آریا بانو -
نکته‌ای برای روزهای آخر سال
٣١٨
٠
آرمان امروز / همیشه از خود می پرسیدم آیا عملی هست که انسان آن را انجام دهد تا به‌وسیله آن بتواند بسیاری از خوبی‌ها را به‌دست آورد؟ این سوال در ذهنم بود تا یک روز که در حال خواندن قرآن بودن به این آیه رسیدم که می‌فرمود: «هرگز به (حقیقت) نیکوکارى نمى رسید مگر اینکه از آنچه
دوست مى دارید، (در راه خدا) انفاق کنید و آنچه انفاق مى کنید، خداوند از آن آگاه است». (آل عمران: 92).از لحن آیه خوشم آمد همانجا به تفسیر آن مراجعه کردم. در تفسیر بر آمده بود که بر «ایمان به خدا، و روز جزا، پیامبران، کمک به نیازمندان، نماز و روزه، وفاى به عهد و استقامت در برابر مشکلات و حوادث همه از شعب بر محسوب مى شوند». (تفسیر نمونه، ج 3، ص 3) این دقیقا جواب همان سوالی است که در ذهن من بود. پس نتیجه اش این می شود که انسان زمانی که انفاق کند به بسیاری از نیکی‌ها و خیرها خواهد رسید. حال یکی از مصادیق بر و نیکی کمک به نیازمندان است.
بهترین داشته ام را به نیازمندان می دهم
ابوطلحه انصاری یکی از یاران پیامبر(ص) بود. او در مدینه نخلستان با صفایی داشت که زبانزد مردم بود. چشمه زلالی داشت که هر موقع پیامبر (ص) به آن باغ مى‌رفت از آن آب میل مى‌کرد و وضو مى‌گرفت. علاوه بر این‌ها این باغ برای طلحه درآمد زا هم بود. طلحه خدمت پیامبر(ص) رسید و عرض کرد: مى دانى که محبوب ترین اموال من همین باغ است، من مى خواهم آن را در راه خدا انفاق کنم تا ذخیره اى براى رستاخیز من باشد، پیامبر (ص) فرمود: «بخ بخ ذلک مال رابح لک »: آفرین بر تو، آفرین بر تو، این ثروتى است که براى تو سودمند خواهد بود، سپس فرمود: من صلاح مى دانم که آن را به خویشاوندان نیازمند خود بدهى، ابوطلحه دستور پیامبر (ص) را عمل کرد و آن را در میان بستگان خود تقسیم کرد (تفسیر نمونه، ج 3، ص: 4). توجه پیامبر بر عطای مال به نیازمندان آن هم نیازمندان خویشاوند، نشان دهنده ضرورت توجه به این مطلب است.امام زین العابدین (ع) برای فرد سائل و نیازمند حقوقی را بیان می کند و می فرماید: «حق سائل و خواهنده این است که اگر صدقه‌ای فراهم شد و می توانی نیازش را برطرف کنی، به او صدقه داده و برای رفع مشکلش دعا نموده، کمکش کنی (رساله حقوق امام سجاد (ع) ص 539). انسان باید تا زمانی که زنده است و مالش در اختیارش است از آن انفاق کند و سنگی از جلوی پای نیازمندی بردارد. امام علی (ع) می‌فرمایند: «ای
فرزند آدم! خودت وصی مال خویش باش، امروز به گونه‌ای عمل کن که
دوست داری پس از مرگت عمل کنند.» (نهج البلاغه، حکمت 254).
چرا باید کمک کنم؟
بسیار اتفاق افتاده است که برای بسیاری از کارهایی که ارزش چندانی ندارد بدون چون و چرا مبلغی را پرداخته ایم یا برای آن هزینه های گزافی می کنیم، اما زمانی که نوبت کمک کردن به نیازمندان و تهیدستان می‌رسد بهانه می‌آوریم تا از کمک با آنان شانه خالی کنیم.با خود می گوییم؛ خدا خواسته که این ها فقیر باشند. اگر خدا بخواهد به آنها هم مثل ما نعمت‌های فراوان می‌دهد. ببینید خدا خواسته و به ما داده است. پس کمک من چه دردی از نیازمند دوا می کند؟ او همیشه فقیر و ندار خواهد بود چون خدا خواسته که او فقیر بماند.خداوند در قرآن می فرماید: «و هنگامى که به آنان گفته شود: «از آنچه خدا به شما روزى کرده انفاق کنید!»، کافران به مؤمنان مىگویند: «آیا ما کسى را اطعام کنیم که اگر خدا مى خواست او را اطعام مى کرد؟! (پس خدا خواسته است او گرسنه باشد)، شما فقط در گمراهى آشکارید». اینکه می‌فرماید: انفاق کنید از آنچه خداوند به شما روزى داده، اشاره به این است که در حقیقت مالک اصلى خداست هر چند این امانت چند روزى به دست ما و شما سپرده شده است، و چقدر بخیلند کسانى که حاضر نیستند حتى مال کسى را به دیگرى به فرمان او بدهند؟! (تفسیر نمونه، ج 18، ص: 403). امام کاظم (ع) می فرمایند: خدا می فرماید من پولدار را به جهت شأن و کرامتی که بر من دارد پولدار نکردم، و بینوا را به سبب اهانتی که بر من کرده بینوا نکردم، بلکه من سرمایه داران را به وسیله بینوایان
آزمایش می کنم، و اگر بینوایان نمی‌بودند سرمایه‌داران هرگز مستوجب بهشت نمی گردیدند (نمونه معارف اسلام، ج 13، ص 417). در بیانی امام صادق (ع) می‌فرمایند: خداوند عز و جل روز قیامت به فقرا و مسلمانان مانند یک عذرخواه توجه کرده و به عزت و جلالش سوگند می خورد و می فرماید: من براى خوار کردن شما در دنیا نیازمندتان نکردم. امروز خواهید دید که با شما چه مى کنم، هر که در دار دنیا احسانى به شما کرده است، دست او را بگیرید و او را به بهشت ببرید (أصول الکافی، ترجمه کمره اى، ج 5، ص: 103).تأسی ما باید به مولای متقیان علی (ع) باشد که در این باره می فرمود: چگونه من شبى سیر بخوابم و در اطرافم شکم‌هاى گرسنه باشند؟! (أصول الکافی، ترجمه مصطفوى، ج 2، ص: 270).
کلام آخر
کم کم به روزهای آخر سال نزدیک می شویم و در آستانه ی سال جدید شور و نشاط بهاری در ما زنده می شود. به دنبال این هستیم که برای شب عیدمان امکاناتی را فراهم کنیم تا بیشتر از لحظاتمان لذت ببریم؛ در این گیر و دار، به یاد کسانی باشیم که در آرزوی لباسی نو هستند، اما کسی را ندارند که برایشان لباسی بخرد. گرسنه اند و کسی نیست تا آنها را سیر کند و... بیاییم با پیروی از مولایمان علی (ع) لذت هایمان را با دیگران تقسیم کنیم و واسطه‌ای شویم بین خدا و مستمندان و افتخار کمک‌رسانی به ایشان را نصیب خود کنیم.