چاپ

آریا بانو -
فریده در جستجوی اسکار؛ لطفاً زیاد حرص نخورید!
٢٣٠
٠
بانی فیلم / بحث بر سر معرفی یک فیلم ایرانی به آکادمی اسکار 2020 امسال هم با حاشیه هایی بیشتر از سالهای پیش روبروشد. بویژه اینکه عده ای اعتراض می کنند که فیلم «درجستجوی فریده» مستند است و شانسی در این رقابت نخواهد داشت! حال آنکه در این باره ذکر توضیحاتی لازم است.
اولاً به نظر من «درجستجوی فریده» یک مستند مطلق نیست، بلکه مستندداستانی است. بنابراین باید خطاب به منتقدان گفت لطفاً زیاد حرص نخورید! در ضمن قبلاً هم پیش آمده که مثلاً از کامبوج فیلم کاملا مستند «تصویر گمشده» ساخته ریتی پن به اسکار معرفی شده و حتی مورد توجه هم قرار گرفته بود. اگرچه فیلم مذکور جایزه اسکار نگرفت. «درجستجوی فریده» را از آنجا که در صحنه هایی میزان تأثیرگذاری دو کارگردان آن به خوبی دیده می شود، می توان مستند داستانی برآورد کرد. مثلاً وقتی فریده به مشهد می رسد، همه صحنه ها میزانسن داده شده است. لطفاً به برخوردهای آن سه مادر منتظر و رفتار خانواده آنان با فریده توجه کنید. به همه آنان گفته شده توی دوربین نگاه نکنید!! با اینکه اولین بار است فریده آنان را می بیند و در یک مستند واقعی بدون هماهنگی از قبل، این چنین صحنه آرایی به نظر ترتیب داده شده می آید، اما اگر اینکار از سوی کارگردانان از قبل تنظیم شده بود و هدایت شده بودند، دراین صورت ، قطعاً مستند بودن بدون واسطه (بدون میزانسن) خود را نشان می داد.
همچنین نکته های بسیار دیگری میتوان در جاهای گوناگون فیلم یافت که این اثر را از (مستند صرف) جدا می کند؛ – مثل فیلم «کلوزاپ» زنده یاد عباس کیارستمی، در دادگاه سبزیان که واقعاً در آنجا حضور دارد و کیارستمی دو دوبین برای شکار لحظه ها قرار می دهد و به خود سبزیان هم این نکته را می گوید. اگرچه این فصل به نظر مستند می آید، ولی کیارستمی با هوشیاری خود همه دادگاه را می چیند. بنابراین، فیلم بدل به یک اثر مستند داستانی می شود.
اما جدا از همه این ها، به نظر من هیچ اشکالی ندارد که از سینمای ایران هم چنین فیلمی به آکادمی معرفی شود، و اتفاقاً کار خوبی هم هست.
نکته دوم این که هر فیلم دیگری مثل «متری شش و نیم» که فیلمی خوب و حرفه ای هم هست یا «قصرشیرین» که آن هم فیلم قابلی است به آکادمی اسکار 2020 معرفی می شد، شانس قرار گرفتن در بین پنج نامزد نهایی را به دست نمی آورد! انگار بعضی ها یادشان رفته که همین چند سال پیش ایران دو اسکار برد و فکر می کنند هرروز به کشوری مثل ایران اسکار می دهند! بیایید کمی واقع بین باشیم. حال باید صبر کرد تا نتیجه را دید و دست از جنگ و جدال برداشت. بیایید همه باهم دعا کنیم.
محمد حقیقت