چاپ

آریا بانو - سلامانه: ا یرنا- سالمندآزاری چه به صورت جسمی و چه روانی پدیده زشت و مقبوح در فرهنگ ایرانی است، سالمندآزاری هتک حرمت والدینی است که سال های سال، برای پرورش فرزندان زحمت کشیده اند و اکنون که باید عصای دست دوران پیری آن ها باشند، افسوس که مورد حمایت قرار نمی گیرند.
سالمندان زمانی به عنوان افراد ارزشمند و قابل احترام در خانواده ها جایگاه ویژه ای داشتند امروزه به دلیل تغییر ساختار خانواده و شرایط اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی نه تنها مورد احترام قرار نمی گیرند بلکه مورد غفلت فرزندان و نزدیکان خود هستند.
پس از کودک آزاری و همسر آزاری، سالمندان در سومین رده قربانیان خشونت‌های خانگی کشور قرار داشته و نزدیک 10 درصد جمعیت ایران بالای 65 سال سن دارند و سالخورده تلقی می‌شوند.
این مقام مسوول هشدار داده که در صورت عدم مدیریت مناسب برای دوران سالمندی، فرصت ناشی از افزایش میانگین امید به زندگی، به تهدید تبدیل خواهد شد و این میانگین در حال حاضر 70 تا 73 سال است.
در واقع سالمندآزاری پدیده‌ای است که به روایت آمار دو درصد از خشونت‌های خانگی جامعه ایرانی را به خود اختصاص داده و این پدیده در شرایطی اتفاق می‌افتد که تا سال 1425 از هر سه نفر ایرانی یک نفر در گروه سالخوردگان قرار خواهد گرفت.
سالمندان آزاری انواع مختلف دارد
مهناز طاهری متخصص طب سالمندی در این زمینه به خبرنگار ایرنا می گوید: سالمند آزاری صدمات و آسیبهای جسمی مانند سیلی زدن، سوزاندن، پرت کردن، کتک زدن و محرومیتهای بهداشتی و تغذیه ای، بخش روانی از جمله ناسزا گویی، تمسخر، نادیده گرفتن او در جمع، بی توجهی به نیاز عاطفی، تهدید، سرزنش، از بین بردن اعتماد به نفس، بی احترامی لفظی مداوم را شامل می شود.
وی با بیان اینکه غفلت نوعی از سالمندآزاری است که فرد سالمند دچار بی توجهی و فراموشی می شود، می افزاید: سالمند آزاری مالی نوع دیگری از سالمندآزاری است که سوء استفاده از اموال و اندوخته های فرد سالمند را شامل می شود.
این متخصص طب سالمندی ادامه می دهد: خشونت و انزوای اجتماعی نیز از دیگر آزارهایی است که در مورد سالمندان انجام شده و مانع از برقراری روابط اجتماعی سالمند می شود.
طاهری تصریح می کند: در کشور ما هیچ حمایتی در زمینه آزار وجود ندارد و لازم است که سیاستگذاران و برنامه ریزان اجتماعی در جهت پر کردن خلاهای قانونی قدم های اساسی بردارند.
وی اضافه می کند: احیای هویت فرهنگی، استفاده از تجربیات سالمندان در زمینه های مختلف و توانایی بخشیدن به سالمندان با تکیه بر برنامه های فرهنگی و توانمند سازی می تواند در خودباوری سالمندان و افزایش اعتماد به نفس آنها و جلوگیری از سالمندآزای تاثیر بسزایی داشته باشد.
آگاه سازی سالمندان از خدمات اجتماعی ضروری است
طاهری می گوید: همچنین آگاه سازی سالمندان از خدمات اجتماعی موجود در جامعه جهت اعلام سالمند آزاری توسط آنان از دیگر راهکارهای مفیدی است که می تواند مانع از گسترش و شدت آزارها در سالمندان شود.
وی تصریح می کند: پایبندی به ارزشهای اخلاقی از سوی مراقبت کنندگان سالمندان نیز می تواند نقش تعیین کننده ای در زمینه پیشگیری از سالمند آزاری داشته باشد اما نباید فراموش کرد که ارائه خدمات اجتماعی مناسب و حمایت های قانونی از سالمندان از جمله ضرورتهای جامعه امروز است.
رضا نریمانی روانپزشک نیز در این باره به خبرنگار ایرنا می گوید: تنهایی در سنین میانسالی عنصری است که به تدریج فرد سالمند را از انگیزه زندگی کاهش می‌کند.
سالمندان نیاز به محبت دارند
وی ادامه می دهد: سالمندان نیازمند محبت، قدرشناسی، احترام و توجه هستند، اما نادیده گرفتن تجربه‌ها، منزوی کردنشان، غر و لند کردن و منت گذاشتن بابت خدماتی که به آنان عرضه می شود باعث بروز افسردگی، تشدید بیماری‌های قلبی و عروقی و نیز به مخاطره افتادن بهداشت روانی شان خواهد شد.
نریمانی اظهار می دارد: به دوش کشیدن مسئولیت زندگی به تنهایی برای سالمند سخت است و می‌تواند مشکلات جسمی نیز به بار آور،. به همین دلیل داشتن روابط اجتماعی مناسب، شرکت در مناسبت‌ها و احساس مفید بودن می‌تواند از لحاظ روحی برای فرد امنیت روانی ایجاد کند.
بسیاری از نشانه های سالمندآزاری با زوال عقل مشابهت دارد
وی تصریح می کند: بسیاری از نشانه‌های سالمندآزاری با نشانه‌های زوال عقل یا بیماری‌هایی که سبب سستی و ضعف می‌شوند، مشابهت دارند، اما بحث و جدال و تنش مکرر بین مراقب و فرد سالمند و تغییر در شخصیت یا رفتار سالمند می‌تواند علامتی از سالمندآزاری باشد.
این روانپزشک اضافه می کند: کاهش وزن و سوتغذیه یا کم‌آبی، مشکلات جسمانی درمان نشده مثل زخم بستر، محیط زندگی کثیف، رختخواب و لباس‌های کثیف و نشسته و تعویض نشدن لباس‌ها، حمام نکردن یا عدم پوشیدن لباس یا پوشش مناسب در هوای گرم و سرد، محیط زندگی غیرایمن از نظر گرما و سرما، دادن داروهای زیاد یا کم به فرد سالمند، دست‌درازی به اندوخته‌های آنها، ناسزاگویی به آنها و تهدید آنها به فرستادن به خانه‌های سالمندان نیز ازموارد دیگر سالمندآزاری است.
نریمانی تاکید می کند: باید پروتکل و برنامه ریزی هایی در رابطه با مفهوم، مضامین و نشانه های سالمند آزاری در جامعه تدوین شود تا بر مبنای آنها مردم و خود سالمند بدانند که در قبال مشاهده چه نشانه هایی باید از خود واکنش نشان دهند و به چه نهادی گزارش کنند.