چاپ

آریا بانو -
نکات جالب درباره فرهنگ جمهوری آذربایجان که نمی‌دانستید 4
٣٤٥
٠
کجارو / کشور جمهوری آذربایجان تاریخ و فرهنگی غنی دارد و شناخت آن می‌تواند لذت سفر به باکو و سایر نفاط این کشور را دوچندان کند. قبل از سفر به آذربایجان، با فرهنگ مردمان این کشور آشنا شوید.
فرهنگ آذربایجان ترکیبی از تحولات تاریخی، مذهبی و سنتی و شکل‌گیری آن در طول قرن‌ها است که در نهایت آذربایجان مدرن امروزی را شکل داده است. برخی ویژگی‌ها ممکن است برای برخی عجیب و متناقض به نظر برسد؛ اما این همان چیزی است که کشور جمهوری آذربایجان را خاص کرده است. برای همین بهتر است قبل از سفر به این کشور، با فرهنگ این سرزمین بیشتر آشنا شوید. البته شهرهای شمال غربی ایران که در همسایگی آذربایجان زندگی می‌کنند و ترک هستند، تا حدود زیادی با این فرهنگ‌ها آشنا هستند؛ اما ایران کشوری بسیار گسترده با فرهنگ‌های متفاوت است و ممکن است بسیاری از هموطنان‌مان با فرهنگ آذربایجان بیگانه باشند. پس اگر برای سفر نوروزی، باکو را انتخاب کرده‌اید، قبل از سفر حتما نکاتی را در مورد فرهنگ این کشور بدانید تا با شوک فرهنگی مواجه نشوید.
مردم آذربایجان مثل اغلب ایرانیان مسلمان و شیعه هستند. هیچ چیز غیر معمولی در این کشور نیست؛ اما ترک‌های سنی را برادر خود می‌دانند. البته این را هم باید گفت که پس از قرن‌ها نفوذ روسیه در این کشور، بسیاری از اهالی آذربایجان طرفدار روسیه هستند. همین‌طور برخی نیز طرفدار غرب هستند. به‌طور خلاصه به نظر می‌رسد فرهنگ آذربایجان ترکیبی خیره‌کننده از بهترین چیزها است.
زبان
زبان رسمی کشور جمهوری آذربایجان، متعلق به خانواده زبان ترکی است. اکثریت قریب به اتفاق اهالی این کشور، به زبان روسی (به‌عنوان زبان دوم) هم صحبت می‌کنند و آن را زبان فرهنگ می‌دانند، به همان شیوه‌ای که به‌صورت روان فرانسوی صحبت کردن در اروپا، نشان‌گر حالت خاصی از ظرافت و وقار است. جوان‌های این کشور شروع به یادگیری زبان انگلیسی کرده‌اند.
فرهنگ چای سنتی
یکی از بخش‌های قابل توجه فرهنگ آذربایجانی، آداب و رسوم نوشیدن چای است. چای مهم‌ترین نوشیدنی این کشور است. چای کم‌رنگ در استکان‌های شیشه‌ای به شکل گلابی که آرمودا (armuda) نامیده می‌شود، سرو می‌شود. کنار آن یک حبه قند است و محلی‌ها قبل از نوشیدن چای، قند را در دهن‌شان می‌گذارند. دلیل این کار به قرون وسطی برمی‌گردد، زمانی که حاکمان بدگمان از ترس این که با سم به قتل برسند، این کار را می‌کردند. ظاهرا زمانی که قند با چای ترکیب می‌شود، به سم واکنش نشان می‌دهد.
مهمان‌نوازی بی‌نظیر
از آذربایجان دیدن کنید و یکی از بهترین مهمان‌نوازی‌های دنیا را تجربه کنید. محلی‌ها به بهترین شکل به کمک مهمانان می‌روند و آن‌ها را بسیار ارزشمند می‌دانند. اگر در خانه یکی از محلی‌ها اقامت کنید، از شما با چای قند پهلو، خوراکی‌های خوشمزه و هر آنچه در توان‌شان باشد، پذیرایی خواهند کرد. اگر از آن‌ها آدرس بپرسید، ممکن است به جی گفتن، شما را تا مقصد همراهی کنند. جوان‌هایی که انگلیسی صحبت می‌کنند، اغلب دوست دارند با گردشگران در مورد کشورشان حرف بزنند مهمان‌نوازی ریشه عمیقی در فرهنگ آذربایجان دارد.
شخصیت‌های متفاوت
البته ناگفته نماند که هر کسی، طرز تفکر و رفتار مودب و کمک‌کننده ندارد که این امر ریشه در نفوذ اتحاد جماهیر شوروی دارد. چند دهه قبل، کسانی که مقام و منصبی داشتند، دوست داشتند با قدرت خود جولان دهند. امروزه در آذربایجان اقلیتی وجود دارد که آن طرز تفکر قدیمی و ذهنیت دوران شوروی را هنوز دارند؛ مثل کسی که سر گردشگرانی که کنار بناهای تاریخی عکس می‌گیرند، داد می‌زند و این کار آن‌ها را بی‌احترامی تلقی می‌کند. عادت‌های قدیمی به سختی می‌میرند.
قدرت زنان
میراث خوبی که 2 قرن حکومت روس‌ها در آذربایجان به جا گذاشته، احترامی است که مردان باید به زنان بگذارند. مردان در اتوبوس جای خود را به خانم‌ها می‌دهند، در را برایشان باز می‌کنند و... در سال 1918 آذربایجان یکی از اولین کشورهایی شد که به زنان حق رای داد (اولین کشور در جهان اسلام). زنان در آذربایجان همچنین مقام‌های بالایی هم در دولت و هم در ارتش دارند.
جامعه سنتی
با وجود ظهور لیبرال پس از شکست شوروی در این منطقه قفقاز، سنت، عنصری حیاتی در فرهنگ آذربایجان همچنان باقی ماند. خارج از پایتخت، باکو، مردم محلی به سبک روستایی زندگی می‌کنند. اغلب مردم در زمین‌هایشان میوه و سبزی می‌کارند و در خانه‌های کوچک و ساده زندگی می‌کنند. جوامعی که در کوه‌های قفقاز زندگی می‌کنند، فرهنگی غنی دارند که قدمت آن‌ها به هزاران سال قبل برمی‌گردد.
آوردن نام ارمنستان، ممنوع!
رابطه بین آذربایجان و ارمنستان، شبیه رابطه خاورمیانه با اسرائیل است. این دو کشور از سال 1988 بر سر منطقه قره‌باغ مناقشه دارند. حتی آوردن اسم ارمنستان حساسیت برانگیز است و باعث سو ظن به شما می‌شود. صدها هزار پناهنده آذربایجانی از روستاهای خود در قره‌باغ بیرون رانده شده‌اند. هنوز خاطره تلخ قره‌باغ بین مردم زنده و تنش بین دو کشور عمیق است. در این منطقه معمولا آتش‌بس نادیده گرفته می‌شود.
رابطه آذربایجان با نفت
کشف و استخراج نفت در باکو در اواخر قرن 19، منجر به بهبود و تقویت معماری باشکوه، عمارت‌ها و کاخ‌های مدرن این شهر شده است. دومین حلقه چاه نفت این کشور باعث ثروتمندی ملت شد. طلای سیاه سرمایه ساخت باکوی مدرن امروزی را تامین کرد. همچنین کاهش قیمت نفت در سال 2015، باعث کاهش ارزش پول ملی آذربایجان، مانات، در مقابل پول آمریکا شد.
ارتباط آذربایجان و نفت پیچیده است. بسیاری از جوانان آذربایجانی تمایل دارند در صنعت نفت مشغول به کار شوند. برخی دیگر نگران هستند که ثروت مملکت به جای این که به توسعه زیرساخت‌های روستایی بپردازد، صرف توانگری و ثروت باکو شود. در نفتالان که در 50 کیلومتری کنجه در آذربایجان مرکزی قرار دارد، اسپاهایی وجود دارد که نوع دیگری از درمان را ارائه می‌کنند: حمام در نفت خام.
رابطه آذربایجان با آتش
آتش نماد آذربایجان است. برج‌های شعله باکو، معابد زرتشتی آتش و آب سوزان، همگی نشان از ارتباط عمیق فرهنگ این کشور با آتش دارد. از نظر علمی، این امر به دلیل وجود مقادیر وسیعی از گازهای زیرزمینی است. از نظر فرهنگی، آتش روشنایی می‌بخشد و برای ساکنین اولیه این منطقه اسرارآمیز بوده است.
تنوع فرهنگی
سرزمین آتش نه تنها ویژگی‌های آب و هوایی 75 درصد مناطق آب و هوایی جهان را دارا است، بلکه از نظر فرهنگی نیز همان‌قدر متنوع است. از ابتدای ظهور زرتشت و تاثیر اسلام بر منطقه گرفته تا تاثیر مسیحیان ارتدوکس و جوامع باستانی یهودیان قفقاز؛ امروزه تنوع ادیان در این کشور دیده می‌شود. به این تنوع ادیان، سنت‌ها، غذاها و سبک بافت فرش هر منطقه را نیز اضافه کنید. همچنین تاثیر و نفوذ ایران، ترکیه، روسیه و در سال‌های اخیر نفوذ فرهنگ غرب، فرهنگ آذربایجان را تحت تاثیر قرار داده است.