آریا بانو - توانایی اسپرم در داشتن جابجایی مناسب را تحرک اسپرم می گویند. درمان کم تحرکی اسپرم از این جهت اهمیت دارد که برای باردار شدن، اسپرم باید در دستگاه تولید مثل زنانه حرکت کرده و پس از رسیدن به تخمک، آن را بارور کند.
احتمال بارداری با اسپرم کم تحرک بسیار پایین است. در این مقاله به بررسی تاثیر تحرک اسپرم بر بارداری و عوامل و درمان کم تحرکی اسپرم می پردازیم.
تحرک اسپرم چیست؟
با توجه به نوع شناور بودن اسپرم ، دو نوع تحرک برای آن می توان در نظر گرفت.
به اسپرمی که در یک خط صاف یا در دایره های بزرگ حرکت می کند، تحرک پیشرونده می گویند.
تحرک غیر پیشرونده مربوط به اسپرمی است که در امتداد خطی صاف حرکت نکرده یا داخل دایره هایی تنگ شناور است.
به منظور عبور از مخاط رحمی و بارور کردن تخمک زن ، اسپرم باید تحرکی به میزان حداقل 25 میکرومتر بر ثانیه داشته باشد.
در مواقعی که اسپرم کمتر از 32 درصد تحرک موثر داشته باشد، تحرک ضعیف اسپرم یا استنوزواسپرمیا رخ می دهد.
نقش کم تحرکی اسپرم در باروری
حدود 60 تا 80 میلیون زوج در جهان از مشکل ناباروری رنج می برند. این نرخ در هر کشور متفاوت است. در ایالات متحده، این میزان ده درصد است. رقم مشخص شده بر پایه تعریفی که از ناباروری ارائه می شود، اعلام شده است.
در این تعریف ناباروری به عدم توانایی در باردار شدن پس از دوازده ماه تلاش می گویند.
مشخصه ناباروری مردان وجود یک مساله زیستی است که منجر به باردار شدن زن نشود. این موضوع 40 تا 50 درصد از موارد ناباروری را شامل شده و 7 درصد از مردان دچار آن هستند.
ناباروری مردانه معمولا نتیجه وجود کاستی هایی در مایع منی است.
تعدادی از این کاستی ها عبارتند از:
– الیگواسپرمی یا تعداد پایین اسپرم
– ضعیف بودن تحرک اسپرم
– شکل غیرعادی اسپرم که به آن تراتواسپرمی می گویند.
نزدیک به 90 درصد از ناباروری های مردانه به دلیل تعداد کم اسپرم است.
با این حال مورد بعدی یعنی ضعیف بودن تحرک اسپرم هم تاثیر زیادی در این میان دارد.
علل کم تحرکی اسپرم
دلایل زیادی برای کم تحرکی اسپرم وجود داشته که بسیاری از آن ها نامشخص اند. بیضه ها محل ساختن و ذخیره اسپرم هستند. چنانچه آسیبی به آن ها وارد شود کیفیت اسپرم تحت تاثیر قرار می گیرد.
علت ها:
عفونت سرطان بیضه جراحی بیضه مشکل مادرزادی بیضه های نزول نکرده زخم مصرف طولانی مدت استروئید آنابولیک موجب تحرک و شمارش کم اسپرم می شود.
مواد مخدری چون حشیش، کوکائین و برخی داروهای گیاهی خانگی هم بر کیفیت اسپرم تاثیر می گذارند.
واریکوسل حالتی که در آن رگ های کیسه بیضه بزرگ می شوند، یکی دیگر از عواملی است که در کم تحرکی اسپرم نقش دارد.
سوالات خود را در ارولوژی می توانید از دکتر بپرسید و در سریع ترین زمان پاسخ خود را دریافت کنید
دکترشهریار ناطق متخصص ارولوژی
تشخیص و درمان کم تحرکی اسپرم
آزمایش بررسی مایع منی اصلی ترین و مفیدترین راه در تشخیص و درمان کم تحرکی اسپرم است. از هر 10 مردی که مشکل ناباروری دارند، 9 نفر آن ها با انجام این آزمایش مشکل شان مشخص می شود. در این آزمایش شکل اسپرم و چگونگی وضعیت آن در مایع منی بررسی می شود.
برای گرفتن نمونه لازم است فرد استمنا انجام دهد. جهت افزایش میزان منی، نداشتن رابطه زناشویی از 7 تا 2 روز قبل از این تست ضروری است.
انزال باید در ظرفی استریل انجام شود تا نتایج آزمایش دقیق باشد.
نمونه معمولا در اتاقی خصوصی در مطب پزشک یا مرکز درمان گرفته می شود. البته در بعضی شرایط، انجام دادن در خانه هم ممکن است. در این صورت، نمونه باید تا یک ساعت بعد برای بررسی به آزمایشگاه تحویل داده شود.
نمونه را به هیچ وجه در یخچال نگذارید. موقع حمل آن به آزمایشگاه، نزدیک به بدن و در همان دما نگهداری شود. این اقدام جهت حفظ اسپرم در بهترین کیفیت خود صورت می گیرد.
گاهی نمونه حین رابطه زناشویی گرفته می شود. برای این کار لازم است از کاندوم های مخصوص استفاده کرده و یا قبل از انزال، برای گرفتن مایع آن را خارج کنید. توجه داشته باشید که از کاندوم های تبلیغاتی به دلیل داشتن ژل تاخیری(لوبریکانت) و اسپرم کش استفاده نکنید.
نمونه ها به دلایل مختلف با هم فرق دارند. این دلایل شامل مدت زمان پرهیز از رابطه جنسی و بیماری می شود.
بنابراین دو نمونه با فاصله زمانی 2 تا 4 هفته جمع آوری می شود. در صورتیکه تحرک اسپرم پیشرو و قادر به جنبش کمتر از 32 درصد باشد، باید برای درمان کم تحرکی اسپرم اقدامات لازم را انجام داد.
در این مطلب با گیاهان اسپرم ساز آشنا شوید.
روش ارتقای تحرک اسپرم
رعایت بعضی از موارد در سبک زندگی می تواند به بهتر شدن کیفیت اسپرم کمک کند. مصرف دخانیات از مواردی است که باروری را کاهش داده و روی اسپرم تاثیر می گذارد.
استفاده از مخدرهای تفریحی مانند حشیش، آمفتامین، تریاک و مصرف بی رویه الکل برکیفیت اسپرم تاثیر منفی داشته و دوری از آن ها برای بارور شدن امر مهمی است.
اضافه وزنی که در آن چربی بدن بیش از 25 درصد باشد، کمیت و کیفیت اسپرم را تغییر می دهد.
بین بالا رفتن د مای کیسه بیضه و پایین آمدن کیفیت آن، رابطه مستقیمی وجود دارد. دمای مطلوب برای تولید اسپرم 94 درجه فارنهایت (کمی پایین تر از دمای بدن) است. بنابراین پوشیدن لباس زیری که سفت نباشد و رعایت موارد مشابه و ساده در خنک نگه داشتن بیضه ها به این امر کمک می کند.
استراحت وسط کار در محیط گرم، راه رفتن و ایستادن در شغل هایی که نیاز به زمان زیاد نشستن دارند، نمونه هایی هستند که به شما کمک می کنند.
تاثیر درمان های مکمل در تغییر تحرک اسپرم هنوز اثبات نشده است.
درمان عدم تحرک اسپرم
درمان کم تحرکی اسپرم یکی از مواردی است که ضرورت دارد چرا که می تواند موجب ناباروری شود و درمان هایی برای آن موجود است:
– لقاح مصنوعی (IUI) : در فرآیند لقاح مصنوعی ، اسپرم جمع آوری و شسته می شود. سپس پر سرعت ترین اسپرم ها از طریق یک لوله پلاستیکی داخل رحم فرستاده می شوند.
– باروری در آزمایشگاه (IVF) : در این پروسه برای تولید تخمک دارویی به زن داده می شود. سپس تخمک به وجود آمده را از تخمدان ها خارج کرده و در آزمایشگاه با اسپرم بارور می کنند. جنین حاصل از این عمل دوباره به رحم برگردانده می شود.
– اهدای اسپرم : شخصی که قصد باردار شدن دارد، باید امکان دریافت اسپرم اهدایی برای لقاح آزمایشگاهی را داشته باشد.
تمامی افرادی که پس از 12 ماه تلاش برای باردار شدن به نتیجه نرسیده اند، بهتر است به منظور بررسی مسائل باروری به پزشک مراجعه کنند.
تیم ترجمه نبض ما
درمان گیاهی تراتواسپرمی یا کم تحرکی اسپرم در این مقاله بخوانید