چاپ

آریا بانو -
تاثیرات منفی استفاده بیش از حد موبایل در خانواده
٣٣
٠
اطلاعات / تا به خانه می‌رسیم اولین کارمان روشن کردن مودم اینترنت یا برای چندمین بار نگاه کردن به گوشی‌های همراه مان است. اینکه ببینیم چه کسی پیغام جدید فرستاده و خبر و سرگرمی جدید چیست مهمتر از بازگو کردن اتفاقات روز برای اعضای خانواده شده است. ‏
در بیشتر ساعت‌هایی که معمولا افراد خانواده کنار هم سپری می‌کنند هرکدام گوشی تلفن همراه در دست در دنیای مجازی سیر می‌کنند و حواسشان کمتر به یکدیگر است. محدودیت سنی هم ندارد و از بزرگترها تا بچه‌ها درگیر این دنیای جذاب و وسوسه‌کننده شده اند. اما تحقیقات نشان می‌دهد استفاده والدین از تلفن همراه تاثیری به مراتب مخرب‌تر روی خانواده دارد.
همراه گوشی حتی سر سفره غذا!
تحقیقات جدیدی در انگلیس انجام شده که نشان می‌دهد مشغولیت بیش از حد پدر و مادرها با تلفن‌های همراهشان مختل‌کننده زندگی خانوادگی است.در نظرسنجی این تحقیق دو هزار دانش‌آموز بین 11 تا 18 سال شرکت کرده‌اند و بیش از یک سوم آنها گفته‌اند که مجبور شده‌اند از والدینشان بخواهند استفاده از ابزارهای دیجیتالشان را متوقف کنند.‏
‏14 درصد از این دانش‌آموزان گفته‌اند که پدر و مادرشان موقع غذا خوردن هم با تلفنشان مشغول بوده‌اند هرچند که 95 درصد والدین این دانش آموزان منکر انجام این کار شده اند!‏
در میان دانش آموزانی که از پدر و مادرهایشان خواسته‌اند تلفن را کنار بگذارند، 46 درصد می‌گویند والدینشان به آنها بی‌توجهی کرده‌اند. 44 درصد هم احساس کرده‌اند که به آنها بی‌محلی شده و ناراحتند.‏
البته نتایج این تحقیقات چندان عجیب و دور از ذهن نیست. چند وقت پیش هم تحقیقی توسط دکتر سیگمن محقق مدرسه‌ سلطنتی علوم پزشکی لندن در مورد نحوه‌ استفاده‌ والدین از گوشی‌های موبایل و الگوبرداری فرزندان انجام شد که نشان می‌داد گوشی موبایل نباید مکالمات بین والدین و فرزند را قطع و مزاحمتی برای آن ایجاد کند. دکتر سیگم می‌گوید: «رفتاری که بین والدین بسیار مشاهده شده استفاده از گوشی‌های موبایل در هنگام صرف غذاست؛ این رفتار نیز از جمله رفتارهای تخریبی در تربیت فرزندان به شمار می‌رود و لازم است که والدین این رفتار خود را کنار بگذارند.»‏در تحقیقی دیگر هم که توسط پژوهشگران علوم پزشکی در مرکز پزشکی بوستون آمریکا انجام شد مشخص شده کودکانی که والدین‌شان بیش از حد از تلفن همراه استفاده می‌کنند و با آن مشغولند، به مشکلات رفتاری از جمله بیش فعالی، نگرانی و ضعف حافظه دچار می‌شوند. محققان 55 پدر و مادر را که کودک زیر10 سال داشتند، در حالی که در یک رستوران با کودکان خود غذا می‌خوردند به طور پنهانی مورد بررسی قرار دادند. نتایج نشان داد تقریبا سه چهارم (73 درصد) از بزرگسالان حداقل یک بار در طول هر وعده غذایی از تلفن خود استفاده کردند. همچنین بیش از 15 درصد والدین تلفن‌های خود را در پایان وعده غذایی چک کردند، در حالی که کودکانشان هنوز مشغول غذا خوردن بودند. این والدین تا زمان ترک رستوران به این کار ادامه دادند. این مطالعه نشان داد تعدادی از کودکان زمانی که پدر و مادرشان از تلفن استفاده می‌کنند، دچار آشفتگی می‌شوند و می‌خواهند بدانند که چه اتفاقی افتاده است. محققان همچنین دریافتند زمانی که پدر و مادر مدت زمان طولانی را صرف نگاه کردن به گوشی تلفن همراه خود می‌کنند، فرزندان آنها تمایل دارند با آنها بازی کرده و توجه والدین را به خودشان جلب کنند.‏
یکی از آسیب‌های استفاده بیش از حد والدین از تلفن‌های همراه کم شده ارتباط جسمی والدین و کودکان است که تحقیقات نشان می‌دهد نداشتن تماس چشمی و تعامل با کودکان می‌تواند سبب کاهش ارتباط و پیوند بین والدین و کودکان شود.‏
به گفته دکتر جنی ردسکی متخصص رفتارشناسی اطفال، والدینی که به شدت جذب تلفن‌های همراه خود می‌شوند، تعاملات منفی بیشتری با کودکان خود دارند.‏
در ایران هم همین شرایط حاکم است.تحقیقات نشان می‌دهد استفاده بیش از حد از شبکه‌های اجتماعی در محیط خانواده با کاهش سطح ارتباطات عاطفی،‌ میزان گفتگو در خانواده را حتی از 15 دقیقه در روز هم کمتر کرده است و این ماجرای قرار گرفتن گوشی بین اعضای خانواده را در بین خانواده‌های ایرانی هم بسیار زیاد می‌بینیم.
‏بچه‌ها همیشه از والدین‌شان الگوبرداری می‌کنند. به همین دلیل این استفاده مداوم از تلفن همراه و ابزار ارتباطی جدید سبب می‌شود بچه‌ها هم همین راه را بروند. الان نه تنها والدین که بچه‌های کم سن و سال و نوجوان‌ها وقت زیادی را با این ابزار می‌گذرانند و جای بسیاری از فعالیت‌های فیزیکی و ارتباط با اعضای خانواده را برایشان گرفته است.
بچه‌های اینترنتی
تحقیقی که حدود شش ماه پیش در انگلستان انجام شده نشان می‌دهد تقریبا نیمی از دانش آموزان دوره متوسطه بعد از آنکه به تخت خواب می‌روند هم به تلفن‌هایشان سر می‌زنند و به همین دلیل دانش آموزان خسته به مدرسه می‌آیند و تمرکز ندارند.‏
تقریبا سه چهارم از دانش‌آموزان (72 درصدشان) می‌گویند روزانه بین سه تا10 ساعت آنلاین بوده‌اند. 11 درصد می‌گویند که در روزهای تعطیل تا 15 ساعت هم سرشان به اینترنت گرم است. 3 درصد هم می‌گویند تا20 ساعت آنلاین هستند.‏
مهم‌ترین نگرانی دانش‌آموزان این است که وقت‌گذراندن در اینترنت باعث کمبود خواب شود. 47 درصد می‌گویند مهمترین دغدغه‌شان همین است، اما بر عکس، تنها10 درصد والدین می‌گویند نگران کم‌خوابی فرزندانشان هستند.‏
دکتر سیگمن معتقد است استفاده‌ طولانی مدت از گوشی‌های موبایل و تبلت بر سطح هوشیاری و تمرکز فرزندان تاثیر منفی دارند و می‌تواند فعالیت‌ کودکان در مدارس را تحت تاثیر قرار دهد. سازمان همکاری‌های اقتصادی و توسعه نتایج مطالعه‌ای را منتشر کرده که نشان می‌دهد نوجوانانی که بیش از شش ساعت از روز را، خارج از محیط مدرسه، از اینترنت استفاده می‌کنند از مشکلات بیشتری به خصوص در ارتباط با دیگران و عقب افتادگی درسی رنج می‌برند. طبق این مطالعه افراد مورد آزمایش در مقایسه با افرادی که ساعات کمتری به اینترنت مشغول شده بودند، از سطح پایین‌تری از محبت در محیط خانواده برخوردار بوده و از مشکلات بیشتر روانی عذاب می‌کشیدند.
به خانواده برگردیم
همه اینها نشان می‌دهد باید درباره نحوه استفاده از ابزاری که این روزها گریزی از آن نداریم و به واسطه زندگی جدید ناچاریم از آن استفاده کنیم، تجدیدنظر کنیم. کسی نمی‌گوید این ابزار را باید به طور کامل کنار بگذاریم اما می‌توانیم با برنامه ریزی و در نظر گرفتن مقرراتی که سختگیرانه هم به نظر نرسند وقت بیشتری را با بچه‌ها بگذرانیم. ‏
محققان توصیه می‌کند که والدین برای فرزندان خود الگوهای مناسبی در یادگیری باشند و گوشی‌های موبایل خود را در حضور فرزندان کنار بگذارند. وقتی پدر و مادر به جای حرف زدن با بچه‌ها سرشان در گوشی‌هایشان است نمی‌توانیم از بچه‌ها انتظار رفتار دیگری داشته باشیم. می‌توانید قانون بگذارید که مثلاً همه افراد خانواده فقط یک ساعت و در ساعت مشخصی از گوشی‌های همراه‌شان استفاده کنند. گوشی‌ها را در ساعت‌های خاص و مهمی مثل غذا خوردن، میهمانی‌ها، تماشای تلویزیون یا زمان‌هایی که خانواده نیاز به مشورت درباره موضوع خاصی دارد کنار بگذارید.
راهکارهایی برای بیشتر کنار هم بودن طراحی کنید. مثلا در روزهای تعطیل بازی‌های گروهی ترتیب دهید تا بچه‌ها به شرکت در آن ترغیب شوند و خودتان هم ساعتی گوشی همراه و دنیایش را فراموش کنید. سفرهای یک روزه تدارک ببینید و در این سفرها از گوشی‌هایتان فاصله بگیرید. وقتی در پایان روز همه اعضای خانواده در خانه هستید، با هم حرف بزنید و هم خودتان از اتفاقات روز تعریف کنید و هم از بچه‌ها بخواهید برایتان حرف بزنند. همه این تمرین‌ها به مرور باعث می‌شود ارتباط قدیم دوباره بین اعضای خانواده شکل بگیرد و بچه‌ها به حضور شما و کنار هم بودن عادت کنند. شادی و نشاطی که بعد از این کنار هم بودن‌ها و فعالیت‌های خانوادگی احساس می‌کنید، شما را برای کاهش استفاده از دنیای اینترنت هنگام حضور در کنار خانواده ترغیب می‌کند.