چاپ

آریا بانو - سلامانه: معمولا زمانی که رگ‌ها تنگ شوند و به تنگی بیش از 75 درصد برسند، علائم قلبی به صورت احساس فشار و سنگینی به سینه هنگام فعالیت، به‌خصوص وقتی که بیمار از پله بالا می‌رود یا کار سنگین غیرمتعارف انجام می‌دهد، مثلا چرخ ماشین را عوض یا برف پارو می‌کند، ماشین هل می‌دهد یا جسم سنگینی را از پله‌ها بالا می‌برد، خود را نشان می‌دهد اگر نتیجه تست ورزش مثبت باشد، بیمار داوطلب آنژیوگرافی می‌شود.
با انجام آنژیوگرافی مشخص می‌شود کدام قسمت از رگ‌ها تنگ شده است. از رگ‌های اصلی قلب؛ کرونر راست و کرونر چپ هستند که خود کرونر چپ به دو شاخه تقسیم می‌شود و هر کدام از این 3 کرونر، انشعابات متعدد و زیادی دارند که ممکن است همه یا درصدی از آنها تنگ شود.
در بعضی بیماران‌ مبتلا به بیماری‌های قلبی مثل افراد دچار دیابت، رگ قلب مثل دانه تسبیح پشت سر هم تنگ می‌شود. در این افراد تنها راه درمان، عمل جراحی است که «عمل کرونری بای‌پس» (CABG) نام دارد ولی گاهی یک قسمت از رگ تنگ است یا در افراد سیگاری ابتدای یک رگ تنگ است یا ابتدای 3- 2 رگ فشارخونی‌ها تنگ است.
آنژیوگرافی درمان نیست، بلکه روشی تشخیصی است و مشخص می‌کند کدام قسمت از رگ‌های قلب تنگی دارد. وقتی آنژیوگرافی مشخص کرد کدام قسمت رگ تنگ است، اصطلاحا PCI می‌کنیم؛ یعنی با بالن قسمت تنگ را بازمی‌کنیم و بعد داخل آن یک فنر می‌گذاریم که اسم آن فنر «استنت» است.
استنت انواع مختلفی دارد و از همه مهم‌تر، استنت دارویی است که کارگذاری آن باعث می‌شود احتمال اینکه در این فنر یا استنت لخته تشکیل شود، بسیار کم باشد. ازآنجا که به هر حال احتمال تشکیل لخته در استنت وجود دارد، قبل از اینکه آنژیوپلاستی و استنت‌گذاری انجام شود، 5- 4 قرص «پلاویکس» به بیمار داده می‌شود که خون را رقیق کند و نگذارد در فنر لخته ایجاد شود. معمولا 6 ماه تا 1 سال بعد از گذاشتن فنر یا استنت بیمار باید داروی ضدانعقاد مثل پلاویکس و... مصرف کند.
استنت باعث می‌شود رگ تنگ باز شود و خون به قسمت‌های پایین‌تر قلب برسد، درد قلبی از بین برود یا تخفیف پیدا کند و بیمار بتواند فعالیت‌های روزانه‌اش را از سر بگیرد و به زندگی‌‌اش ادامه دهد. عواملی مثل کشیدن سیگار، کنترل‌نشدن قند خون، بالابودن چربی‌ خون و ... که رگ را خراب می‌کند و ما اسمش را می‌گذاریم «عوامل خطر»، باعث می‌شود استنت هم تنگی پیدا کند و ناچار شویم در رگ‌های دیگر فنر بگذاریم.
آنژیوگرافی مشخص می‌کند بیمار داوطلب بای‌پس است یا استنت‌گذاری. گاهی دیگر نمی‌شود استنت گذاشت و فقط عمل جراحی برای بیمار کارگشاست. گاهی هم اوضاع رگ‌ آنقدر خراب است که هیچ‌کدام از این کارها (جراحی و استنت‌گذاری) را نمی‌توانیم انجام دهیم، مثلا 10 سانتی‌متر رگ مرتب تنگی دارد و تمام دیواره رگ تنگ است. در این موارد ناچار به بیمار می‌گوییم فقط درمان طبی و نگهدارنده برایش مناسب است چون کار دیگری نمی‌شود برایش انجام داد.
بیمار یک هفته تا 10 روز بعد از آنژیوپلاستی می‌تواند فعالیت‌های معمول خود را از سر بگیرد ولی نمی‌تواند ورزش سنگین انجام دهد، مثلا سایر قسمت‌های رگی که تنگ است هم آزرده است بنابراین بیمار نمی‌‌تواند مثلا فوتبال بازی کند یا برای کوهنوردی به کوه مرتفع برود ولی کارهای معمولی مثل شنا و تند راه رفتن را می‌تواند انجام دهد.
طبیعی است تا 6 ماه اول صلاح نیست برای بیمار حتی جراحی‌های دندان‌پزشکی انجام شود چون نباید به هیچ وجه مصرف پلاویکس را قطع کند. قطع مصرف پلاویکس مساوی است با ایجاد لخته داخل فنر و خطری بزرگ. بعد از 6 ماه، بیمار می‌‌تواند 3- 2 روز پلاویکس را قطع کند، جراحی دندان‌پزشکی انجام دهد و بعد دوباره مصرف این دارو را شروع کند اما تاکید می‌کنم ماه‌های اول صلاح است که مصرف پلاویکس به هیچ وجه قطع نشود.
بعد از استنت‌گذاری، بیمار باید هر 4- 3 ماه در میان به متخصص قلبی که این کار را برایش انجام داده، مراجعه کند و نوار قلب بگیرد. آنژیوگرافی و آنژیوپلاستی مختص افراد مسن نیست و ممکن است برای یک فرد 30 ساله هم که رگ‌هایش تنگی داشته باشد، ناچار باشیم این کار را انجام دهیم، مخصوصا که سن سکته قلبی پایین آمده است.