چاپ

آریا بانو - آرش عباسی معتقد است نمایشنامه معمولی دردی از نویسنده و مخاطبش درمان نمی‌کند.

سرویس تئاتر هنرآنلاین: نمایش "هفت دقیقه" نوشته استفانو ماسینی با ترجمه نیایش بهمنیه و طراحی و کارگردانی آرش عباسی از 22 فروردین‌ماه ساعت 19 در تالار حافظ روی صحنه می‌رود و بازیگران این اثر نمایشی الهام احمدی، زهرا اکبری، نرگس پویا، حمیده جعفری، نرگس هزاره، هانیه هاشمی، سمیه علیزاده، نسرین حیدری و حوا خلیلی هستند.
آرش عباسی که برای نخستین بار است که اثر نمایشی از نویسنده دیگری را به صحنه می‌آورد، در گفت‌وگو با خبرنگار هنرآنلاین در این‌باره گفت: مدت‌ها بود به این نتیجه رسیده بودم که نباید اصراری به کار کردن نمایشنامه‌های خودم داشته باشم. در دورانی که خودم را اول نمایشنامه‌نویس می‌دانستم و بعد کارگردان، برایم مهم بود تا متن‌های خودم را کارگردانی کنم اما اکنون اینگونه نیست.
او ضمن اشاره به اینکه تئاتر برایم به متن خلاصه نمی‌شود، خاطرنشان کرد: به نظرم، نه نوشتن نمایشنامه آنقدر کار بزرگی است و نه اینکه نمایشنامه در یک اجرا آنقدر اتفاق اساسی به حساب می‌آید. چیزهای مهمتر از نوشتن برایم وجود دارد و چیزهای مهمتر از آنچه روی کاغذ است برای یک اجرا لازم است. البته این دیدگاه نظر شخصی من است و صددرصد با آنچه که یک دهه قبل درباره تئاتر فکر می‌کردم در تضاد است.
نویسنده و کارگردان نمایش "نویسنده مرده است" در ادامه اضافه کرد: زمانی‌که نمایشنامه "هفت دقیقه" را خواندم، فکر کردم دلیلی برای اینکه بنویسم وجود ندارد. آدمی در آن سوی دنیا نمایشنامه‌ای را نوشته که از هر نظر با سلیقه و شکل نوشتن من نزدیک است. از یک سن و سالی و از جایی به بعد متوجه شدم همه آن چیزهایی که نوشته‌ام هم کار چندانی نکرده‌اند.
عباسی با بیان اینکه در زندگی خیلی کارهای مهمتر از نوشتن نمایشنامه‌های معمولی وجود دارد، عنوان کرد: نمایشنامه معمولی دردی از نویسنده و مخاطبش درمان نمی‌کند. پس با چنین نگرشی نوشتن به عملی سخت و دشواری تبدیل می‌شود. در نتیجه در شرایط کنونی و حرفی که نمایشنامه "هفت دقیقه" می‌زند به نظرم بهترین انتخاب برای کار بود. وقتی نمایشنامه را می‌خواندم و به اواسطش رسیدم برایم قطعی شده بود که باید کارش کنم و چنین حسی از سوی یک اثر برای یک کارگردان موقعیت بی‌نظیری است.
کارگردان نمایش "آناکارنینا" درباره موضوع و مضمون نمایش "هفت دقیقه" اظهار کرد: این نمایش یک داستان زنانه دارد. نمایندگان یک کارخانه که همه کارگرانش زن هستند باید درباره موضوعی تصمیم بگیرند و تصمیم آنها در واقع تصمیم تمام کارگران است. مجلس کوچکی از نمایندگان که سرنوشت عده‌ای به تصمیم آنها و به سطح سواد، شعور و درک آنها از وضعیت موجود بستگی دارد. درست مثل یک کشور که چند نفر باید برای بقیه مردم تصمیم بگیرند و این تصمیم می‌تواند عواقب متفاوتی برای آن مردم داشته باشد.
عباسی درباره اینکه در اجرا تا چه میزان وفادار به نمایشنامه اصلی بوده است، تصریح کرد: با توجه به اینکه این نمایش در ایران اجرا می‌شود، نیاز بود بخش‌هایی از نمایشنامه که امکان مطرح کردن آن وجود نداشت، حذف شود. در صورتی‌که کارگردان این نمایش نبودم نام این کار را دراماتورژی می‌گذاشتم اما از آنجا که کارگردان این متن هستم عنوان کردن دراماتورژی اشتباه بسیار فاحشی است. شاید بتوانم بگویم متن را بازنویسی کردم که البته از آوردن نام بازنویس هم در بروشور اکراه داشتم. من در حیطه اختیارات کارگردان که اتفاقاً حیطه وسیعی است تغییراتی در متن انجام داده‌ام.
او درباره سبک و فضای اجرایی نمایش "هفت دقیقه" اینگونه گفت: نمایشنامه کاملاً رئالیستی است؛ هم اجرای اولی که از این نمایشنامه در ایتالیا شده کاملاً به رئالیسم پایبند است و هم فیلمی که بر اساس آن ساخته شده. اما آن نگاه رئالیستی در تئاتر مدت‌هاست که برایم جذابیت ندارد. علاقمند هستم که تماشاگر لحظه‌ای فراموش نکند در سالن تئاتر است. از طرف دیگر شکل کارگردانی هر کسی به تعریف آن شخص از کارگردانی برمی‌گردد. برای من کارگردان برخلاف آنچه در ذهن همه است، آدم کم تحرک و ساکتی است. گوشه‌ای می‌نشیند نگاه می‌کند و می‌شنود.
این نمایشنامه‌نویس در ادامه افزود: هر چند در نهایت کارگردان است که تصمیم می‌گیرد اما کم هیاهوترین فرد گروه است. میزان سن چیزی نیست که از قبل طراحی شده و به بازیگر دیکته شود، میزان سن از دل رفتار و گفتار بازیگر و تعریفی که از کاراکتر ارائه می‌دهد بیرون می‌آید. من هرگز در طول چهار ماه تمرین حتی یک بار برای بازیگران چیزی را بازی نکردم که مثل آن بازی کنند. همانطور که با متن کامل سر تمرین نمی‌روم با کارگردانی کامل در ذهنم هم سر تمرین نمی‌روم. کارگردان را آدمی نمی‌بینم که به محض شروع تمرین جای بازیگر، لحن و صدایش و مسیرهای حرکتی‌اش را مشخص کند، برعکس کارگردان کسی است که از دل تمام آن چیزهایی که بازیگر ارائه می‌دهد بهترین‌شان را به نفع خودش و کارش انتخاب و روی آن کار می‌کند. به همین دلیل خیلی وقت‌ها مثل مهمانی که سر تمرین آمده کناری می‌نشینم و نظاره‌گر اتفاقات هستم. صد البته این مدل کار کردن نیاز به زمان دارد. بازیگران حرفه‌ای عموماً بخاطر کمبود وقت و گاهی تنبلی انتظار دارند کارگردان سریع چیزی را که می‌خواهد بگوید چون با تمرین‌های بیست و سی روزه زمانی برای این کارها نیست اما خوشبختانه کار کردن با کسانی که آلوده سیستم حرفه‌ای نشده‌اند این مزیت را دارد.
آرش عباسی که خود طراح صحنه این نمایش است در این باره عنوان کرد: یکی از مسائلی که به نظرم ربط مستقیم به کارگردانی دارد طراحی صحنه است. اولین چیزی که موقع خواندن یک متن ترسیم می‌کنم فضایی است که اتفاق در آن می‌افتد؛ تا زمانی‌که آن تصویر را در ذهنم تمام و کمال طراحی نکنم حتی خواندن نمایشنامه و جلو رفتن هم برایم امکان‌پذیر نیست. در طراحی صحنه هم تلاش کردم تا جایی که ممکن است از واقعیت فاصله بگیرم.
او درباره موسیقی نمایش "هفت دقیقه" گفت: موسیقی از اولین مسائلی است که چه در نوشتن و چه در کارگردانی با آن درگیرم. تابحال همیشه از موسیقی‌های انتخابی استفاده کرده‌ام چون هر نمایشی که کار کرده‌ام حتماً در ابتدا از یک موسیقی شروع شده است چراکه حتماً چیزی را گوش کرده‌ام که منتهی به نمایشنامه‌ای شده یا حتماً چیزی گوش کرده‌ام که تصویری برای کارگردانی در ذهنم شکل گرفته است. مثل همه کارهای این سال‌های اخیر چه در تئاتر و چه دو فیلم کوتاهی که ساخته‌ام از موسیقی‌های اولافور آرنالدس (‌Ólafur Arnalds) استفاده کرده‌ام.
نویسنده و کارگردان نمایش "آفتاب از میلان طلوع می‌کند" با اشاره به اینکه تمرینات نمایش "هفت دقیقه" بیش از 4 ماه به طول انجامیده است، درباره ایفای نقش بازیگران افغان در این اثر گفت: برای اولین بار وقتی تمرین را شروع کردیم تاریخ و مکان اجرا را نمی‌دانستیم فقط می‌دانستم باید تمرین را خیلی زودتر از دانستن زمان اجرا شروع کنم. درباره بازیگران هم ما یک تجربه خیلی خوب با بچه‌های افغان در نمایش "ویولون تایتانیک" داشتیم. از همان موقع به فکر کار کردن مجدد با این بچه‌های پر انرژی، باانگیزه و از همه مهمتر مهربان را داشتم. دلم می‌خواهد این بچه‌ها اعضای ثابت گروه "موج" باشند و امکان آن را داشته باشیم مدام در طول سال با هم کار کنیم.
عباسی در پایان صحبت‌هایش یادآور شد: مخاطب این نمایش تماشاگری نیست که در صفحات تبلیغاتی به دنبال اثری باشد که یک شب با دوستانش برود، ببیند و پس از عکس گرفتن با بازیگران، دسته جمعی بروند و با هم شام بخورند و عکس‌هایشان را بهم نشان دهند. به همین دلیل خیال خودم را راحت کردم و درگیر تبلیغات آنچنانی نشدم. با خیال راحت تمرین کردم و با خاطری آسوده اجرا می‌کنم و اگر در روز یک نفر بلیت بخرد و به سالن بیاید برای من کافی است. من تابحال به این اندازه تکلیفم با خودم و کاری که می‌کنم روشن نبوده و از این بابت خوشحالم.
استفانو ماسینی نویسنده و نمایشنامه‌نویس ایتالیایی متولد 1975 شهر فلورانس است. او مشاور هنری پیکولو تئاتر میلان و نویسنده مقالات روزنامه لارپوبلیکا مهمترین روزنامه ایتالیا است. او در دانشگاه فلورانس ادبیات باستانی خوانده و در سال 2000 اولین نمایش‌اش را کارگردانی کرده است. سال بعد به عنوان دستیار کارگردان، همراه لوکا روکونی بزرگ در پیکولو تئاتر میلان شد. از آنجا به بعد بیشتر انرژی‌اش را صرف نوشتن نمایشنامه‌هایش و کارگردانی آن‌ها کرد تا در سال 2005 موفق به دریافت جایزه با ارزش tondelli شد.
"هفت دقیقه" یکی از مهمترین نمایشنامه‌های ماسینی است که اولین بار در سال 2014 توسط الساندور گاسمن بازیگر مطرح سینما و کارگردان تئاتر و با بازی اوتاویو پیکولو از چهره‌های شاخص بازیگری سینما و تئاتر ایتالیا به صحنه رفت. دو سال بعد یعنی در سال 2016 میکله پیاچیدو بازیگر و کارگردان سینما، فیلمی با همین نام و با استفاده از چند بازیگر همان نمایش ساخت که در سینماهای ایتالیا با استقبال روبرو شد. "هفت دقیقه" اولین نمایشنامه‌ای از استفانو ماسینی است که به زبان فارسی و زیرنظر او به فارسی ترجمه شده است.
دیگر عوامل نمایش "هفت دقیقه" عبارتند از: تهیه کننده: آرش عباسی، دستیار اول کارگردان و برنامه ریز: مسعود روستا، طراح گریم: مونا جعفری، دستیار کارگردان: منالیزا شهرام نیا، مدیر صحنه: مجتبی شجاعی و امیرحسین اصفهانی، منشی صحنه: مونا افکار، گرافیک: محمد شمس، مدیر تبلیغات: مریم شریعتی و تبلیغات مجازی: گروه هنری پژواک.
علاقمندان به منظور تماشای این نمایش می‌توانند بلیت آن را از سایت تیوال تهیه کنند.