در کشور ناشی از دو تحول جمعیت شناختی است. از یک طرف، میزان باروری در کشور کاهش یافته و ساختار سنی در حال گذار از جوانی به میانسالی است، و جمعیت با رشد قابل توجهی در سه دهه آینده سالخورده خواهد شد. از دیگر سو، به دلیل پیشرفت تکنولوژی پزشکی، و افزایش سطح بهداشت فردی و اجتماعی، امید به زندگی افزایش یافته است.
عباسی شوازی افزود: در چنین شرایطی نیازهای مختلفی برای جامعه در حال سالمندی شکل می گیرد. از این رو شرایط مختلفی از جمله سطح درآمد، وضعیت بهداشتی، توانایی سالمندان، و نیز محیط پیرامونی که سالمندان در آن بسر می برند بایستی برای مواجهه و یا مدیریت سالمندی آماده شود. بدیهی است، نیازهای سالمندان تنها توسط دولت قابل تامین نیست، و علاوه بر افراد سالمند، خانواده و اجتماع و نهادهای مدنی نیز بایستی به نحوی شکل گیرند که پاسخگوی نیازهای سالمندان باشند.
این استاد جمعیت شناسی گفت: باید توجه داشت که وضعیت گذار سنی جمعیت در کشور در حال حاضر به نحوی است که افرادی در دهه های آینده سالمند خواهند شد که در حال حاضر در مرحله جوانی و رو به میانسالی هستند. بنابر این، مهمترین وظیفه دولت توجه به جمعیت انبوه جوانان و میانسالان، از طریق توانمند سازی، و نیز ایجاد زمینه های اشتغال برای آنان است تا هم به لحاظ فردی در آینده سالمندان، مرفه، سالم و موفقی باشند، و هم به لحاظ اجتماعی این نسل در دوران سالمندی باعث رشد و شکوفاتی اقتصادی و اجتماعی شوند، و به اصطلاح سربارانی برای جامعه نباشند.
** نقدهایی که در زمینه رسیدگی و توجه به سالمندان وارد است
عباسی شوازی در خصوص نقدهایی که به دولت در زمینه رسیدگی و توجه به سالمندان وارد است، گفت: در جامعه ای که در حال گذار است، دولت می تواند شرایط لازم برای اشتغال، رفاه و سلامت نسل جوان و میانسال را فراهم نماید. عدم توجه به این اولویت ها، در آینده سالمندان را با مشکلات عدیده ای مواجه خواهد ساخت. علاوه بر آن، عدم برنامه ریزی و ارائه خدمات برای سالمندان حاضر نیز از چالش های اساسی جامعه است.
وی افزود: موضوع سالمندی ترکیبی است از مسائل اقتصادی، اجتماعی، بهداشتی و فرهنگی، که مدیریت آن مستلزم هماهنگی سازمانها و نهادهای زیربط است. وظیفه دولت، مدیریت سالمندی از طریق هماهنگی بین بخشی، تدوین قوانین، حمایت از پژوهش های کاربردی و سپس برنامه ریزی و اعمال برنامه های ویژه سالمندان در کوتاه مدت، میان مدت، و درازمدت است. با توجه به اینکه کشور ایران در حال حاضر با چالش های نسل دهه 1360 مواجه است، ممکن است نه تنها امکان برنامه ریزی و پاسخ به نیازهای نسل دهه 1360 را نداشته باشد، بلکه موضوع سالمندان نیز در اولویت قرار نگیرد. در چنین شرایطی، پاسخگویی به نیازهای سالمندان به تاخیر می یابد، و ممکن است کشور در آینده با انباشت مشکلات سالمندی مواجه شود.
** لزوم پرداختن به بحث های جمعیت شناختی در سیاستگذاری های دولت
عباسی شوازی در خصوص لزوم پرداختن به بحث های جمعیت شناختی در سیاستگذاری های دولت با توجه به افزایش حرکت جامعه به سمت سالمندی، گفت: رشد بی رویه جمعیت در دهه 1360 و نیز عدم تدوین سیاستهای میان مدت و دراز مدت در گذشته، باعث انباشت نیازهای دوره گذار به میانسالی از جمله موضوع اشتغال، مسکن، و سایر نیازهای رفاهی شده، و در حال حاضر جامعه با پیامدهای نیازهای برآورده نشده در جامعه روبروست.
**مقایسه میان ایران و کشورهای دیگر در خصوص توجه به سالمندی
عباسی شوازی در این خصوص که چه تفاوتی میان ایران و کشورهای دیگر در خصوص توجه به سالمندی وجود دارد، گفت: کشورها با توجه به تحولات جمعیتی که سپری کرده اند در مراحل مختلفی از گذار سنی قرار دارند. علاوه بر آن، کشورها با توجه به برنامه هایی که برای بهره گیری از دوران طلائی پنجره جمعیت داشته اند، در مراحل و شرایط متفاوتی قرار دارند. مثلا، کشورهای آسیای جنوب شرقی در بهره گیری از فرصت پنجره جمعیتی موفق بوده اند، در حالی که کشورهای آمریکای لاتین این فرصت ها را از دست داده و به تعبیری اتلاف سرمایه کرده اند.
این استاد جمعیت شناختی افزود: در قاره آسیا، دسته ای از کشورها مانند ژاپن، کره جنوبی و سنگاپور سالمندی بالائی دارند، و تا بحال برنامه هایی اعمال کرده اند. برخی از کشورها در دوران میانی قرار دارند و در این کشورها هنوز سالمندی بالا نیست، ولی در آینده با رشد بالای سالمندی برخوردار خواهند بود. آمادگی این کشورها برای مواجهه با سالمندی می تواند از چالش ها و اولویت های برنامه ریزی سالمندان باشد.
وی همچنین افزود: دسته سوم، کشورهایی از جمله افغانستان و پاکستان هستند که هنوز در مرحله اول و یا دوم گذار جمعیتی هستند و حتی در آینده نیز جمعیت سالمند این کشورها زیاد نخواهد بود. توجه و اولویت این کشورها بایستی تامین نیازهای جوانان و خردسالان باشد. بنابراین، هر چند تجربیات سیاستی سالمندان می تواند برای سایر کشورها مفید باشد، باید توجه داشت که هر کشوری بایستی در بستر جمعیتی، اجتماعی، و اقتصادی خود به تدوین سیاستها و برنامه های سالمندی بپردازد.
**راهکارهایی برای بهبود وضعیت سالمندان
عباسی شوازی در خصوص راهکارهایی برای بهبود وضعیت سالمندان گفت: نخست، تدوین سیاستهای سالمندی بایستی بر مبنای شواهد علمی باشد. بنابر این، در قدم اول شناخت علمی موضوع سالمندی بسیار حایز اهمیت است. دوم، سالمندی موضوعی چند جانبه و چند سطحی است. از این رو نبایستی مساله سالمندی را بصورت تک بعدی نگریست و تصور نمود که فقط دولت و یا سازمان خاصی بایستی به مسائل سالمندان بپردازد. ارائه خدمات برای سالمندان مستلزم هماهنگی و همکاری بین بخشی، و گفتمان بین سازمانها و نهادهای مختلف است.
این استاد جمعیت شناسی افزود: سیاستهای سالمندی بایستی به برنامه های اجرائی و ارائه خدمات ویژه آنها منجر شودکه بدون بودجه کافی و منابع مالی امکان پذیر نیست. بخشی از این منابع از طریق دولت، و بخشی از آنها نیز بایستی از طریق انتقالات بین نسلی و یا ذخیره ها و سرمایه گذاری های طول دوران زندگی مردم تامین شود، تا در سالمندی آمادگی مدیریت سالمندی خود را داشته باشند.
وی همچنین افزود: در پایان باید توجه کرد که سالمندان آینده در کشور را جمعیت تحصیل کرده تشکیل خواهد داد که می تواند با شرایط سالمندی حال حاضر و یا گذشته متفاوت باشد. چنانچه، این افراد تحصیل کرده فعلی توانمند شوند، خود می توانند دوران سالمندی را به صورت مستقل با موفقیت بیشتری طی کنند.
پژوهشم**م-ا**1552

http://www.banounews.ir/fa/News/100172/برای-شب-پیری،-در-روز-جوانی-باید-چراغی-تهیه-کرد
بستن   چاپ