چاپ

آریا بانو -
برگی از تاریخ/ امیرکبیر و حذف مستمری شاهزادگان
٩٢
٠
کافه تاریخ / یکی از مهمترین مشکلات امیرکبیر در آغاز صدارت، امور مالی و هزینه‌های گزافی بود که برخی از افراد و مسئولین بدون حساب و کتاب دریافت می‌کردند. از این رو، امیر وارث دولتی با خزانه خالی و تعهدات دولتی فراوان بود که در نهایت اصلاحات مالی و کینه‌توزی افرادی را که از این اصلاحات متضرر شده بودند، به دنبال داشت:
«امیرکبیر، در آغاز صدارت خود علاوه بر وجود مشکلات سیاسی و طغیان‌های داخلی با خزانه تهی و هرج و مرج امور مالی کشور و تعهدات دولتی که از زمان محمدشاه باقی مانده بود، مواجه شد. بودجه کشور در حدود یک میلیون تومان کسر درآمد داشت و فرار از پرداخت عوارض و مالیات برای فرمانروایان و حکام ایالات و ولایات عادی ثانوی شده بود. امیر از یک طرف به وسیله معتمدان با نیروی نظامی جدیدی که ترتیب داده بود، مالیات‌های عقب‌افتاده را وصول کرد و از طرف دیگر، کلیه مستمری‌های گزاف را که بدون استحقاق به درباریان می‌دادند از بودجه حذف نمود و علاوه بر آن اصل صرفه‌جویی در هزینه، حتی هزینه‌های دربار سلطنت و شخص ناصرالدین شاه را اجرا نمود و در اندک مدتی بین درآمد و هزینه کشور تعادل برقرار ساخت؛ اما حذف مستمری‌ها و جلوگیری از حیف و میل اموال و دارایی دولت، جمع کثیری از شاهزادگان و درباریان و نوکران دربار و حتی مهدعلیا مادر شاه را که از دخالت امیر در امور اندرون شاه سخت به خشم آمده بود، علیه آن مرد فداکار برانگیخت.»
منبع
علی‌اصغر شمیم، ایران دوره سلطنت قاجار قرن سیزدهم و نیمه اول قرن چهاردهم، تهران، بهزاد، 1389، چاپ دوم، صص 147- 148